Στην εποχή των fake news, της παραπληροφόρησης και της πόλωσης, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να ενισχύουν όλα τα παραπάνω και να δίνουν βήμα σε όσους υιοθετούν τη θέση «εμείς εναντίον των άλλων», η επικοινωνία για την κλιματική αλλαγή αποτελεί πραγματική πρόκληση.
Ακόμα και οι επιστημονικές μελέτες που καταδεικνύουν, για παράδειγμα, τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν είναι αρκετές για τους αρνητές της περιβαλλοντικής κρίσης, οι οποίοι μέσα από αβάσιμες θεωρίες και κραυγές που λειτουργούν ως περισπασμό επιχειρούν να αποδομήσουν τα επιχειρήματα των ειδικών.
Υπάρχει τρόπος το μήνυμα να φτάσει στα αυτιά όσων αμφιβάλλουν για την αναγκαιότητα εφαρμογής άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού ζητήματος και να τους μεταπείσει;
Η περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας Κάθριν Χέιχο μιλώντας στο Radio Davos του World Economic Forum δήλωσε ότι το πεδίο είναι πιο ευρύ από το απλουστευμένο δίπολο «αρνητής» και «εκείνος που πιστεύει στην κλιματική αλλαγή».
«Η λέξη αρνητής χρησιμοποιείται συχνά για άτομα που έχουν ερωτήματα, που δεν είναι βέβαιοι, που έχουν ακούσει πράγματα από άτομα που εμπιστεύονται και δεν είναι σίγουροι ποιον να πιστέψουν. Αντί για τις δύο αυτές ομάδες, προτιμώ τις έξι κατηγορίες που έχει αναπτύξει το Πρόγραμμα για την Κλιματική Επικοινωνία του πανεπιστημίου Γέιλ», δήλωσε η Χέιχο.
Οι έξι κατηγορίες
Ανήσυχος: Πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή συμβαίνει και ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα αποτελεί αιτία της. Συμφωνεί με την πολιτική και κοινωνική δράση για την αντιμετώπισή της.
Προβληματισμένος: Πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή προκαλείται από τον άνθρωπο, αλλά εκτιμά ότι οι επιπτώσεις θα φανούν μελλοντικά. Για αυτό το λόγο η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί προτεραιότητα.
Επιφυλακτικός: Δεν έχει ακόμα καταλήξει σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Έχει ερωτήματα για την ύπαρξη, τις αιτίες και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Αδιάφορος: Γνωρίζει ελάχιστα για την υπερθέρμανση του πλανήτη και δεν εκφέρει άποψη στα μέσα ενημέρωσης.
Έχει αμφιβολίες: Δεν πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή ισχύει, αλλά ότι είναι μέρος του φυσιολογικού κύκλου της Γης και δεν αποτελεί σημαντικό κίνδυνο. Φοβάται ότι οι λύσεις που προτείνονται μπορεί να απειλήσουν την ταυτότητά του, την ευημερία του, την ιδεολογία του.
Απορρίπτει το θέμα: Πιστεύει σε θεωρίες συνωμοσίας που υποστηρίζουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι απάτη. Δεν πιστεύει, επομένως δε «βλέπει» απειλή.
Στο 11% του πληθυσμού των ΗΠΑ οι αρνητές
Οι περισσότεροι Αμερικανοί ανήκουν στις δύο πρώτες ομάδες και δυσκολεύονται πολύ να συζητήσουν για την αναγκαιότητα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής με ανθρώπους άλλων ομάδων ακόμα και αν πρόκειται για στενούς φίλους και συγγενείς. «Με τους επιφυλακτικούς προετοιμάστε καλές απαντήσεις. Αυτοί οι άνθρωποι συχνά χαρακτηρίζονται αρνητές, αλλά είναι ανοιχτοί στα ευρήματα της επιστήμης», δήλωσε η Χέιχο.
Η πιο απαιτητική ομάδα είναι όσοι απορρίπτουν το ζήτημα και αποτελούν το 11% του πληθυσμού στις ΗΠΑ. Αυτοί οι άνθρωποι είναι σχεδόν αδύνατο να πεισθούν. «Θα απορρίψουν τις θεωρίες 2.000 επιστημόνων, θα απορρίψουν 2 εκατ. επιστημονικές μελέτες. Θα απορρίψουν τα πάντα και όσους νομίζουν ότι μπορεί να απειλήσουν την ταυτότητα και την ιδεολογία τους», εξήγησε και συμπλήρωσε: «Η συμβουλή μου σε αυτή την περίπτωση είναι να πείτε: Λυπάμαι, κάνεις λάθος, ας μιλήσουμε για κάτι άλλο».
Οι Αμερικανοί, σύμφωνα με την έρευνα του Γέιλ εμπιστεύονται τη NASA, τους επιστήμονες, τους μετεωρολόγους, τους προσωπικούς γιατρούς τους. Επιπλέον, πολλοί πιστεύουν ότι τα σχολεία πρέπει να διδάξουν τα παιδιά για τα αίτια, τις συνέπειες και τις πιθανές λύσεις σχετικά με την υπερθέρμανση.
Όχι απλά κλιματική αλλαγή, αλλά κλιματικός παραλογισμός
Ο κόσμος συχνά μιλάει για «κλιματική αλλαγή», η Χέιχο, όμως, δίνει τον χαρακτηρισμό «κλιματικός παραλογισμός», εξηγώντας ότι ο καιρός γίνεται ολοένα πιο περίεργος. Όπου και αν ζούμε, είναι σαν να έχουμε ένα ζάρι, το οποίο σύμφωνα με το πώς θα το ρίξουμε θα έχουμε την πιθανότητα να φέρουμε ντόρτια, που στη συγκεκριμένη περίπτωση θα είναι συνώνυμο καταιγίδας, καύσωνα, ξηρασίας, πλημμύρας.
«Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα έχουμε βιώσει ακραία καιρικά φαινόμενα. Ως περιβαλλοντολόγος πιστεύω ότι φτάνουμε σε ένα σημείο καμπής και αυτό το σημείο καμπής δεν είναι μια αλλαγή στο κλιματικό σύστημα, είναι μια αλλαγή στην κοινή γνώμη. Ανεξάρτητα από το ποιος είσαι ή το πού ζεις υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάποιος που γνωρίζεις να έχει επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή», πρόσθεσε.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν αφορά απλώς στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας, αλλά στην εμφάνιση μεταβλητών και ιδιαίτερων καιρικών συνθηκών, όπως ακραία φαινόμενα, ξηρασία, ανεμοθύελλες, παγοθύελλες, τυφώνες.
Όσο οι καταστροφές πλήττουν τον πλανήτη πολλοί αναρωτιούνται τι μπορούν να κάνουν, με την επιστήμονα να τονίζει πως το πιο ισχυρό μέσο που διαθέτει ο άνθρωπος είναι η φωνή του: «Μη μιλάτε για τις πολικές αρκούδες και τα στρώματα πάγου, αλλά μιλήστε για αυτά που συμβαίνουν στον τόπο που ζείτε, μιλήστε για τις πραγματικές λύσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν. Λύσεις που επιχειρήσεις, σχολεία, γραφεία, γειτονιές, πόλεις, οργανώσεις, φίλοι, οικογένειες μπορούν να θέσουν σε εφαρμογή».
Μικρά βήματα για μεγάλες αλλαγές
Σύμφωνα με την ειδικό ο καθένας μπορεί να συμβάλλει με τον τρόπο του στην κλιματική μάχη: «Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε για το πρόβλημα και να συζητήσετε για τις πιθανές λύσεις, το δεύτερο να λάβετε μέρος σε ομάδες που τους απασχολεί η κλιματική αλλαγή, το τρίτο να ζητήσετε από τους πολιτικούς να αναλάβουν δράση, το τέταρτο να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, πώς τρώτε, πώς ταξιδεύετε, πώς ζείτε. Μοιραστείτε όσα κάνετε στην καθημερινότητά της ώστε να επηρεάσετε και άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας».
Όπως τονίζει η Χέιχο αν δεν καταφέρουμε να χτίσουμε μία πραγματικά βιώσιμη κυκλική οικονομία, τότε ο πολιτισμός μας δε θα επιβιώσει. «Ο πλανήτης δε μας χρειάζεται, εμείς τον χρειαζόμαστε. Η φύση δε μας χρειάζεται, εμείς τη χρειαζόμαστε. Αν δεν καταφέρουμε να βρούμε τρόπο να είμαστε βιώσιμοι τότε ο πολιτισμός μας κινδυνεύει. Επομένως, δεν έχουμε να κάνουμε με τους ανθρώπους ή τον πλανήτη, το περιβάλλον ή την οικονομία. Το ζήτημα είναι ένα: Είτε όλοι μας, είτε κανένας».
Πώς ενισχύεται η παραπληροφόρηση για το κλίμα στο Διαδίκτυο
Αρκεί μία γρήγορη αναζήτηση στο X (πρώην Twitter) με τον όρο «climate change» για να βρεθεί κανείς μπροστά σε αναρτήσεις όπως «η κλιματική αλλαγή είναι απάτη που σχεδιάστηκε για τον έλεγχο τον ανθρώπων και τον περιορισμό των ελευθεριών τους», ή «χρησιμοποιώντας το πρόσχημα της “ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής”, οι μη εκλεγμένοι εκπρόσωποι του ολοκληρωτισμού επιχειρούν να διαχειριστούν και να ελέγξουν κάθε λεπτομέρεια της ζωής μας». Κοινά χαρακτηριστικά των προφίλ που «βλέπουν» πίσω από την κλιματική κρίση μία οργανωμένη απάτη με στόχο την καταστροφή των ανθρώπων, είναι, μεταξύ άλλων, η αντίδραση για τις ψηφιακές ταυτότητες, η πεποίθηση ότι τα εμβόλια mRNA μεταβάλλουν το DNA και η αντίσταση κατά των λεγόμενων υπέρμαχων της παγκοσμιοποίησης.
«Υπάρχουν σαφή τρωτά σημεία στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται και διοικούνται οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης γεγονός που επιτρέπει σε τέτοιο περιεχόμενο να βγαίνει στην επιφάνεια», δήλωσε στη Deutsche Welle η Τζένι Κινγκ, επικεφαλής της Έρευνας και Πολιτικής για το Κλίμα στο Ινστιτούτο Στρατηγικού Διαλόγου (ISD), think tank για την έρευνα γύρω από τον εξτρεμισμό και την παραπληροφόρηση. Σύμφωνα με την Κάθι Τριν του πανεπιστημίου του Έξετερ, αυτές οι πλατφόρμες έχουν δημιουργηθεί με «αλγοριθμική προκατάληψη», με αποτέλεσμα οι χρήστες να είναι πιο επιρρεπείς στην κατανάλωση, αποδοχή και διάδοση της παραπληροφόρησης.
Ποια είναι, όμως, η πηγή αυτής της παραπληροφόρησης; Πολλοί είναι οι «τοξικοί» πρωταγωνιστές, εκ των οποίων ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης και το αμερικανικό υπερσυντηρητικό ενημερωτικό δίκτυο Breitbart που αποτελούν πηγή σε ποσοστό 69% των αλληλεπιδράσεων αρνητών της κλιματικής αλλαγής όπως προέκυψε από μελέτη του Κέντρου Αντιμετώπισης Ψηφιακού Μίσους (CCDH).
Όλα αυτά, τη στιγμή που ο ίδιος ο ιδιοκτήτης του Χ, Έλον Μασκ, από υπέρμαχος της προστασίας του περιβάλλοντος με δηλώσεις όπως «η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα», μοιάζει να έχει αλλάξει στρατόπεδο με αναρτήσεις όπως: «Η κλιματική αλλαγή σίγουρα δε θα φέρει το τέλος του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε», «η μείωση του πληθυσμού εξαιτίας του χαμηλού ποσοστού γεννήσεων είναι μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα από την υπερθέρμανση του πλανήτη».
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο αμερικανικό δίκτυο CNBC και ερωτηθείς για τη θέση που παίρνει δημοσίως από το προφίλ του με τους 161,8 εκατ. followers απάντησε ότι «θα λέω ό,τι θέλω και αν η συνέπεια των λεγομένων μου είναι να χάσω χρήματα, ας είναι».
Διαβάστε ακόμη
Νέο «μπλόκο» στη φοροδιαφυγή – Τέλος οι «κενές» δηλώσεις ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος
Στην Κίνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης – Aύριο η συνάντηση με Σι Τζινπίνγκ
Πλειστηριασμοί: «Χρυσό» πουλήθηκε το ακίνητο – «κληρονομιά» του Δημοσίου στο Ψυχικό (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ