Σε τροχιά ανόδου βρίσκεται το ρωσικό νόμισμα, καθώς την Τετάρτη η ισοτιμία του με το δολάριο ΗΠΑ έφτασε στα 52,3 ρούβλια ανά δολάριο, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 1,3% σε σχέση την προηγούμενη ημέρα και καταγράφοντας την καλύτερη επίδοσή του από τον Μάιο του 2015.
Όπως σημειώνει το αμερικανικό δίκτυο CNBC, πρόκειται για ένα τεράστιο άλμα για ρούβλι,δεδομένου ότι στις αρχές Μαρτίου κατρακύλησε στα 139 ρούβλια ανά δολάριο, κυρίως λόγω των κυρώσεων που επέβαλαν ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η εκπληκτική άνοδος του ρωσικού νομίσματος μέσα σε λίγους μόνο μήνες ενισχύει το οικονομικό οπλοστάσιο του Πούτιν και συνάμα λειτουργεί ως «απόδειξη» ότι οι δυτικές κυρώσεις δεν έχουν αποτελέσμα.
«Η ιδέα ήταν απλή και σαφής: συντρίψτε βιαίως τη ρωσική οικονομία», είπε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια του ετήσιου Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης. «Δεν τα κατάφεραν. Προφανώς, αυτό δεν συνέβη», πρόσθεσε.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, μετά την αρχική πτώση του ρουβλίου και τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής της στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, η Ρωσία υπερδιπλασίασε το βασικό επιτόκιο της χώρας στο εντυπωσιακό ποσοστό του 20% από 9,5% που ήταν προηγουμένως. Από τότε, η αξία του νομίσματος έχει βελτιωθεί σε σημείο που η Κεντρική Τράπεζα μείωσε το επιτόκιο τρεις φορές για να φτάσει στο 11% στα τέλη Μαΐου.
Το ρούβλι έχει γίνει τόσο ισχυρό που η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας λαμβάνει μέτρα για να το αποδυναμώσει, φοβούμενη ότι αυτό θα κάνει τις εξαγωγές της λιγότερο ανταγωνιστικές.
Αλλά τι πραγματικά κρύβεται πίσω από την άνοδο του νομίσματος και πώς μπορεί να διατηρηθεί;
Το φυσικό αέριο
Η Ρωσία καταγράφει ρεκόρ εσόδων χάρη στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου. Ο κύριος πελάτης της; Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αγόραζε ρωσική ενέργεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων την εβδομάδα, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να την τιμωρήσει με κυρώσεις.
Αυτό φέρνει την ΕΕ σε δύσκολη θέση – έχει δώσει τώρα πολλά περισσότερα χρήματα στη Ρωσία για αγορά πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα που ξεπερνούν τα ποσά που έχουν αποσταλεί ως οικονομική βοήθεια στην στην Ουκρανία. Μάλιστα, με τις τιμές του Brent κατά 60% υψηλότερες από ό,τι ήταν πέρυσι, παρόλο που πολλές δυτικές χώρες έχουν περιορίσει τις αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία, η Μόσχα εξακολουθεί να έχει κέρδη ρεκόρ.
Και ενώ πολλές χώρες της ΕΕ σκοπεύουν να περιορίσουν την εξάρτησή τους από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας, αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει χρόνια – το 2020, η Ένωση στηρίχθηκε στη Ρωσία για το 41% των εισαγωγών φυσικού αερίου και το 36% των εισαγωγών πετρελαίου, σύμφωνα με τη Eurostat.
Αν και η ΕΕ ενέκρινε ένα σημαντικό πακέτο κυρώσεων τον Μάιο που απαγόρευε εν μέρει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, είχε σημαντικές εξαιρέσεις για το πετρέλαιο που παραδίδεται μέσω αγωγών, καθώς χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβενία δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές πετρελαίου.
Αυστηροί έλεγχοι κεφαλαίων
Οι έλεγχοι κεφαλαίων (capital controls) – ή οι περιορισμoί της κυβέρνησης στις εξαγωγές κεφαλαίων– έχουν παίξει μεγάλο ρόλο, συν το απλό γεγονός ότι η Ρωσία δεν μπορεί να εισάγει τόσα πολλά προϊόντα πλέον λόγω των κυρώσεων.
Η Ρωσία έχει πλέον χαλαρώσει εν μέρει τα capital controls και μείωσε τα επιτόκια της σε μια προσπάθεια να υποτιμήσει το ρούβλι, καθώς ένα ισχυρό νόμισμα αποτελεί «βαρίδι» για τον προϋπολογισμό.
Επειδή η Ρωσία είναι πλέον αποκομμένη από το διεθνές τραπεζικό σύστημα SWIFT και έχει αποκλειστεί από τις διεθνείς συναλλαγές σε δολάρια και ευρώ, έχει αφεθεί ουσιαστικά στις συναλλαγές με τον ίδιο της τον εαυτό, είπε ο Μαξ Χες, συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής, είπε στο CNBC. Αυτό σημαίνει ότι ενώ η Ρωσία έχει δημιουργήσει έναν τεράστιο όγκο συναλλαγματικών αποθεμάτων που ενισχύουν το νόμισμά της στο εσωτερικό, δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτά τα αποθέματα για να εξυπηρετήσει τις εισαγωγικές της ανάγκες, λόγω των κυρώσεων.
Η συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου «είναι πραγματικά μια ισοτιμία Ποτέμκιν, επειδή η αποστολή χρημάτων από τη Ρωσία στο εξωτερικό λόγω των κυρώσεων – τόσο σε Ρώσους ιδιώτες όσο και σε ρωσικές τράπεζες – είναι εξαιρετικά δύσκολη, για να μην αναφέρουμε τους ελέγχους κεφαλαίων της ίδιας της Ρωσίας», είπε ο Χες.
Ο μύθος για τα «χωριά Ποτέμκιν» θέλει τον υπουργό της ρωσικής αυτοκρατορίας, πρίγκιπα Γκριγκόρι Ποτέμκιν, να δίνει εντολή να στηθούν προσόψεις σπιτιών που αναπαριστούσαν χωριά, στην Κριμαία, στις όχθες του Δνείπερου ποταμού. Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη επισκέφθηκε το 1787 την περιοχή κι έμεινε ευχαριστημένη με τις κτήσεις που είχαν ενσωματωθεί στην αυτοκρατορία. Έβλεπε όμορφα χωριά και χαρούμενους ανθρώπους που χαιρετούσαν το τρένο, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν σκηνικό ενώ οι υποτιθέμενοι χωρικοί ήταν στρατιώτες ντυμένοι ανάλογα.
«Λοιπόν, ναι, το ρούβλι στα χαρτιά είναι αρκετά ισχυρότερο, αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα της κατάρρευσης των εισαγωγών, λέει ο Χες και συμπληρώνει το νόημα των συναλλαγματικών αποθεμάτων είναι η εξασφάλιση των προϋποθέσεων για τις εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών από το εξωτερικό. Και η Ρωσία δεν μπορεί να το κάνει αυτό».
Τι σημαίνει αυτό για την πραγματική οικονομία της Ρωσίας;
«Η ισχύς του ρουβλίου συνδέεται με ένα πλεόνασμα στο συνολικό ισοζύγιο πληρωμών, το οποίο οφείλεται πολύ περισσότερο σε εξωγενείς παράγοντες που συνδέονται με κυρώσεις, τιμές εμπορευμάτων και μέτρα πολιτικής παρά από μακροπρόθεσμες μακροοικονομικές τάσεις και θεμελιώδη μεγέθη», δήλωσε ο Θέμος Φιωτάκης, επικεφαλής του τμήματος ερευνών FX στο Barclays.
Το υπουργείο Οικονομίας της Ρωσίας δήλωσε στα μέσα Μαΐου ότι αναμένει ότι η ανεργία θα φτάσει σχεδόν το 7% φέτος και ότι η επιστροφή στα επίπεδα του 2021 είναι απίθανη το τουλάχιστον μέχρι το 2025. Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, πολλές διεθνείς εταιρείες έχουν αποχωρήσει από τη Ρωσία, αφήνοντας πίσω τους χιλιάδες άνεργους Ρώσους πολίτες. Οι ξένες επενδύσεις έχουν δεχθεί τεράστιο πλήγμα και η φτώχεια σχεδόν διπλασιάστηκε μόνο τις πρώτες πέντε εβδομάδες του πολέμου, σύμφωνα με την ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία της Ρωσίας Rosstat.
Διαβάστε ακόμα:
Οικογένεια Περρωτή: Νέο σφυρί για ακίνητο – «φιλέτο» στη Λεωφόρο Αμαλίας (pic)
Space Hellas: Ο διπλασιασμός εσόδων σε μια πενταετία και οι ισχυρές προοπτικές