Αυστηρή προειδοποίηση για τον περιορισμό των δημοσιονομικών δαπανών και το… ξαναχτίσιμο των αποθεμάτων σε ένα διάστημα που τα υψηλά δημόσια χρέη ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στις οικονομίες, απηύθυνε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέσα από την νέα έκθεση του Οικονομικού Παρατηρητηρίου (Fiscal Monitor), η οποία δημοσιεύτηκε στο περιθώριο της διπλής συνόδου ΔΝΤ/Παγκόσμιας Τράπεζας που «τρέχει» τις μέρες αυτές στην Ουάσιγκτον.
Μάλιστα, μέσα και από τον ίδιο τίτλο της έκθεσης «Δημοσιονομική Πολιτική σε μια Μεγάλη Εκλογική Χρονιά» φανερώνεται η ανησυχία που εκφράζει το Ταμείο για την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών προκλήσεων σε μια χρονιά κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων. Συνολικά 88 χώρες, ήτοι αριθμός ρεκόρ που αναλογεί πάνω από το μισό παγκόσμιο πληθυσμό, έχουν πραγματοποιήσει ή θα διεξάγουν εθνικές εκλογές εντός του 2024, με κορυφαία βέβαια την κοινοβουλευτική και προεδρική κάλπη των ΗΠΑ, τον ερχόμενο Νοέμβριο.
NEW: Fiscal Monitor: 4 years after COVID-19, deficits and debts remain above pre-pandemic levels, driven by high interest rates and continued support measures. The path to normalization will require strong efforts, especially in the Great Election Year: https://t.co/huXd9fAjRj pic.twitter.com/d0QGsOXDKV
— IMF (@IMFNews) April 17, 2024
Εκλογές και λιτότητα δεν… συμβαδίζουν
«Το πιο σημαντικό ρίσκο για τα δημόσια οικονομικά προκύπτει από τον αριθμό-ρεκόρ εκλογικών αναμετρήσεων που διεξάγονται το 2024, που μας οδήγησε και να μιλήσουμε για μια Μεγάλη Εκλογική Χρονιά» σχολιάζουν οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ.
Το ρευστό προεκλογικό τοπίο λειτουργεί αποτρεπτικά για την υιοθέτηση δημοσιονομικής λιτότητας καθώς αυξάνεται η ζήτηση για μεγαλύτερες κοινωνικές δαπάνες, ενώ οι συνθήκες χρηματοδοτήσεων παραμένουν δύσκολες σε παγκόσμιο επίπεδο και η ανάγκη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις επιτακτική.
Σύμφωνα με το Ταμείο ο όγκος των ελλειμμάτων σε εκλογικές χρονιές τείνει να ξεπεράσει τις προβλέψεις που έχουν διατυπωθεί έως και κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες επί το ΑΕΠ, σε σχέση με μη εκλογικές χρονιές.
Η έκθεση σχολιάζει πως, αν και οι οικονομικές προοπτικές παγκοσμίως σταθεροποιούνται, οι προσπάθειες ομαλοποίησης της δημοσιονομικής πολιτικής παρεμποδίζονται από τα υψηλά χρέη και ελλείμματα. Μάλιστα, μετά από μια σύντομη απόπειρα περιορισμού των ελλειμμάτων, η πρόοδος ανεκόπη πέρυσι με αποτέλεσμα τέσσερα χρόνια από την πανδημία του κορονοϊού τόσο τα δημοσιονομικά ελλείμματα όσο και τα δημόσια χρέη παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα από τις προβλέψεις προ της πανδημίας.
Επισημαίνεται δε, πως «η δημοσιονομική σύσφιγξη είναι σημαντική και για να ενισχύσει το “τελευταίο μίλι” της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού, ειδικά στις υπερθερμασμένες οικονομίες».
Παράλληλα οι χαμηλές αναπτυξιακές προοπτικές σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων, δεδομένου πως το Ταμείο δεν περιμένει περικοπές από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες πριν το δεύτερο εξάμηνο, περιορίζουν το δημοσιονομικό χώρο που έχουν στη διάθεση τους οι περισσότερες οικονομίες.
Υπενθυμίζουμε πως η έτερη έκθεση «World Economic Outlook» για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας που δημοσίευσε την Τρίτη το ΔΝΤ περιλάμβανε προβλέψεις για πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης του παγκόσμιου ΑΕΠ σε ποσοστό 3,2% τόσο το 2024 όσο και το 2025. Πρόκειται για μια πρόβλεψη σταθερής, αλλά ουσιαστικά χαμηλής ανάπτυξης.
Απαιτούνται άμεσα μέτρα
Το Fiscal Monitor καλεί τις χώρες να περιορίσουν περαιτέρω, αν όχι ιδανικά να καταργήσουν, τα μέτρα στήριξης που είχαν υιοθετηθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας και να εστιάσουν πλέον στην αποκατάσταση των δημοσιονομικών αποθεμάτων.
«Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να καταργήσουν άμεσα τα κληροδοτήματα της δημοσιονομικής πολιτικής της κρίσης (της πανδημίας), συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών επιδοτήσεων και να δρομολογήσουν μεταρρυθμίσεις για τον περιορισμό των υψηλών δαπανών, προσπαθώντας ωστόσο να προστατεύουν τους πιο ευάλωτους» αναφέρει το Ταμείο.
Οι προηγμένες οικονομίες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού θα πρέπει να αναμορφώσουν τα προγράμματα υγείας και συνταξιοδότησης για να περιορίσουν τις πιέσεις τις δαπάνες. Μπορούν, ωστόσο, και να ενισχύσουν τα έσοδα τους στοχεύοντας παράλληλα στα υπερβολικά κέρδη των επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με το report, οι προηγμένες χώρες, με εξαίρεση τις ΗΠΑ, συνεχίζουν να έχουν επίπεδα δαπανών τουλάχιστον τρεις ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τα επίπεδα προ της πανδημίας. Αντιστοίχως για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, με εξαίρεση την Κίνα, οι δαπάνες κινούνται 2% άνω των επιπέδων προ της πανδημίας.
Όσον αφορά το παγκόσμιο δημόσιο χρέος, αυτό εκτινάχθηκε στο 93% του ΑΕΠ το 2023, ήτοι περίπου εννέα ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τα επίπεδα προ της πανδημίας. Τις μεγαλύτερες δε, αυξήσεις παρουσίασαν οι ΗΠΑ και η Κίνα, όπου το χρέος ενισχύθηκε αντιστοίχως κατά πάνω από 2% και 6%.
«Σε αμφότερες τις οικονομίες (ΗΠΑ και Κίνα), το δημόσιο χρέος προβλέπεται υπό τις τωρινές πολιτικές σχεδόν να διπλασιαστεί μέχρι το 2053».
Χωρίς αποτελεσματικά μέτρα, το Ταμείο προειδοποιεί πως το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να διογκώνεται σε πολλές χώρες, με το παγκόσμιο ποσοστό να πλησιάζει το 99% επί του ΑΕΠ μέχρι το 2029!
Παγκόσμια απειλή το αμερικανικό έλλειμμα
Η έκθεση χρησιμοποιεί ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα για να καυτηριάσει την αμερικανική δημοσιονομική πολιτική, γεγονός που αναμένεται να προκαλέσει πολιτικούς τριγμούς στην Ουάσιγκτον εν μέσω της προεκλογικής περιόδου.
Το ΔΝΤ προειδοποιεί ανοιχτά τις ΗΠΑ πως η υπερβολική αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων όχι μόνο τροφοδότησε τις πληθωριστικές πιέσεις, αλλά κατέληξε να αποτελεί «σημαντικό ρίσκο» για την παγκόσμια οικονομία.
Το Fiscal Monitor προβλέπει εκτίναξη του δημοσιονομικού ελλείμματος στις ΗΠΑ σε επίπεδα ρεκόρ, στο 7,1% το 2025, ήτοι πάνω από τρεις φορές το μέσο όρο που παρουσιάζουν οι πλέον προηγμένες οικονομίες, γύρω στο 2%.
Η δυσχερής δημοσιονομική θέση της χώρας εκτιμάται πως θα περιπλέξει και την προσπάθεια της Federal Reserve να επαναφέρει τον πληθωρισμό κοντά στο στόχο του 2%. Και αυτό προφανώς θα φέρει καθυστέρηση στην έναρξη του καθοδικού κύκλου των επιτοκίων.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το διογκούμενο δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ έχει ήδη συνεισφέρει έως και 0,5 ποσοστιαίες μονάδες στον δομικό πληθωρισμό, κάτι που αιτιολογεί τη διατήρηση του δείκτη σε επίμονα υψηλά επίπεδα. Για το λόγο αυτό εκτιμά πως τα αμερικανικά επιτόκια θα παραμείνουν ψηλά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Πάντως, οι ΗΠΑ δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει την θλιβερή… τιμή να κατονομάζονται επισταμένως από την έκθεση του ΔΝΤ ως αδύναμος κρίκος και απειλή για το παγκόσμιο σύστημα. Οι ΗΠΑ και η Κίνα ξεχωρίζουν ανάμεσα στα τέσσερα κράτη που οι οικονομολόγοι του Ταμείου θεωρούν ότι «έχουν κρίσιμη ανάγκη να αναλάβουν δράση για να αντιμετωπίσουν τις δομικές ανισορροπίες μεταξύ των δαπανών και των εσόδων τους». Την «μαύρη» τετράδα συμπληρώνει η Βρετανία και η Ιταλία.
Για την Κίνα, η έκθεση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προβλέποντας επίσης έλλειμμα-ρεκόρ στο 7,6% το 2025, ήτοι υπερδιπλάσιο του μέσου όρου των αναπτυσσόμενων οικονομιών που τοποθετείται στο 3,7%.
Διαβάστε ακόμη
Πανευρωπαϊκός έλεγχος σε 576 «influencers» για παραπλανητικές πρακτικές- Στο μικροσκόπιο 20 Έλληνες
Προσοχή: Απαγορεύεται το κάπνισμα σε απόσταση 5 μέτρων από άλλους
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ