Θα αποτύχει η Fed να προβλέψει άλλη μια ύφεση;

Το 2008, πριν την κρίση, η Τράπεζα «δεν έβλεπε ύφεση στον ορίζοντα» – Το 2019 ο Πάουελ κάνει λόγο για ισχυρή οικονομία, παρά τα δυσοίωνα σινιάλα – Τα ομόλογα λένε «έρχεται ύφεση», η Fed λέει «πάμε καλά»… ποιος λέει αλήθεια;

Του Γιάννη Τσιρογιάννη

Την Παρασκευή συνέβη κάτι πρωτοφανές στα οικονομικά δεδομένα. Η Fed, έχοντας προαναγγείλει ήδη από το 2018 τρεις αυξήσεις επιτοκίων για φέτος, τις ακύρωσε και τις τρεις!

Αυτό από μόνο του βέβαια δεν είναι τόσο εξωφρενικό. Ωστόσο η αντίδραση των αγορών σε μια τόσο χαλαρή νομισματική πολιτική (που πρακτικά σημαίνει πρόσφορο έδαφος για κέρδη στις μετοχές) ήταν αυτή που προκάλεσε αίσθηση.

Τα χρηματιστήρια διεθνώς βούτηξαν απότομα, με Wall Street και Ευρώπη να καταγράφουν απώλειες της τάξεως του 2,5%.

Κανονικά μια τόσο dovish ρητορική από Fed (doves, «περιστέρια» θεωρούνται όσοι κεντρικοί τραπεζίτες ευνοούν χαλαρή νομισματική πολιτική) θα έπρεπε να χαρίσει τουλάχιστον 500 μονάδες στον Dow Jones.

Επομένως τι συνέβη;

Αυτό που συνέβη, είναι πως η πλέον υπάκουη στο θέλημα Τραμπ για χαμηλά επιτόκια Ομοσπονδιακή Τράπεζα, είναι ανίκανη πια να «πείσει» τις αγορές.

Ο Τζερόμ Πάουελ σε μια συνεδρίαση-φιάσκο δήλωσε πως «δε βλέπει ύφεση στον ορίζοντα, τα μακροοικονομικά παραμένουν ισχυρά, ας είμαστε υπομονετικοί». Την ίδια ώρα όμως προανήγγειλε μηδενικές αυξήσεις επιτοκίων! Μια νομισματική πολιτική δηλαδή που εφαρμόζεται σε οικονομίες που βρίσκονται σε ύφεση και χρειάζονται «χώρο να πάρουν ανάσα».

Αν η ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη είναι το καλπάζων άλογο που καυχιέται πως είναι, τότε θα μπορούσε (και θα έπρεπε) στην παρούσα φάση να αντέξει τουλάχιστον μία αύξηση επιτοκίων. Διαφορετικά αν η Κεντρική Τράπεζα εξαντλεί ένα τέτοιο εργαλείο-πυρηνικό όπλο σε περίοδο μη ύφεσης, τι θα κάνει όταν μια ύφεση χτυπήσει στα αλήθεια;

Οι αγορές το γνωρίζουν αυτό, και εν μέσω ενός γενικότερου αρνητικού κλίματος εμπορικού πολέμου- Brexit- παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, με πιο πρόσφατο το ηχηρό σήμα κινδύνου που εξέπεμψαν τα ομόλογα, δε φαίνονται να πείθονται από τα καθησυχαστικά σχόλια του Κεντρικού Τραπεζίτη.

Εξάλλου, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, από την κρίση του 2008 και μετά, έχει καταστεί τόσο «εθισμένο» σε χαλαρή νομισματική πολιτική και QE (Quantitive Easing – ποσοτική χαλάρωση/προγράμματα επαναγοράς ομολόγων, φθηνό χρήμα) που κοντεύει να πάθει… overdose.

Επίσης, η ίδια η Fed προ ολίγων εβδομάδων είχε υποβαθμίσει τη δική της πρότερη πρόβλεψη για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη του 2019!

Τέλος, και παρά τα καθησυχαστικά σχόλια του Πάουελ, η ίδια η Fed, πιο συγκεκριμένα το παράρτημα Νέας Υόρκης, διαψεύδει ουσιαστικά τον πρόεδρο της Τράπεζας, αφού δικός της σχετικός δείκτης που προβλέπει την πιθανότητα ύφεσης, βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008! Τελικά, ποιος κοροϊδεύει ποιον;

Αρχικά, πρέπει να έχουμε ως δεδομένο πως την περασμένη Παρασκευή, η αγορά αμερικανικών ομολόγων -ο καλύτερος καθρέφτης της παγκόσμιας οικονομίας- εξέπεμψε αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «το πιο αξιόπιστο σημάδι επικείμενης ύφεσης». Την αντιστροφή καμπύλης αποδόσεων μεταξύ 3μηνου και 10ετούς ομολόγου. Αναλυτικά το γιατί είναι άσχημο αυτό, εδώ.

Επομένως οι αγορές (τα ομόλογα, έστω) λένε «έρχεται ύφεση». Η Fed λέει «πάμε καλά». Μόνο ένας λέει την αλήθεια όμως.

Ο Πάουελ δε «βλέπει» ύφεση. Ούτε το 2008 ο τότε επικεφαλής της Fed έβλεπε όμως…

Τα προβλήματα εμπιστοσύνης με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα ξεκινούν από το μακρινό Ιανουάριο του 2008, όταν παρόμοια σινιάλα παγκόσμιας ύφεσης με αυτά που βλέπουμε σήμερα, με αποκορύφωμα μια αντίστοιχη αντιστροφή καμπύλης αποδόσεων στα ομόλογα, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους.

Ο τότε πρόεδρος της Fed, Ben Bernanke (Μπεν Μπερνάνκι), έκανε παρόμοιες δηλώσεις με τον σημερινό επικεφαλής τη Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, λέγοντας πως «δε βλέπει οικονομική ύφεση», τις οποίες μετάνιωσε πικρά αργότερα, αλλά δε βαριέσαι, δεν έγινε και τίποτα.

Άκυρο, έγινε. Η μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση που κόστισε τρισεκατομμύρια, ζωές, δουλειές, και σε κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα, σε συνδυασμό με λανθασμένους κυβερνητικούς χειρισμούς, καταδίκασε ολόκληρες γενιές ανθρώπων στη μιζέρια και τη μετανάστευση…

Πολλά θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί τότε αν οι Κεντρικοί Τραπεζίτες του πλανήτη είχαν προειδοποιήσει εγκαίρως (και δράσει εγκαίρως). Όμως ξέρετε, η δράση κοστίζει.

Ο Μπερνάνκι τότε εμφανίζοταν καθησυχαστικός πως δεν διαφαίνεται ύφεση στον ορίζοντα (εν τω μεταξύ η ύφεση είχε ήδη χτυπήσει την πόρτα). Όπως βλέπετε και παρακάτω, χάρη στο Google, την Εποχή της Πληροφορίας, όλα δεσπόζουν εκεί, για τις επόμενες γενιές… Ιανουάριο και Φεβρουάριο η Fed δεν έβλεπε ύφεση. Απρίλιο (καλή ώρα) έκανε λόγο για «ενδεχομένως ήπια ύφεση». Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι.

Λέτε σε κανά μήνα (ή χρόνο) να τροποποιήσει και ο Πάουελ το «όχι ύφεση» σε «ίσως ελαφρά ύφεση»; 

Σκοπός μας φυσικά δεν είναι να τρομοκρατήσουμε κανέναν πως η ιστορία θα επαναληφθεί, παρά μόνο να υπενθυμίσουμε στον καθένα πως καμία καθησυχαστική δήλωση κανενός κεντρικού τραπεζίτη δεν είναι αξιόπιστη. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα και στις αγορές, οι οποίες το 2008 έφαγαν την κατραπακιά, όμως το 2019 εμφανίζονται πιο καχύποπτες…

Οι τρεις τελευταίοι Κεντρικοί Τραπεζίτες της Fed – Από δεξιά προς αριστερά: Μπεν Μπερνάνκι, Τζάνετ Γιέλεν, Τζερόμ Πάουελ. Οι δύο πρώτοι είναι οικονομολόγοι. Λέτε ο Πολιτικών Επιστημών Πάουελ (εδώ και 32 χρόνια ο μοναδικός πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας χωρίς πτυχίο οικονομικών), να μας βγάλει ασπροπρόσωπους;

Και μπορεί η Wall Street τους τελευταίους μήνες να «πάτησε» στις υποσχέσεις Τραμπ για εμπορική συμφωνία και να άρπαξε και το «τυράκι» της Fed για χαλαρή νομισματική πολιτική (που ισούται με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους στις μετοχές), μπορεί ακόμη και να έκανε πως δε βλέπει αυτό που έρχεται, έχοντας ανακάμψει σχεδόν 17-20% από το sell-off του χειμώνα.

Ωστόσο η αντιστροφή καμπύλης αποδόσεων είναι κάτι που ακόμη και οι διψασμένοι για ρίσκο παίχτες της Wall Street δε μπορούν να παραβλέψουν. Προσθέστε σε αυτό τις κουραστικές καθυστερήσεις σε Brexit και εμπορικό πόλεμο, την αδυναμία των Κεντρικών Τραπεζών να τροφοδοτούν αενάως τις εθισμένες σε QE αγορές με πιο χαλαρή νομισματική πολιτική, μέσα σε ένα σκούρο φόντο παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης με αρνητικά μακροοικονομικά από Ασία και Ευρώπη έως Αμερική, και έχετε το τέλειο κοκτέιλ για μια ενδεχόμενη ύφεση στο κατώφλι του πλανήτη.

Το τέλος του εμπορικού πολέμου με μια καλή συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας αποτελεί ίσως την τελευταία κάρτα ατού του Τραμπ, στην οποία βασίζονται οι διεθνείς αγορές, ωστόσο ενδεχομένως ούτε αυτή να είναι ικανή στο φινάλε να σώσει τον Dow και να αποτρέψει ένα χρηματιστηριακό κραχ και μια κρίση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Θα σωθούν οι αγορές από την λεγόμενη PPT- Plunge Protection Team, την ομάδα… οικονομικών καταδρομών, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η Fed, και η οποία ιστορικά αναλαμβάνει δράση προκειμένου να αποτρέψει/αντιμετωπίσει κραχ; Περισσότερο ρεπορτάζ για την PPT εδώ.