Στο ερώτημα αν ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός των επιχειρήσεων αποτελεί επιλογή ή υποχρέωση η απάντηση είναι συγκεκριμένη και δεν αφήνει πλέον διλήμματα.
Από τους πρώτους μήνες της πανδημίας υπήρξε η κοινή διαπίστωση ότι λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούσαν στη χώρα, εν μέσω των lockdown και των γενικότερων περιορισμών στις μετακινήσεις, επιταχύνθηκαν οι ρυθμοί ψηφιοποίησης της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς.
Ένα σύνηθες σχόλιο της περιόδου αυτής ήταν ότι «έγιναν πράγματα στην Ελλάδα επιτέλους τα οποία θα έπρεπε να έχουν γίνει πριν από αρκετά χρόνια».
Οι on line συναλλαγές, η εξ αποστάσεως διαχείριση διαδικασιών και λειτουργιών κέρδισαν έδαφος. Επιχειρήσεις και εργαζόμενοι υποχρεώθηκαν να εισέλθουν στο καθεστώς της τηλεργασίας σε μια μάλλον εσπευσμένη προσαρμογή.
Με την επάνοδο της κανονικότητας, όμως, όλα αυτά δεν πήγαν «χαμένα». Αντιθέτως συνεισέφεραν στην ψηφιακή εξέλιξη του επιχειρηματικού κόσμου.
Σύμφωνα με απόψεις που διατύπωσαν κορυφαία στελέχη του τεχνολογικού κλάδου τότε –και ίσως λίγο αργότερα, το 2021, όταν διαμορφώθηκε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα- ένα μεγάλο πλήθος ελληνικών επιχειρήσεων κλήθηκε να αποπληρώσει το «τεχνολογικό χρέος», που δημιουργήθηκε γι’ αυτές κατά την δεκαετία της οικονομικής κρίσης.
Η μείωση των εσόδων τους, σε συνδυασμό με την απουσία πόρων και χρηματοδοτήσεων προκάλεσαν όπως χαρακτηριστικά είχε τονιστεί, ένα «τεχνολογικό χάσμα», καθώς η πρώτη προτεραιότητα πολλών εταιρειών στην διάρκεια της ύφεσης δεν ήταν να επενδύσουν στην τεχνολογία, αλλά να καλύψουν άλλες κατά το κοινώς λεγόμενο «τρύπες» στην προσπάθεια τους να επιβιώσουν.
Η επιλογή μετατράπηκε σε υποχρέωση. Και αυτό δεν έχει αλλάξει έως σήμερα, μια περίπου τριετία μετά από το ξέσπασμα της πανδημίας. Οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να «εξοφλούν» το «τεχνολογικό χρέος» τους και πολλές έχουν καλύψει μεγάλο μέρος του. Κυρίως, όσες διέθεταν συστήματα περασμένων δεκαετιών που χρειάζονταν άμεση ανανέωση και εκσυγχρονισμό, ή περισσότερο όσες δεν είχαν σχεδόν καθόλου ψηφιακή λειτουργία…
Στην εξίσωση του ψηφιακού μετασχηματισμού προστέθηκε η στήριξη των αντίστοιχων επενδύσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ. Παράλληλα ενισχύθηκε η ψηφιακή κουλτούρα στην Ελλάδα, κατεύθυνση προς την οποία βοηθά ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός του κράτους, διότι συμπαρασύρει και τις επιχειρήσεις.
Ο «ψηφιακός αναλφαβητισμός» δεν συγχωρείται σήμερα. Αντιθέτως, ελλοχεύει μια σειρά κινδύνων για όποιον δεν καταφέρει να ανταποκριθεί σε ανάγκες που θεωρούνται πια ως στοιχειώδεις. Ένα απτό παράδειγμα η σχέση εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων με την φορολογική αρχή και η υποχρέωση διασύνδεσης με τα συστήματα της ΑΑΔΕ, στα πλαίσια της ηλεκτρονικής τιμολόγησης από τα λογιστήρια και της τήρησης ηλεκτρονικών βιβλίων.
Η ευελιξία και η αποτελεσματικότητα στην καθημερινή λειτουργία μιας επιχείρησης, όπως και η ποιότητα και η ταχύτητα των υπηρεσιών της και εν τέλει η ίδια η ανάπτυξη και ευημερία της τοποθετούν στο επίκεντρο τόσο στους εργαζόμενους, όσο και τους πελάτες.
Το επιχειρηματικό λογισμικό βρέθηκε σε πρώτη ζήτηση. Τα συστήματα για Human Resources και μισθοδοσία, ο τομέας του e-commerce και τα e-shops επίσης, τα logistics, οι συναλλαγές B2B, η οργάνωση της παραγωγής και των πωλήσεων.
Έγινε σαφές από την πρώτη στιγμή και στο μέτωπο του ανταγωνισμού ότι όποιος δεν προσαρμοστεί άμεσα στις νέες απαιτήσεις θα κινδυνέψει να χάσει το τρένο.
Για να παραμείνει βιώσιμη, να προστατέψει το μέλλον της και μαζί τις θέσεις εργασίας της, ακόμα καλύτερα για να αυξήσει τις πωλήσεις της και την κερδοφορία της και να μπορεί να επεκτείνει τις δραστηριότητές της και να κάνει νέες προσλήψεις με ότι αυτό σημαίνει και για την οικονομία, μια επιχείρηση οφείλει να ακολουθήσει απαρέγκλιτα τους κανόνες της ψηφιακής εποχής.
Η καλλιέργεια της ψηφιακής κουλτούρας ανάγεται βεβαίως σε μέσο ανάπτυξης. Διότι ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός δεν θα πρέπει να απασχολεί αποκλειστικά το IT μιας επιχείρησης.
Η τεχνολογία παρέχει εξαιρετικά εργαλεία και ενισχύει τις δυνατότητες και το ταλέντο του ανθρώπινου δυναμικού, όσο και την απόδοση των επιχειρήσεων. Όλα αυτά συναρτώνται ωστόσο και με την εκπαίδευση των εργαζομένων στο αντικείμενο των ψηφιακών δεξιοτήτων.
Ένα ταξίδι εξέλιξης και επιτυχίας
Εν κατακλείδι, γιατί ο ψηφιακός μετασχηματισμός των αποτελεί υποχρέωση και όχι επιλογή; Εξ αρχής έχει επισημανθεί ότι η αξιοποίηση των ευκαιριών της ψηφιακής επανάστασης θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και την ευημερία της κοινωνίας. Ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας δεν αποτελεί μελλοντική συνθήκη, αλλά άμεση ανάγκη και προτεραιότητα.
Κάτι που αφορά στο σύνολο των κλάδων της αγοράς, από αλυσίδες λιανικού εμπορίου και μικρότερες επιχειρήσεις μέχρι βιομηχανικές μονάδες, ενεργειακούς ομίλους κ.ά.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι η απαραίτητη διαδικασία μέσα από την οποία οι επιχειρήσεις του 20ου αιώνα θα μεταμορφωθούν για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να παραμείνουν ανταγωνιστικές και στον 21ο αιώνα. Είναι ένα ταξίδι εξέλιξης και επιτυχίας, γεμάτο από συναρπαστικές ιδέες και δημιουργικές πρακτικές, με θετικό και οικονομικό κοινωνικό αντίκτυπο. Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός δεν αποτελεί απλώς συγκριτικό πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις αλλά όρο επιβίωσης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που επηρεάζεται από ένα άνευ προηγουμένου «disruption» (=αποδιοργάνωση, αναστάτωση και διάσπαση των παραδοσιακών αρχών του επιχειρείν).