Οι πολύ μεγάλες διακυμάνσεις που παρατηρούνται στα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο τις τελευταίες εβδομάδες οφείλονται σε πολλές αβεβαιότητες και σε μία βεβαιότητα. Οι αβεβαιότητες προκαλούνται από τον πόλεμο, την ενεργειακή κρίση, τις δυσκολίες στην εφοδιαστική αλυσίδα, τον πληθωρισμό, την υπερβολική ρευστότητα χρήματος στον δυτικό κόσμο. Η βεβαιότητα είναι η αύξηση των επιτοκίων. Η οποία είναι επαρκής αιτία υποχώρησης των τιμών των μετοχών.
Ο συνδυασμός αυτών των αβεβαιοτήτων με τη βεβαιότητα της αύξησης των επιτοκίων προκαλεί διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών, με τον πανικό να επικρατεί της συνήθους χρηματιστηριακής απληστίας. Και ενώ είναι μεγάλη επιπολαιότητα να κάνει κάποιος προβλέψεις για τη μελλοντική πορεία των χρηματιστηρίων, αυτό που διαφαίνεται είναι ότι μετά τη διόρθωση που παρατηρούμε σήμερα, θα υπάρξει γρήγορη ανάκαμψη.
Ως γνωστόν, η ασφαλέστερη πρόβλεψη για το χρηματιστήριο είναι ότι θα ανέβει, εκτός κι αν πέσει! Τώρα φαίνεται ότι το χρηματιστήριο θα πέσει προτού ανέβει, δηλαδή ότι οι διακυμάνσεις θα συνεχίζονται προτού ξαναμπούμε σε μια πιο σταθερή ανοδική πορεία.
Ηδη τους τελευταίους μήνες έχει γίνει σημαντική διόρθωση στους δείκτες των μεγάλων χρηματιστηρίων. Μαζί με αυτούς, οι μετοχές κορυφαίων επιχειρήσεων που λειτουργούν με σημαντική κερδοφορία και ικανοποιητικά μερίσματα βρίσκονται κοντά σε «τιμές ευκαιρίας». Ο λόγος είναι οι γενικευμένες πωλήσεις σε περιόδους αβεβαιότητας και ο πανικός που είναι πάντα η αιτία κατάρρευσης των χρηματιστηρίων. Ολοι πουλάνε μαζικά για να καλύψουν τις ζημίες τους ή γιατί φοβούνται ότι έρχονται χαμηλότερες τιμές. Και ξαφνικά, όλοι θα περάσουν από τον πανικό στην απληστία και θα ξανά αγοράζουν μαζικά ανεβάζοντας τις τιμές. Ετσι ήταν πάντα και έτσι θα είναι και τώρα τα χρηματιστήρια.
Πίσω από αυτές τις κινήσεις υπάρχουν τα πραγματικά δεδομένα. Και τα πραγματικά δεδομένα είναι ότι επί δεκαετίες τα χρηματιστήρια ανέβαιναν και πολλοί σοβαροί αναλυτές θεωρούσαν ότι πρόκειται για φούσκες. Το ίδιο προβλέπουν τώρα και για τις αγορές ομολόγων, το ίδιο και για τα ακίνητα. Και είναι όλα φούσκες. Ομως οι φούσκες ενίοτε γεμίζουν αντί να σκάσουν και αυτό συνέβη με το τύπωμα χρήματος που πραγματοποίησαν όλες οι δυτικές οικονομίες τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω COVID-19. Τυπώθηκαν συνολικά 3,5 τρισ. δολάρια, τα οποία μοιράστηκαν στις οικονομίες ως ενισχύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλούσε η πανδημία. Ετσι οι φούσκες δεν έσκασαν και κατάφεραν οι επιχειρήσεις αλλά και οι άνθρωποι να επιβιώσουν. Το χρήμα αυτό, όμως, δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση της παραγωγής.
Η παραγωγή
Τα lockdowns, ο περιορισμός του διεθνούς εμπορίου, η κατ’ οίκoν εργασία περιόρισαν την παραγωγή. Αρα έχουμε περισσότερα λεφτά να ξοδέψουμε και λιγότερα πράγματα να αγοράσουμε. Αυτό δημιουργεί πληθωρισμό. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι ενώ δεν έχει τελειώσει η πανδημία (η Κίνα είναι ξανά σε lockdown) ξεκίνησε και ο πόλεμος, η επίπτωση στο διεθνές εμπόριο είναι πολύ μεγάλη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ελλείψεις σε όλα τα προϊόντα. Από τρόφιμα και χημικά μέχρι είδη τεχνολογίας. Δεδομένου δε ότι υπάρχουν πολλά σύνθετα προϊόντα όπως τα αυτοκίνητα, π.χ. ένα γερμανικό αυτοκίνητο δεν μπορεί να κυκλοφορήσει χωρίς ένα μικρό ανταλλακτικό που παράγεται στην Κίνα ή στην Ουκρανία, καταλαβαίνει κανείς πόσο επηρεάζεται η παγκόσμια παραγωγή.
Ο πόλεμος προκάλεσε ελλείψεις σε πολλά προϊόντα. Παράλληλα η ενεργειακή κρίση αύξησε κατακόρυφα το κόστος παραγωγής όλων των προϊόντων και ενίσχυσε τον πληθωρισμό, ο οποίος βρίσκεται σε πρωτοφανές για τις ψευδαισθήσεις ευημερίας της εποχής μας επίπεδο. Εχουμε λοιπόν ταυτόχρονα πληθωρισμό που προέρχεται από την πλευρά της προσφοράς λόγω ελλείψεων και από την πλευρά της ζήτησης λόγω υπερβολικής ρευστότητας. Ο τρόπος για να μειωθεί ο πληθωρισμός της ζήτησης είναι η αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Η Αμερική ήδη τα ανέβασε, η Ευρώπη θα τα ανεβάσει σύντομα. Αυτή είναι η μόνη βεβαιότητα που έχουμε σήμερα. Η αύξηση των επιτοκίων μειώνει την κερδοφορία των επιχειρήσεων και αυτό προκαλεί μείωση των τιμών των μετοχών. Προκαλεί επίσης πτώση των τιμών των ομολόγων.
Τι θα συμβεί όμως αν τελικά ο πόλεμος τελειώσει σύντομα, αν η Κίνα βγει από το lockdown και αν οι κεντρικές τράπεζες πετύχουν να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό;
Αυτά θα συμβούν ούτως ή άλλως. Το ζήτημα είναι πότε, αλλά κανείς δεν το γνωρίζει αυτό. Απλώς οι πιο ρισκαδόροι και οι πιο τυχεροί θα επενδύσουν σε κάποιες χαμηλές τιμές σε καλές μετοχές ή σε φθηνά ομόλογα και θα βγάλουν κέρδος. Το θέμα είναι πόσο αντέχει κανείς τις διακυμάνσεις και πόσο τυχερός αισθάνεται.
Διαβάστε ακόμα
Ο «πυρετός» της χρυσής λίρας: Πόσα τεμάχια αγόρασαν οι Έλληνες – Γιατί «φρέναραν» οι πωλήσεις
Ίος: Γιατί το ΣτΕ «μπλοκάρει» το mega project του Α. Μιχαλόπουλου στην παραλία Κουμπάρα