Οι συνέπειες των υψηλών επιτοκίων δεν περιορίζονται στις αγορές και τις χρηματοδοτήσεις, καθώς ταυτόχρονα με τα σκαμπανεβάσματα των χρηματιστηρίων, καταγράφονται και μεταβολές με γεωπολιτικό πρόσημο.
Από την αρχή της κρίσης η Κίνα και η Ιαπωνία οι δύο χώρες που κατέχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά αμερικανικών ομολόγων μειώνουν τις θέσεις τους σε αμερικανικούς τίτλους, τη στιγμή που οι ΗΠΑ αυξάνουν το δανεισμό τους και εκδίδουν ολοένα περισσότερους.
Μέσα στο καλοκαίρι, το ποσοστό αμερικανικών ομολόγων που κατέχουν οι δύο χώρες έπεσε στο 8% του συνόλου, από 25,4% που ήταν το 2007.
Η Ιαπωνία κατέχει ομόλογα αξίας 1,1 τρισ. δολαρίων, ενώ η Κίνα 835 δισ. δολαρίων. Οι δύο χώρες είναι οι μεγαλύτεροι ξένοι πιστωτές της κυβέρνησης των ΗΠΑ, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστο ομολόγων του χρέους των ΗΠΑ που έφτασε τα 32 τρισ. τον Ιούνιο είναι «στα χέρια» της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ (FED) η οποία κατέχει περίπου το 20%.
Η εξήγηση που δίνουν Κινέζοι αξιωματούχοι και αναλυτές είναι ότι η Κίνα μειώνει την έκθεσή της σε ομόλογα των ΗΠΑ για να μειώσει το ρίσκο της εν μέσω των γεωπολιτικών εντάσεων και της αντιπαλότητα με την αμερικανική κυβέρνηση η οποία χαρακτηρίζει την Κίνα στρατηγικό αντίπαλο.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες στο καλοκαίρι η Κίνα πούλησε περίπου το 10% των θέσεών της σε ομόλογα του Αμερικανικού Δημοσίου (Treasury Bills).
Η εξήγηση που δίνουν ορισμένοι δυτικοί αναλυτές, κυρίως Αμερικανοί, είναι ότι στην πραγματικότητα η Κίνα, όπως και η Ιαπωνία αναγκάζονται να προχωρήσουν σε τέτοιες κινήσεις, για να υποστηρίξουν τα νομίσματά τους, τα οποία υποχωρούν λόγω της συγκυρίας -«ξεμένουν» δηλαδή από δολάρια.
Το κινεζικό γιουάν πρόσφατα έπεσε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2007, ενώ και το ιαπωνικό γιεν σημειώνει σημαντική πτώση και πλησιάζει τα επίπεδα στα οποία είχε υποχωρήσει πέρσι το φθινόπωρο, όταν η Τράπεζα της Ιαπωνία αναγκάστηκε να παρέμβει, κάτι που δεν είχε κάνει από το 1998.
Η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός, ενισχύει το δολάριο το οποίο ωφελείται και από την αυξημένη διεθνή ζήτηση για αγορά πρώτων υλών οι οποίες τιμολογούνται σε δολάρια, όπως κατ΄εξοχήν το πετρέλαιο.
Η νέα άνοδος της τιμής του «μαύρου χρυσού» ευνοεί από την πλευρά αυτή το αμερικανικό νόμισμα καθώς αυξάνει περαιτέρω τη ζήτηση για δολάρια.
Για την Κίνα ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν την άποψη ότι οι πωλήσεις αμερικανικών ομολόγων αντανακλούν ακριβώς το γεγονός ότι η χώρα χρειάζεται δολάρια και υποστηρίζουν ότι το γεγονός αυτό αποτελεί μια ένδειξη για το θεμελιώδες πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κινεζική οικονομία στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό.
Τις τελευταίες δεκαετίες, το κινεζικό θαύμα βασίστηκε σε μια «συμβιωτική σχέση» με τις ΗΠΑ. Η Κίνα προσέλκυσε επενδύσεις χάρη στο χαμηλό εργατικό κόστος και έγινε το εργοστάσιο του πλανήτη, με φθηνές εξαγωγές σε όλο τον κόσμο, και βέβαια στις ΗΠΑ οι οποίες απορροφούσαν συνεχώς τα κινεζικά προϊόντα. Η Κίνα δημιουργούσε πλεονάσματα με τα οποία αγόραζε… αμερικανικά ομόλογα και οι ΗΠΑ χρηματοδοτούσαν το εμπορικό έλλειμμά τους ανάμεσα σε άλλα και με το κινεζικό χρήμα που εισέρεε για την αγορά ομολόγων.
Στο νέο σκηνικό, όμως, το μοντέλο αυτό δοκιμάζεται και πολλοί πιστεύουν ότι έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Οι εξαγωγές της Κίνας υποχωρούν και το εμπορικό πλεόνασμα μειώνεται γεγονός που ίσως δείχνει ότι ο κύκλος του παρελθόντος δεν μπορεί να συντηρηθεί, πολύ περισσότερο που ούτε οι ΗΠΑ , ούτε η Κίνα μπορούν πλέον να υπολογίζουν σε ανέφελες μεταξύ τους εμπορικές και οικονομικές σχέσεις.
Στο παρελθόν, τα αμερικανικά ομόλογα που κατέχει η Κίνα είχαν χαρακτηριστεί ως ένα «υπερόπλο» του Πεκίνου, με το σκεπτικό ότι εάν προχωρούσε σε μαζικές πωλήσεις θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις αγορές και τις ΗΠΑ.
Όμως στην πράξη οι εξελίξεις δείχνουν ότι η Κίνα ξεφορτώθηκε μέσα σε λίγους μήνες περίπου το 20% των θέσεών της σε αμερικανικά ομόλογα και… δεν κουνήθηκε φύλλο. Από την άλλη πλευρά, ο πρώτος χαμένος από μια τέτοια ενέργεια θα ήταν το ίδιο το Πεκίνο που θα έχανε από την υποτίμηση των ομολόγων που έχει στο χαρτοφυλάκιό του.
Ορισμένοι αναλυτές παρατηρούν ότι σε κάποιο βαθμό η Κίνα μπορεί να πουλάει ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, αλλά την ίδια στιγμή αυξάνει τις θέσεις της σε άλλα ομόλογα δολαρίου επομένως ίσως η εικόνα του «ξεφορτώματος» να είναι σχετική.
Ταυτόχρονα, αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η επιθετική στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα μπορεί μακροπρόθεσμα να υπονομεύσει το ρόλο του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, καθώς κάποιες χώρες αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις θα αποφεύγουν την απόλυτη εξάρτηση από το αμερικανικό νόμισμα, φοβούμενες το γεωπολιτικό ρίσκο και θα επιδιώκουν διασπορά του κινδύνου με τη χρήση και άλλων νομισμάτων.
Βέβαια, το τελευταίο αυτό σενάριο «πάσχει» από την έλλειψη… σοβαρού ανταγωνιστή στο δολάριο, καθώς το ευρώ δεν αποτελεί ακόμη σοβαρή απειλή για το αμερικανικό νόμισμα, πολλώ δε μάλλον που η απόσταση της οικονομίας της ευρωζώνης από την αμερικανική μεγαλώνει τα τελευταία χρόνια λόγω των αλλεπάλληλων κρίσεων, ιδιαίτερα της ενεργειακής.
Ταυτόχρονα, τα σενάρια για δημιουργία εναλλακτικού νομίσματος από τις αναπτυσσόμενες χώρες έχουν στην καλύτερη περίπτωση ορίζοντα πολλών δεκαετιών μπροστά τους.
Διαβάστε ακόμη
Συνεχίζεται η αύξηση των τιμών του πετρελαίου – Ποιες είναι οι εκτιμήσεις των αναλυτών (πίνακες)
Σπύρος Φωτεινός: Ο Έλληνας CEO που φέρνει τα κινεζικά αυτοκίνητα της Zeekr στην Ευρώπη
Youth Pass 2023: Πότε ξεκινούν τις αιτήσεις οι δικαιούχοι
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ