* Του Χρήστου Αλωνιστιώτη
Το βασικό ερώτημα για το 2023 είναι αν οι κεντρικές τράπεζες θα καταφέρουν να θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό, χωρίς να προκαλέσουν ύφεση, ή πιο σωστά, βαθιά ύφεση στην οικονομία. Η θέση μας παραμένει αισιόδοξη ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Ένας κίνδυνος τον οποίο βλέπουμε σε αυτή τη διαδικασία, είναι αν η Fed (κυρίως), θα καταλάβει αυτή την εξέλιξη χωρίς καθυστέρηση και δεν θα επιτρέψει στα επιτόκια να παραμείνουν υψηλά για παράλογα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Από τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό ότι ο πληθωρισμός δεν είναι πλέον κάτι που απασχολεί τις αγορές και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην ανακοίνωση του πληθωρισμού για το Νοέμβριο, όπου και οι αγορές βρέθηκαν να υποχωρούν πάνω από 3%. Το βασικό θέμα το οποίο θα διαμορφώσει τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια είναι: η επερχόμενη ύφεση και το πόσο βαθιά ή όχι θα είναι.
Η εικόνα των μακροοικονομικών δεικτών είναι μικτή με κάποιους μακροοικονομικούς δείκτες να βρίσκονται σε επίπεδα ύφεσης αλλά και με κάποιους άλλους, όπως το ΑΕΠ, οι λιανικές πωλήσεις και η βιομηχανική παραγωγή να παραμένουν σε θετικό έδαφος. Έχοντας τα παραπάνω ως δεδομένα, η πτώση των μετοχών κατά το 2022 σημαίνει ότι έχουν προεξοφληθεί περισσότερα από αυτά που μπορούμε να περιμένουμε. Σίγουρα, μεγαλύτερη πτώση καταγράφουν οι τεχνολογικές εταιρίες και οι μετοχές εταιριών που θεωρούνται κυκλικές, όμως έξω από αυτά, οι αποτιμήσεις είναι δελεαστικές και σίγουρα όχι ακριβές.
Το 2023 αναμένεται ότι θα είναι μια χρονιά με αρκετές εκπλήξεις και στον πληθωρισμό και στις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών αλλά και στην ανάπτυξη. Η πιθανότητα να μην υπάρξει ύφεση μοιάζει να είναι μικρή αλλά από την άλλη, με τις πιθανότητες για μια ύφεση στους επόμενους 12 μήνες να είναι 96%, μάλλον μιλάμε για την πλέον αναμενόμενη ύφεση στην ιστορία, με προφανή προεξόφληση και από τις αγορές κατά τη διάρκεια του 2022.
Οι επιπτώσεις μιας ύφεσης στις επενδύσεις
Μελετώντας όλα τα στοιχεία και συνδυάζοντας τα και με το παρελθόν, η Fed θα μπορούσε να σταματήσει να αυξάνει τα επιτόκια εντός του πρώτου τριμήνου και να τα διατηρήσει αμετάβλητα και το δεύτερο τρίμηνο. Αν αυτό συμβεί, η πραγματική ανάπτυξη θα αρχίσει να βιώνει ισχυρές πιέσεις που θα οδηγήσουν σε μια ύφεση, η οποία εκτιμούμε ότι θα είναι ήπια. Ιστορικά, ένα bear market το οποίο οδηγεί σε ύφεση, σημαίνει και τον πυθμένα για τις αγορές.
Αν λοιπόν μια ύφεση θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα από το Σεπτέμβριο και μετά, οι αγορές θα μπορούσαν να προεξοφλήσουν αυτή την εξέλιξη από το τέλος του πρώτου τριμήνου.
Αν το 2023 αποτελέσει ένα έτος με δυο διαφορετικά πρόσωπα, οι επενδυτές θα πρέπει να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που θα υπάρξουν εντός του πρώτου τριμήνου. Διότι εκτός των άλλων είναι έτος προεκλογικό και αυτά τα έτη κλείνουν με κέρδη στο 80% των περιπτώσεων από το 1928 και έπειτα.
Είναι το χαρτοφυλάκιό σας έτοιμο για μια χρονιά αλλαγής και μοναδικών ευκαιριών;
Το 2022 ήταν δύσκολο και το ξεκίνημα του 2023 είναι αρκετά αβέβαιο. Αλλά οι επενδυτές πρέπει να περιμένουν την αβεβαιότητα καθώς τους προσφέρει την ευκαιρία για υπερ-αποδόσεις. Ένας επενδυτής πρέπει να επιθυμεί την αβεβαιότητα. Τα δυναμικά χαρτοφυλάκια είναι ο απόλυτος σύμμαχος των επενδυτών καθώς μπορούν να αναδιαρθρωθούν άμεσα εκμεταλλευόμενα το οποιοδήποτε ‘pivot’ προκύψει στις αγορές.
Η παγίδα των μετρητών
Πολλοί επενδυτές κάτω από την πίεση του φόβου που παράγει η αβεβαιότητα, οδηγούνται στην ενίσχυση της ρευστότητάς τους σε επίπεδα που αγγίζουν και το 50% ενός χαρτοφυλακίου. Και κάτω από την πίεση του επενδυτή, ο επενδυτικός σύμβουλος συναινεί σε αυτή την κίνηση. Αυτό είναι μια εξαιρετική επιλογή για κάποιον που με αυτό τον τρόπο βρίσκει την ηρεμία του και περιμένει μέχρι να καθαρίσει ο ουρανός.
Δείχνει όμως μια πραγματικότητα: ότι διαθέτει ένα ανεπαρκές χαρτοφυλάκιο με τυχαίες επιλογές και πληρώνει το τίμημα, το οποίο είναι η απώλεια της ευκαιρίας να τοκιστούν τα κεφάλαιά του με 50% μεγαλύτερη απόδοση από την ιστορική μέση απόδοση.
Είμαστε ένθερμοι υποστηρικτές του ‘stay invested’. Παγκοσμίως διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια μακροπρόθεσμου χαρακτήρα. Η προσεκτική επιλογή των επενδυτικών προϊόντων αποτελεί την πυξίδα μας. Αυτή που μας καθοδήγησε στο πρωτοφανές 2020 και στο δύσκολο 2022.
Οι απόψεις των επενδυτικών τραπεζών
1. Goldman Sachs
Η Αμερική πιθανότατα θα αποφύγει την ύφεση
«Κόντρα» στο ρεύμα που θέλει την αμερικανική οικονομία να βυθίζεται σε ύφεση, βρίσκεται το τμήμα στρατηγικής της Goldman Sachs.
Στην προηγούμενη πρόβλεψη για το 2023, η GS εκτιμούσε ότι η ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας θα ήταν χαμηλότερη από 1% εξαιτίας της φυσιολογικής πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας μετά την επανεκκίνηση της οικονομίας, της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος εξαιτίας του πληθωρισμού και φυσικά λόγω της απότομης ανόδου των επιτοκίων.
Στην τελευταία της έκθεση όμως, τονίζει ότι η αμερικανική οικονομία θα καταφέρει να παραμείνει σε τροχιά ανάπτυξης και μάλιστα πάνω από το μέσο όρο των εκτιμήσεων. Η θέση αυτή υποστηρίζεται και από το γεγονός ότι ο δείκτης της GS για την πιθανότητα μιας ύφεσης στους επόμενους 12 μήνες, είναι μόλις στο 35% όταν ο μέσος όρος είναι 65%.
Ποιος είναι ο λόγος που η Goldman Sachs δε βλέπει ύφεση;
Η γρήγορη απάντηση είναι ότι κανένας από τους βασικούς δείκτες οικονομικής δραστηριότητας δε βρίσκεται σε επίπεδα ύφεσης. Το ΑΕΠ για το τρίτο τρίμηνο ενισχύθηκε κατά 2,6% και η αγορά εργασίας συνεχίζει να είναι ισχυρή. Θεμελιωδώς, υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για τους οποίους εκτιμάται ότι η ανάπτυξη θα συνεχίσει να παραμένει ισχυρή και στα επόμενα τρίμηνα.
Για παράδειγμα, αν και η σύσφιξη των επιτοκίων επιδρά αρνητικά στην οικονομική δραστηριότητα, το διαθέσιμο εισόδημα έχει σημειώσει άνοδο κατά το δεύτερο μισό του 2022, ενώ δεδομένου ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς το 3% το 2023, η αγοραστική δύναμη θα αυξηθεί περαιτέρω. Όλα αυτά, αποτελούν βασικό σενάριο, αν και εφόσον η Fed, παραμείνει σε αυτά που έχει ήδη ανακοινώσει και δεν προχωρήσει σε μια επιπρόσθετη σύσφιξη, η οποία δεν αποτυπώνεται από την αγορά αυτή τη στιγμή.
Η GS, εκτιμά ότι ο δομικός πληθωρισμός (Core CPI) από το 5,1% που είναι σήμερα, θα βρεθεί στο 2,9% το Δεκέμβριο του 2023.
2. J.P. Morgan
Άσχημο έτος για την οικονομία, καλύτερο έτος για τις αγορές
Σε γενικές γραμμές, αν και ο πληθωρισμός θα παραμείνει πάνω από το στόχο των κεντρικών τραπεζών, θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται έντονα καθώς η οικονομική δραστηριότητα μειώνεται, η ανεργία αυξάνεται και η Ευρώπη καταφέρνει να διαχειριστεί εξαιρετικά την ενεργειακή κρίση με διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.
Το βασικό σενάριο της τράπεζας, προβλέπει ήπια ύφεση το 2023. Παρόλα αυτά, το σενάριο αυτό είναι καλύτερο από αυτό που έχουν ήδη προεξοφλήσει τόσο οι μετοχές όσο και τα ομόλογα και πλέον και τα δυο δείχνουν εξαιρετικά ελκυστικά. Συγκεκριμένα, η J.P. Morgan, είναι τόσο bullish για τα ομόλογα όσο καμία άλλη φορά τα τελευταία δέκα χρόνια.
Η ισχυρές απώλειες των μετοχών, μεμονωμένα και όχι σε επίπεδο δεικτών, έχει δημιουργήσει ισχυρά ελκυστικές αποτιμήσεις, αφού πλέον πολλές από τις μετοχές αυτές, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν να εκπλήσσουν με την κερδοφορία τους. Η τράπεζα πιστεύει ακράδαντα ότι, οι μετοχές έχουν προεξοφλήσει πολύ χειρότερες καταστάσεις από αυτές που θα έρθουν και αυτό σε συνδυασμό με τα μερίσματα κάνει τις μετοχές εξαιρετική επιλογή.
Ύφεση και αγορά κατοικίας
Ο κίνδυνος μιας βαθιάς ύφεσης με κατάρρευση της αγοράς κατοικίας, όπως είδαμε και το 2008, είναι εξαιρετικά χαμηλός. Ακόμα, τα ενυπόθηκα δάνεια δεν αποτελούν πρόβλημα καθώς όσοι αγόρασαν σπίτι το έκαναν εκμεταλλευόμενοι τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια των προηγούμενων ετών και έχουν «κλειδώσει» σταθερά επιτόκια. Μόνο το 5% των ενυπόθηκων δανείων είναι σήμερα με κυμαινόμενο επιτόκιο όταν το 2007 ήταν πάνω από 20%.
Ομόλογα και μετοχές: Τι αναμένει μετά το ιστορικό αρνητικό ρεκόρ της ταυτόχρονης πτώσης;
Φαίνεται ότι το 2023, τα ομόλογα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως σανίδα σωτηρίας για ένα χαρτοφυλάκιο, σε περίπτωση που η οικονομία σημειώσει βαθιά ύφεση και οι μετοχές συνεχίσουν να κινούνται πτωτικά. Βασικός λόγος για αυτό, είναι τα υψηλότερα επιτόκια που θα δελεάσουν τους επενδυτές. Σύμφωνα με τους αναλυτές της τράπεζας, μια πτώση των επιτοκίων του δεκαετούς ομολόγου από το 4% στο 2%, συνεπάγεται κεφαλαιακά κέρδη 20%, ποσοστό υπερ-αρκετό να καλύψει τις όποιες πιθανές απώλειες θα μπορούσαν να σημειώσουν οι μετοχές.
Μετά από μια δεκαετία, οι επενδυτές μπορούν και πάλι να βασιστούν στα σωστά διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια, καταλήγει η έκθεση.
3. BlackRock
Αποτίμηση της ζημιάς – Ζώντας με τον πληθωρισμό
Η ύφεση μοιάζει να είναι κοντά καθώς οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να δαμάσουν τον πληθωρισμό. Μια κατάσταση εντελώς διαφορετική από το παρελθόν, όπου οι κεντρικές τράπεζες αύξαναν τα επιτόκια με την οικονομία σε ανάπτυξη.
Η ζημιά που ήδη γίνεται στην οικονομία είναι σημαντική αλλά δε μπορεί να υπάρξει κάποιο ασφαλές συμπέρασμα εφόσον κανένας δεν είναι σίγουρος που θα σταματήσουν τα επιτόκια.
Η BlackRock, εξακολουθεί να είναι συγκρατημένη καθώς βλέπει ένα νέο περιβάλλον να ξεδιπλώνεται και προβλέπει ότι οι αγορές μετοχών και ομολόγων θα έχουν αρκετές αναταράξεις πριν μπουν και πάλι σε ένα bull market. Ωστόσο, δεν παραλείπει να αναφέρει ότι όπως κάθε φορά στο παρελθόν, η διασποτά του χαρτοφυλακίου είναι πρωταρχικής σημασίας για να αντιμετωπίσει κάποιος οποιαδήποτε αβεβαιότητα.
Γρηγορότερη ενεργειακή μετάβαση
Οι τρέχουσες συνθήκες αναμένεται να αποτελέσουν μια σημαντική ευκαιρία για επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης καθώς το αυξημένο κόστος ενέργειας είναι πλέον ορατό και άρα ο καταναλωτής θα επιθυμεί την ακόμα γρηγορότερη μετάβαση. Η Ευρώπη, κινείται αρκετά γρήγορα καθώς μετά τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας, η ανάγκη για εναλλακτική ενέργεια έγινε επιτακτική.
4. Citigroup
Οδικός χάρτης προς την ανάκαμψη
Η μεγάλη πτώση των αποτιμήσεων κατά το 2022, αύξησε τις μελλοντικές εκτιμώμενες αποδόσεις των επόμενων 10 ετών. Πριν από το 2022, το μοντέλο της Citi, εκτιμούσε ότι η ετήσια απόδοση των αγορών για τα επόμενα 10 χρόνια θα είναι 6,1%. Στο ξεκίνημα του 2023, η εκτιμώμενη ετήσια απόδοση είναι πλέον 10%.
Αν και κανένας δεν είναι σε θέση να προβλέψει την κατάλληλη χρονική στιγμή, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αγορές παρουσιάζουν ήδη σημαντικές ευκαιρίες και θα ανκύψουν και νέες. Τα ομόλογα αποτελούν μια εξαιρετική επιλογή μετά από πολλά χρόνια.
Μεγάλες και σημαντικές ευκαιρίες όμως υπάρχουν και στις μετοχές. Υψηλά μερίσματα, cash flow και ισχυρό ταμείο, είναι χαρακτηριστικά των μετοχών που πρέπει να αναζητήσουν οι επενδυτές. Το 2023, η αναμένεται ότι θα υπάρξουν οι συνθήκες για την πλήρη τοποθέτηση των χαρτοφυλακίων σε μετοχές.
Το 2022, ήταν ένα έτος με μεγάλες προκλήσεις για τους επενδυτές. Αλλά ένα έτος, είναι μια μόλις στιγμή στη διάρκεια ενός χαρτοφυλακίου, επισημαίνει η Citi. Ως εκ τούτου, ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε αυτή τη συγκυρία δεν προέρχεται από τις αγορές, αλλά από την προσπάθεια αποφυγής της πραγματικότητας μέσα από μια διαδικασία market timing. Τα πράγματα είναι περισσότερο απλά: αμυντικές τοποθετήσεις στο ξεκίνημα του έτους μέχρι να λάβουμε τα νέα μακροοικονομικά δεδομένα και να σχηματίσουμε πλήρη εικόνα.
5. Invesco
Το Σεπτέμβριο του 2022, η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε τις κεντρικές τράπεζες ότι «η ταχύτητα της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής και ο συγχρονισμός όλων των κεντρικών τραπεζών, δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στα τελευταία 50 χρόνια. Αυτό, αυξάνει τις πιθανότητες για μια παγκόσμια οικονομική ύφεση».
Το βασικό σενάριο
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη φάση της οικονομικής επιβράδυνσης, με την παγκόσμια ανάπτυξη να βρίσκεται κάτω από τη μακροπρόθεσμη τάση. Ωστόσο, προβλέπεται μια πολύ ήπια ύφεση.
Ο πληθωρισμός αναμένεται ότι θα συνεχίσει να κινείται πτωτικά, οι κεντρικές τράπεζες θα σταματήσουν να ανεβάζουν τα επιτόκια και αυτό θα επιτρέψει στο ΑΕΠ να σταματήσει να πέφτει και να αποκτήσει ανοδική τροχιά. Αυτό θα οδηγήσει στην έναρξη του επόμενου κύκλου και για την οικονομία και για τις αγορές και θα οδηγήσει σε υπερ-αποδόσεις τις μετοχές και τα άλλα risky assets.
Η πτώση του δολαρίου θα ευνοήσει τις αναδυόμενες αγορές
Οι αναδυόμενες οικονομίες αντιμετωπίζουν ένα διπλό εμπόδιο: πρώτον, τα επίπεδα του πληθωρισμού είναι σημαντικά υψηλότερα από αυτά των αναπτυγμένων οικονομιών και έχουν προκαλέσει επιθετική άνοδο των επιτοκίων. Δεύτερον, η άνοδος του δολαρίου έχει σταματήσει τις κεφαλαιακές ροές και έχει αυξηθεί το κόστος εξυπηρέτησης του δολαριακού χρέους. Η πτώση του δολαρίου, θα ευνοήσει σημαντικά τις αναδυόμενες αγορές.
* Ο Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Senior Portfolio Manager στην XSpot Wealth