Στο «μάτι» του κυκλώνα βρίσκεται πλέον η Ιταλία, καθώς η πολιτική κρίση κινδυνεύει να μετατραπεί και σε κρίση εμπιστοσύνης, με τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων να σημειώνουν αισθητή άνοδο, φθάνοντας στα επίπεδα της Ελλάδας.
Σήμερα, η κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, καθώς ο Ιταλός πρωθυπουργός δηλώνει έτοιμος να παραιτηθεί, εφόσον το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Τζουζέπε Κόντε εντέλει αποχωρήσει από τον κυβερνητικό συνασπισμό (δεύτερος μεγαλύτερος κυβερνητικός εταίρος).
Αιτία της διαφωνίας είναι το προωθούμενο νομοσχέδιο για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων που πλήττονται από τους φουσκωμένους λογαριασμούς ρεύματος. Ο Κόντε ζητάει να «μοιραστούν» περισσότερα χρήματα, ενώ ο Ντράγκι επικαλείται το υψηλό έλλειμμα και την ανάγκη συγκράτησης των δαπανών.
Μια πιθανή απομάκρυνση του πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από τον πρωθυπουργικό θώκο, είναι πιθανό να φέρει στην εξουσία μια νέα κυβέρνηση (είτε με εκλογές, είτε χωρίς εκλογές), λιγότερο αποδεκτή από τις αγορές, κάτι το οποίο εγκυμονεί κινδύνους για το υψηλό χρέος της γειτονικής χώρας.
Οι αναταράξεις στην αγορά ομολόγων ήδη είναι αισθητές. Ενδεικτικά, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ιταλίας σκαρφαλώνει σήμερα στο 3,40%, σημειώνοντας άνοδο κατά 17 μονάδες βάσης, ενώ τα spreads (η απόκλιση με το γερμανικό ομόλογο) εκτοξεύονται στις 218 μονάδες βάσης.
Για να καταστεί αντιληπτό το εν λόγω μέγεθος, αξίζει να σημειωθεί ότι η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ελλάδας κυμαίνεται στο 3,55%, με τα spreads να καθορίζονται στις 231 μονάδες βάσης. Εν ολίγοις, οι αποδόσεις Αθήνας και Ρώμης βρίσκονται περίπου στα ίδια επίπεδα.
Αυτή η κατάσταση ασκεί πιέσεις στην ΕΚΤ ώστε να βρει άμεσα κάποια λύση, προκειμένου να αποφευχθεί μια ενδεχόμενη κρίση βιωσιμότητας του ιταλικού χρέους. Ιδίως μέσα στο τρέχον περιβάλλον του υψηλού πληθωρισμού, των αυξημένων επιτοκίων και της μικρής ανάπτυξης -παράγοντες που «επιβάλλουν» την αύξηση των επιτοκίων (σήμερα βρίσκονται στο 0%).
Τα υψηλότερα επιτόκια, όμως, προκαλούν τριγμούς στις αγορές ομολόγων, ενώ υπονομεύουν τις προοπτικές της ανάπτυξης, επηρεάζοντας κυρίως τις πιο ευάλωτες χώρες, όπως για παράδειγμα την Ιταλία. Έτσι, η ανάγκη για την λήψη μέτρων άμβλυνσης του κόστους δανεισμού είναι κάτι παραπάνω από επείγουσα.
Ένα πρώτο βήμα (έχει ήδη ανακοινωθεί από την ΕΚΤ) αποτελεί η μεγαλύτερη ευελιξία στην επανεπένδυση των κρατικών ομολόγων, τα οποία αγοράστηκαν από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του πανδημικού προγράμματος PEPP. Ταυτόχρονα, βρισκόμαστε εν αναμονή και ενός δεύτερου μέτρου, το οποίο προς ώρας δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς θα περιλαμβάνει (πιθανώς θα ανακοινωθεί στις 21 Ιουλίου).
Υπενθυμίζεται ότι τα πρώτα σημάδια αδυναμίας του ιταλικού χρέους διαφάνηκαν τον προηγούμενο μήνα, όταν το κόστος δανεισμού αυξήθηκε άνω του 4% (10ετές ομόλογο) για πρώτη φορά από το 2014. Από τότε, οι αποδόσεις υποχώρησαν ελαφρώς, χάρη στις δεσμεύσεις της ΕΚΤ για τα δύο προαναφερθέντα μέτρα προστασίας.
Διαβάστε επίσης:
Προκλήσεις για τις αποκρατικοποιήσεις φέρνει ο ανοδικός κύκλος των επιτοκίων
Τα τρωτά σημεία των τραπεζών που μπορεί να «πλήξει» ο πληθωρισμό