Πρωτοπόρες γυναίκες που άνοιξαν δρόμους: Ιλεάνα Σόναμπεντ, η μεγαλύτερη γκαλερίστα της Αμερικής

Ιλεάνα Σόναμπεντ

(29/10/1914 – 21/10/2007) 

Η πρώτη γκαλερίστα της Αμερικής που μαζί με τον σύζυγό της, Leo Castelli, άλλαξαν την ιστορία της σύγχρονης τέχνης

Η Ρουμανοαμερικανίδα Ιλεάνα Σόναμπεντ ήταν η πρώτη γυναίκα έμπορος τέχνης του 20ου αιώνα που συνέβαλε καθοριστικά στην προώθηση της ευρωπαϊκής τέχνη της δεκαετίας του ‘70 στην Αμερική, με έμφαση στην ευρωπαϊκή Εννοιολογική Τέχνη και την Αρτε Πόβερα.

Ο πατέρας της ήταν επιτυχημένος επιχειρηματίας και οικονομικός σύμβουλος του βασιλιά Καρόλου II της Ρουμανίας και για πολλά χρόνια ήταν παντρεμένη με τον διάσημο γκαλερίστα Leo Castelli που γνώρισε στο Βουκουρέστι το 1932 με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη. Την δεκαετία του ‘40 εγκατέλειψαν την Ευρώπη και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Υόρκη. Εποχή που η μητέρα της χώρισε τον πατέρα της και παντρεύτηκε τον Ρωσικής καταγωγής Αμερικανό ζωγράφο Τζoν Γκράχαμ -μέντορας καλλιτεχνών όπως οι Τζάκσον Πόλλοκ, Γουίλιαμ ντε Κούνινγκ και Αρσιλ Γκόρσκι. Ετσι, έγινε και δικός τους μέντορας συστήνοντας τους στους φίλους του καλλιτέχνες αλλά και στον κόσμο της τέχνης της Νέας Υόρκης.

Οταν χώρισε με τον Castelli -παρέμειναν ισόβια φίλοι- το 1959, παντρεύτηκε τον Πολωνικής καταγωγής μελετητή του Μικελάτζελο, Μισέλ Σόναμπεντ και 2 χρόνια αργότερα άνοιξαν την “Galerie Ileana Sonnabend” στο Παρίσι, όπου εισήγαγαν τα έργα των Aντυ Γουόρχολ, Ρόι Λιχτενστάιν και άλλων, συντείνοντας έτσι στη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς στο έργο τους. Το 1965, το ζευγάρι απέκτησε ένα επιπλέον διαμέρισμα στο Ca’ del Dose στη Βενετία και τρία χρόνια αργότερα έκλεισαν τη Παριζιάνικη γκαλερί τους και επέστρεψαν στη Νέα Υόρκη. Η Σόναμπεντ παρουσίασε την αμερικανική εννοιολογική και μίνιμαλ τέχνη της δεκαετίας του ‘70, ενώ το 1986 στην έκθεση «Neo-Geo» παρουσίασε, μεταξύ άλλων, και τον Τζεφ Κουνς. Το 1971, άνοιξε γκαλερί σε ένα κτίριο στο Σόχο που έγινε αμέσως το κέντρο της αναδυόμενης καλλιτεχνικής σκηνής, αφού έκανε εγκαίνια με τους Γκίλμπερτ & Τζόρτζ και στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, μετακόμισε στο Τσέλσι όπου δραστηριοποιήθηκε μέχρι και τον θάνατο της.

Ειδική έκδοση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, φόρος τιμής στην Ιλέανα Σόναμπεντ.

Η Ιλεάνα Σόναμπεντ φιλοτεχνημένη από τον Αντυ Γουόρχολ

Οταν πέθανε, σε ηλικία 92 ετών στο σπίτι της στο Μανχάταν, η δήλωση φόρου περιουσίας καθόρισε τη συνολική αξία των έργων που κατείχε σε 876.000.000 δολάρια. Οι κληρονόμοι της, πούλησαν μέρος της συλλογής της μεταπολεμικής τέχνης έναντι 600.000.000 δολαρίων και -σύμφωνα με πληροφορίες- ήταν η μεγαλύτερη ιδιωτική πώληση στην ιστορία. Παρόλο που η οικογένεια είχε συνομιλίες με τους οίκους δημοπρασιών, επέλεξε να πουλήσει μέρη της ιδιωτικά, λόγω της αβεβαιότητας που υπήρχε γύρω από τις χρηματοπιστωτικές αγορές κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008.

Ο Τζεφ Κουνς κρατά πρόσκληση για το σόου του «Made In Heaven» στα εγκαίνια της έκθεσης στην γκαλερί Sonnabend

Στην γκαλερί της στο Παρίσι η Σόναμπεντ φιλοξένησε έργα του Αμερικανού pop artist Ρόι Λιχτενστάιν

O γκαλερίστας Leo Castelli, πρώτος σύζυγος της Σόναμπεντ, δίπλα στον διάσημο πίνακα “Buffalo II” του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ.

Το 2011, στο “Ileana Sonnabend: An Italian Portrait” στη Συλλογή Πέγκυ Γκουγκενχάιμ. προυσιάστηκαν 59 πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά και φωτογραφίες από 46 καλλιτέχνες -όλα επιλεγμένα από την προσωπική συλλογή της. Το 2014, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη απέτινε φόρο τιμής στην κληρονομιά της με μια έκθεση με τίτλο “Ileana Sonnabend: Ambassador for the New”. Η έκθεση περιλάμβανε τη δουλειά περίπου 40 καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένων των Ράουσεμπεργκ, Τζόουνς και Γουόρχολ.

Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image