Η εμπιστοσύνη εύκολα χάνεται και δύσκολα ανακτάται. Αν είναι ένα χρηματιστήριο στην Ευρώπη που το γνωρίζει αυτό καλά, είναι το χρηματιστήριο Αθηνών.
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά την «πτώση» του στην κατηγορία των «αναδυόμενων αγορών», προσπαθεί ακόμα να επιστρέψει στο «κλαμπ» των ανεπτυγμένων.
Και αν είναι μία περίοδος που το έχει απόλυτη ανάγκη, αυτή είναι η παρούσα, με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια να ξορκίζουν τις μνήμες του 2008 και την αναμενόμενη συνέχιση της σφικτής νομισματικής πολιτικής να προμηνύει ακόμα μεγαλύτερη μεταβλητότητα στο άμεσο μέλλον.
Στην προσπάθεια επιστροφής της ελληνικής κεφαλαιαγοράς στο κλαμπ των «ωρίμων», οι ελληνικές αρχές έχουν έναν σημαντικό σύμμαχο: την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Η EBRD μετείχε στον σχεδιασμό της Στρατηγικής για την Ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς, που παρουσίασε το υπουργείο Οικονομικών.
Η Στρατηγική βασίζεται σε έξι θεματικούς πυλώνες. Αναδεικνύει τη σημασία της ύπαρξης μιας ολιστικής προσέγγισης για το σχεδιασμό ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού επενδυτικού οικοσυστήματος και για μία ισχυρή συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών.
«Υπάρχουν αρκετοί τομείς με ευκαιρίες που δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμα, ώστε να φέρουν την κεφαλαιαγορά της Ελλάδας πιο κοντά σε εκείνες των πιο προηγμένων αγορών» πιστεύει ο Άλεξ Πιβοβάρσκι, διευθυντής του τμήματος Ανάπτυξης Κεφαλαιαγορών και Χρηματοπιστωτικών Αγορών στην EBRD.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο newmoney, παρουσιάζει αναλυτικά γιατί «η ενίσχυση τη καλής φήμης μεταξύ των παγκόσμιων επενδυτών» είναι ζωτικής σημασίας για την Αθήνα.
«Κατά τη διάρκεια της κρίσης, λόγω της πτώσης της κεφαλαιοποίησης της αγοράς, η Ελλάδα υποβαθμίστηκε σε καθεστώς αναδυόμενης αγοράς (emerging market status) από σημαντικούς οίκους αξιολόγησης» αναφέρει ο Α. Πιβοβάρσκι.
«Ένας από τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής είναι πράγματι η επέκταση των επενδυτικών ευκαιριών και η ανάπτυξη του οικοσυστήματος για την έκδοση προϊόντων Fintech και ESG. Η στρατηγική καθορίζει επίσης ένα σχέδιο δράσης για το Χρηματιστήριο Αθηνών ώστε να ανακτήσει το καθεστώς της αναπτυγμένης αγοράς (advanced market status).
Η ανάκτηση αυτού του status θα φέρει σίγουρα σημαντικά άμεσα και έμμεσα οφέλη. Η ενίσχυση τη καλής φήμης μεταξύ των παγκόσμιων επενδυτών θα οδηγήσει σε αυξημένες διασυνοριακές επενδύσεις και υψηλότερους πολλαπλασιαστές, όπως οι αναλογίες τιμής/κέρδους (P/E ratios)για εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο. Οι αυξημένες αποτιμήσεις είναι πιθανό να προσελκύσουν περισσότερους Έλληνες εκδότες στην αγορά, καθώς η χρηματοδότηση μετοχών γίνεται φθηνότερη σε σχέση με τα ομολογιακά κεφάλαια. Η μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην εγχώρια αγορά θα αποθαρρύνει τους Έλληνες εκδότες και επενδυτές από το να στραφούν στο εξωτερικό.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η αναβάθμιση του status δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τη δράση των δημόσιων αρχών.
Εκτός από τις κυβερνητικές προσπάθειες, απαιτείται η ικανοποίηση των ειδικών απαιτήσεων μεγέθους και ρευστότητας της αγοράς (ελάχιστος αριθμός εισηγμένων εταιριών με συγκεκριμένα κριτήρια μεγέθους ρευστότητας) και κριτήρια προσβασιμότητας στην αγορά (π.χ. άνοιγμα στην ξένη ιδιοκτησία και αποτελεσματικότητα του επιχειρησιακού πλαισίου).
Κατά τη διαδικασία προετοιμασίας της στρατηγικής και της εκδήλωσης παρουσίασης της, ήταν πολύ θετικό που είδαμε έντονη προθυμία από όλα τα τοπικά ενδιαφερόμενα μέρη να αναλάβουν θετικά μέτρα για να επιτύχουν αυτόν τον στόχο.»
Οι αναμνήσεις από το κραχ του Χρηματιστηρίου στην Ελλάδα το 1999 εξακολουθούν να είναι ζωντανές στο μυαλό των ανθρώπων και οι απλοί πολίτες φοβούνται να βάλουν χρήματα σε μετοχές και ομόλογα. Μπορεί η νέα στρατηγική να αλλάξει το πώς αισθάνεται ο κόσμος για το χρηματιστήριο και να ενθαρρύνει περισσότερες επενδύσεις από τους Έλληνες;
«Ο πυλώνας 6 της στρατηγικής για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα αναφέρεται σε μια σχετική πρωτοβουλία που θα καθορίσει λεπτομερέστερα τα μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των μεμονωμένων επενδυτών στις κεφαλαιαγορές.
Ξεχωριστά και εκτός από τη στρατηγική που παρουσιάστηκε πριν λίγες μέρες, οι ελληνικές αρχές εργάζονται για μια εθνική στρατηγική χρηματοπιστωτικού εγγραμματισμoύ (financial literacy) για την Ελλάδα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Αυτή η ξεχωριστή στρατηγική θα επικεντρωθεί ειδικά στις πολιτικές για την υποστήριξη της καλά-ενημερωμένης συμμετοχής των ελληνικών νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην κεφαλαιαγορά.
Ο χρηματοπιστωτικός εγγραματισμός επιτρέπει στους ιδιώτες επενδυτές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τους σχετικούς κινδύνους και τις ανταμοιβές διαφόρων επενδυτικών ευκαιριών.
Για παράδειγμα, με την επιστροφή του πληθωρισμού, μπορεί να είναι λιγότερο ελκυστικό για τα νοικοκυριά να διατηρούν όλες τις αποταμιεύσεις τους σε τραπεζικές καταθέσεις. Μπορούν όμως να διαφοροποιήσουν τον κίνδυνο μέσω κεφαλαιαγορών υψηλότερης απόδοσης, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν πιο ελκυστικές αποδόσεις με την πάροδο του χρόνου.
Οι ρευστές κεφαλαιακές αγορές μπορούν να βοηθήσουν στην κινητοποίηση των επενδύσεων και στην υποστήριξη της αποτελεσματικής κατανομής των οικονομικών πόρων. Με τα κατάλληλα προϊόντα, ακόμη και για τους επενδυτές με διάθεση χαμηλότερου ρίσκου, οι κεφαλαιαγορές μπορούν να παρέχουν υψηλότερες αποδόσεις, ενώ ταυτόχρονα διοχετεύουν κεφάλαια σε τοπικές εταιρείες για να τους βοηθήσουν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις και να καινοτομήσουν.»
Γνωρίζουμε ότι τα ελληνικά συνταξιοδοτικά και επενδυτικά ταμεία προτιμούν τα ξένα περιουσιακά στοιχεία. Είναι κάτι που η νέα στρατηγική μπορεί να αλλάξει;
«Αναμένονται αυξημένες θεσμικές επενδύσεις στις ελληνικές κεφαλαιαγορές, τόσο από τους εγχώριους όσο και από τους διεθνείς επενδυτές, μετά την αναβάθμιση σε status ανεπτυγμένων αγορών, το οποίο αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους της στρατηγικής. Αυτό οφείλεται στη σχετικά υψηλότερη ρευστότητα και σχετικά χαμηλότερη αντίληψη κινδύνου, σε σύγκριση με τις αναδυόμενες αγορές.
Υπάρχουν ιστορικά στοιχεία ότι τόσο οι παθητικοί όσο και ο ενεργοί θεσμικοί επενδυτές αυξάνουν τις ροές περιουσιακών στοιχείων σε χώρες μετά από τέτοιες αναβαθμίσεις. Μια αναβάθμιση αναμένεται επίσης να προσελκύσει νέους Έλληνες εκδότες στην αγορά, προσθέτοντας περισσότερες ευκαιρίες για τα κεφάλαια επένδυσης σε τοπικές εταιρείες, με τις οποίες συχνά είναι πιο εξοικειωμένοι απ’ ότι με τις ξένες εταιρείες.
Οι εγχώριοι επενδυτές ενδιαφέρονται γενικά να συμμετάσχουν σε τοπικά success stories και αυτή η τοπική προκατάληψη είναι κάτι που βλέπουμε σε πολλές άλλες αγορές. Η ενεργός συμμετοχή των τοπικών θεσμικών επενδυτών στην εγχώρια κεφαλαιαγορά είναι πολύ σημαντική, καθώς αυτή η τοπική ομάδα κεφαλαίων δημιουργεί ρευστότητα στην αγορά και τείνει να προσελκύει επίσης επενδυτικές ροές από επενδυτές εκτός Ελλάδος. Οι τοπικές θεσμικές επενδύσεις είναι επίσης λιγότερο μεταβαλλόμενες, ακόμη και σε περιόδους αυξημένης αναταραχής της αγοράς.»
Σε γενικές γραμμές, από πού πιστεύετε ότι η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει περισσότερα κεφάλαια;
«Πρώτον, τα ελληνικά νοικοκυριά παραδοσιακά κατέχουν υψηλό ποσοστό εξοικονόμησης σε μετρητά και καταθέσεις. Μέρος αυτού του κεφαλαίου θα μπορούσε να διοχετευθεί στις κεφαλαιαγορές, είτε μέσω επενδυτικών κεφαλαίων, συνταξιοδοτικών ταμείων ή ακόμα και άμεσα σε μετοχές και χρεόγραφα.
Δεύτερον, η αναβάθμιση της Ελλάδας θα έκανε την αγορά πιο ελκυστική τόσο για τους τοπικούς όσο και για τους ξένους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.
Τέλος, πολλά παθητικά funds παρακολουθούν δείκτες – όπως ο δείκτης αναπτυγμένων αγορών MSCI – και έτσι μια αναβάθμιση θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε υψηλότερες εισροές κεφαλαίων από αυτούς τους τύπους κεφαλαίων.»
Η Ελλάδα δεν έχει επιτύχει ακόμα την επιστροφή της στην επενδυτική βαθμίδα. Πώς αυτό επηρεάζει την εγχώρια κεφαλαιαγορά- ειδικά σε αυτή την εποχή των σφικτών νομισματικών πολιτικών;
«Η πρόσφατη αναβάθμιση από τον οίκο Fitch στις 28 Ιανουαρίου 2023, τοποθετεί την Ελλάδα ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, το οποίο αποδεικνύει τις διαρκείς προσπάθειες των αρχών για τη βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης και των μακροοικονομικών προοπτικών, για τη μείωση των ρίσκων του τραπεζικού τομέα, για την εκμετάλλευση των διαρθρωτικών ικανοτήτων και για τη διατήρηση της δυναμικής μεταρρυθμίσεων.
Η αναβάθμιση της βαθμίδας της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας είναι πολύ σημαντική, καθώς θα ανοίξει πρόσθετες πηγές επενδύσεων (για παράδειγμα, από επενδυτές που δεν μπορούν να επενδύσουν σε τίτλους κάτω της επενδυτικής βαθμίδας επενδύσεων) και θα έχει θετικές επιπτώσεις στις αξιολογήσεις των κινητών αξιών των εταιρειών (που ενδέχεται να περιορίζονται από το όριο της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας).
Μια αναβάθμιση της αξιολόγησης τόσο για το κράτος όσο και για τις εγχώριες επιχειρήσεις θα συμβάλει επίσης στη σύσφιξη των credit spreads, μειώνοντας έτσι το κόστος δανεισμού για τους Έλληνες εκδότες. Τέλος, αυτό θα διευκόλυνε επίσης την αναβάθμιση της Ελλάδας σε αναπτυγμένη αγορά, με πρόσθετα οφέλη για τις εισροές επενδύσεων, όπως περιέγραψα και πιο πριν.»
Η Ελλάδα φιλοδοξεί να γίνει ένα περιφερειακό οικονομικό κέντρο στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Τι θα χρειαζόταν για την επίτευξη αυτού του στόχου;
«Σε γενικές γραμμές, βλέπουμε μια τάση προς την ενσωμάτωση των κεφαλαιαγορών σε πολλές από τις χώρες όπου λειτουργεί η EBRD, ιδίως στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου μπορεί να αναπτυχθεί μια περιφερειακή δεξαμενή ρευστότητας που μπορεί να προσελκύσει πρόσθετες επενδύσεις από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες περιοχές.
Πρόκειται για μία στρατηγική πολιτική προτεραιότητα για την EBRD και εργαζόμαστε σε διάφορα projects που υποστηρίζουν τη διασυνοριακή ενσωμάτωση των υποδομών των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Για παράδειγμα, εργαζόμαστε επί του παρόντος για το σχεδιασμό μιας κοινής προσέγγισης για την εκκαθάριση προϊόντων ενέργειας, καλύπτοντας αρκετές αγορές στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Τέτοιες πρωτοβουλίες απαιτούν ισχυρή δέσμευση για ένα κοινό στρατηγικό όραμα για τις ενδιαφερόμενες αγορές και τη συνεχιζόμενη συνεργασία μεταξύ των πολλών εμπλεκομένων εταίρων.»
Γιατί θεωρείτε ότι η ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς είναι θέμα εθνικής σημασίας;
«Οι κεφαλαιαγορές αποτελούν πράγματι σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης, της δημιουργίας πλούτου, της απασχόλησης και της δυναμικής ανάπτυξης των επιχειρήσεων.
Οι καινοτόμες επιχειρήσεις είναι ζωτικής σημασίας για την αειφόρο ανάπτυξη και οι εταιρείες ανάπτυξης χρηματοδότησης σε τοπικό επίπεδο σημαίνει ότι θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και πλούτο στην Ελλάδα, σε αντίθεση με το να στρέφονταν στις διεθνείς αγορές.
Οι κεφαλαιαγορές αποτελούν επίσης ουσιαστική πηγή χρηματοδότησης για επενδύσεις, παρέχοντας την απαραίτητη διαφοροποίηση από την τραπεζική χρηματοδότηση για τους Έλληνες δανειολήπτες, προσφέροντας ταυτόχρονα ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες τόσο για θεσμικούς όσο και για μεμονωμένους επενδυτές.»
Διαβάστε ακόμη
Ολα όσα κάνουν το Petrus ένα εμβληματικό, “διαστημικό” κρασί με “αστρονομική” τιμή
Οι επενδύσεις δεν σταματούν: Tρία νέα 5άστερα resorts στην Ελλάδα από την One&Only (pics)