Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αρχίσει να δείχνει συστηματικά τις προθέσεις του και να οριοθετεί τις πολιτικές του με πιο πρόσφατο παράδειγμα την προειδοποίηση ότι εάν οι χώρες που συμμετέχουν στην άτυπη συμμαχία μη δυτικών κρατών BRICS επιχειρήσουν να αμφισβητήσουν την παγκόσμια κυριαρχία του αμερικανικού δολαρίου, τότε θα επιβάλει δασμούς 100% στα προϊόντα τους ώστε να τα θέσει εκτός ΗΠΑ.
Ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, που αναλαμβάνει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου 2025, ανέφερε σε χθεσινή του ανάρτηση: «Η ιδέα ότι οι χώρες BRICS προσπαθούν να απομακρυνθούν από το δολάριο, κι εμείς στεκόμαστε και παρακολουθούμε, δεν υπάρχει. Απαιτούμε μια δέσμευση από αυτές τις χώρες ότι ούτε θα δημιουργήσουν ένα νέο νόμισμα των BRICS, ούτε θα υποστηρίξουν οποιοδήποτε άλλο νόμισμα για να αντικαταστήσουν το πανίσχυρο δολάριο των ΗΠΑ [«the mighty dollar»], αλλιώς, θα αντιμετωπίσουν δασμούς 100% και θα πρέπει να πουν αντίο στην υπέροχη αμερικανική οικονομία».
Η δήλωση αυτή αποτελεί ξεκάθαρη πολιτική δήλωση προθέσεων ότι θα πολεμήσει την τάση της «απο-δολλαριοποίησης» την οποία προωθούν οι χώρες BRICS, του λεγόμενου και «Παγκόσμιου Νότου», στην οποία μετέχουν η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα, και η Νότια Αφρική αλλά και από το 2024 και το Ιράν, η Αίγυπτος, η Αιθιοπίας και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Πέραν της πολιτικής σημασίας, η δήλωση Τραμπ πιθανόν να υποδηλώνει και αλλαγή άποψης σχετικά με το δολάριο σε σχέση με την πρώτη του θητεία. Τότε ο Τραμπ θεωρούσε ότι το δολάριο θα μπορούσε να υποτιμηθεί για να βοηθηθούν οι εξαγωγές και στην αρχή της θητείας του πράγματι το δολάριο υποχώρησε κατά περίπου 15% στους πρώτους 14 μήνες της θητείας του. Από την ισοτιμία του 1,06 δολαρίου για ένα ευρώ τον Ιανουάριο του 2017, έφτασε στα 1,24 δολάρια για ένα ευρώ τον Μάρτιο του 2018. Στη συνέχεια η τάση αντιστράφηκε και το δολάριο κινήθηκε ανοδικά μέχρι την πανδημία.
Σήμερα το ευρώ υποτιμάται έναντι του δολαρίου και προ ολίγων ημερών είχε φτάσει στο 1,04 δολάρια για ένα ευρώ, ενώ θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα φτάσει και το 1 προς 1 ίσως και μέχρι τις γιορτές. Η τεχνική ανάλυση δείχνει ότι το μακροχρόνιο κανάλι για την ισοτιμία των δύο νομισμάτων είναι πτωτικό για το ευρώ και τεχνικά μπορεί να φτάσει και στα χαμηλά των τελευταίων 25 χρόνων του 0,8 δολαρίων για ένα ευρώ.
Με τη δήλωσή του ότι δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να αμφισβητήσει το «πανίσχυρο δολάριο» (the mighty dollar) ο Τραμπ φαίνεται ότι προαναγγέλει ότι το δόγμα του θα είναι διαφορετικό σε αυτήν την προεδρία. Ο Τραμπ ασπάζεται πάντα το μερκαντιλιστικό δόγμα που βασίζεται στην άποψη ότι ο πλούτος μιας χώρα ενισχύεται όταν οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές, αλλά θα το προωθήσει μέσα από τους δασμούς και επομένως δεν χρειάζεται ένα εξασθενημένο δολάριο.
Έτσι, η δήλωσή του αυτή συμβαδίζει και ενισχύει την ανοδική τάση του «πράσινου νομίσματος». Ταυτόχρονα, η δήλωση αυτή προοιωνίζεται εντάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε εμπορικό πόλεμο, καθώς ο Τραμπ φαίνεται ότι θα επιχειρήσει να σταματήσει τα σχέδια των BRICS να δημιουργήσουν νέα, εναλλακτικά κανάλια διεθνών συναλλαγών και ενδεχομένως ένα νέο νόμισμα.
Μόλις πριν ένα μήνα, οι χώρες BRICS ανακοίνωσαν ότι θα συνεργαστούν για τη δημιουργία εναλλακτικών μέσων διεθνών πληρωμών και δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι πιθανόν αυτή η προσπάθεια να οδηγήσει στη δημιουργία νομίσματος και μάλιστα ψηφιακού. Η προσπάθεια των BRICS έχει στην ουσία ξεκινήσει μετά το πάγωμα από τη Δύση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό, ως κύρωση για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η κίνηση αυτή είχε προκαλέσει μεγάλη ανησυχία σε αρκετές μη-δυτικές πρωτεύουσες, ειδικά στο Πεκίνο, το οποίο θεωρείται στρατηγικός αντίπαλος από την Ουάσιγκτον και κατά συνέπεια υπολογίζει την πιθανότητα να βρεθεί κάποια στιγμή στο στόχαστρο παρόμοιων κυρώσεων.
Δεδομένου ότι το δολάριο είναι το κυρίαρχο νόμισμα στις παγκόσμιες συναλλαγές αλλά και στα συναλλαγματικά αποθέματα, το ενδεχόμενο να επιβληθούν κυρώσεις από τις ΗΠΑ σε κάποια χώρα ισοδυναμεί με αποκοπή από τις διεθνείς συναλλαγές.
Τα τελευταία χρόνια χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία έχουν ήδη αρχίσει να αυξάνουν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα σε νομίσματα εκτός δολαρίου. Mετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία υπήρξε αξιοσημείωτη αύξηση των εμπορικών διακανονισμών μεταξύ τους στα εθνικά νομίσματα. Οι χώρες αυτές θεωρούν τη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων πληρωμών ζωτικής σημασίας για τη μείωση της εξάρτησης από το SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication), το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τις ΗΠΑ για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων. Με την ανάπτυξη των δικών τους δικτύων πληρωμών, οι χώρες BRICS στοχεύουν να διευκολύνουν το εμπόριο χωρίς να βασίζονται σε συστήματα που ελέγχονται από τη Δύση.
Ιστορικά, το δολάριο ΗΠΑ είναι το κύριο αποθεματικό νόμισμα του κόσμου, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 58% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων. Η κυριαρχία του δολαρίου είναι εμφανής και στο διεθνές εμπόριο, όπου χρησιμοποιείται για το περίπου 90% των συναλλαγών. Το ευρώ είναι το δεύτερο πιο διαδεδομένο νόμισμα, αποτελώντας περίπου το 20% των αποθεμάτων, ενώ άλλα νομίσματα όπως το ιαπωνικό γεν και η βρετανική λίρα κατέχουν μικρότερα μερίδια. Το κινεζικό γιουάν έχει σημειώσει σταδιακά κέρδη, κατέχοντας σήμερα περίπου το 2% των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Η άνοδος των BRICS ως συλλογική οικονομική δύναμη είναι αξιοσημείωτη, καθώς όλες οι χώρες αυτές μαζί αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και περίπου το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ωστόσο, τα νομίσματα των BRICS αντιπροσωπεύουν συλλογικά μόντο το 6,4% των παγκόσμιων πληρωμών που διεκπεραιώνονται μέσω του SWIFT και το 6,8% των εξωχρηματιστηριακών παραγώγων συναλλάγματος. Ειδικότερα, το γιουάν έχει αναδειχθεί σε σημαντικό παίκτη σε αυτούς τους τομείς, αντανακλώντας μια στροφή προς την απο-δολαριοποίηση μεταξύ των χωρών BRICS και των εμπορικών τους εταίρων.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) «μετράει» την ισχύ του δολαρίου, χρησιμοποιώντας έναν συνολικό δείκτη διεθνούς χρήσης νομισμάτων. Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται ως ο σταθμισμένος μέσος όρος πέντε μετρήσεων: Τα επίσημα συναλλαγματικά αποθέματα, τον όγκο των συναλλαγών σε συνάλλαγμα, τα χρεόγραφα σε ξένο νόμισμα σε κυκλοφορία, τις διασυνοριακές καταθέσεις και τα διασυνοριακά δάνεια. Το επίπεδο του δείκτη δολαρίου παραμένει σταθερό σε μια τιμή περίπου 70% από το 2010, πολύ πάνω από όλα τα άλλα νομίσματα. Το ευρώ έχει την αμέσως υψηλότερη τιμή, περίπου 23%, και η τιμή του έχει παραμείνει επίσης αρκετά σταθερή.
Ενώ η διεθνής χρήση του κινεζικού γιουάν έχει αυξηθεί τα τελευταία 20 χρόνια, έχει φθάσει μόνο σε επίπεδο δείκτη περίπου 3%, παραμένοντας ακόμη και πίσω από το ιαπωνικό γεν και τη βρετανική λίρα, τα οποία βρίσκονται σε επίπεδα περίπου 7% και 6%, αντίστοιχα.
Διαβάστε ακόμη
Αλλάζουν τα πάντα στην ασφαλιστική αγορά
Το ράλι του bitcoin θα φτάσει τα $225.000 μέχρι το τέλος του 2026, υποστηρίζει γνωστός αναλυτής
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα