Προβοκάτορας, οραματιστής, μάρτυρας και σόουμαν, ο επιδραστικός καλλιτέχνης θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο ή είδος τέχνης -γλυπτική, φωτογραφία, περφόρμανς, αρχιτεκτονική για να κοινοποιήσει ιδέες, σκέψεις και μηνύματα.
H νέα ατομική έκθεσή του “Ai Weiwei: Making Sense” που παρουσιάζεται στο Design Museum του Λονδίνου, είναι ένας σχολιασμός του Κινέζου καλλιτέχνη πάνω στο ντιζάιν και τη μνήμη. Αναμειγνύοντας πρόσφατα και παλιά έργα του, πολλά από τα οποία έχουν φτιαχτεί από την τρομερή συλλογή αντικειμένων του, η έκθεση αποτελεί μια πρόσκληση σε «διαλογισμό για την αξία και τον ανθρωπισμό, την τέχνη και τον ακτιβισμό».
Το βλέμμα αγκυλώνεται στην αναπαράσταση του περίφημου τρίπτυχου «Νούφαρα» του Claude Monet, κατασκευασμένη από 650 χιλιάδες κομμάτια Lego. Πρόκειται για το “Water Lillies #1”, το πιο πολυσυζητημένο έργο της έκθεσης, στο οποίο έχει «προσθέσει» και την πόρτα του υπογείου σκάμματος στην Xinjiang όπου ζούσε εξόριστος μαζί με τον πατέρα του Ai Qing, τη δεκαετία του 1960. Ενα ακόμη μνημειώδες έργο είναι και το Untitled (Porcelain Balls) 2022 -μια εγκατάσταση από 20 xιλιάδες οβίδες κατασκευασμένες κατά τη διάρκεια της Δυναστείας Σονγκ (960-1279 μ.Χ). Ο Weiwei, όταν τις πρωτοείδε δεν είχε ιδέα τι ήταν. «Χρησιμοποιήθηκαν σε πολέμους και είναι σχεδόν τέλειες σφαίρες, φτιαγμένες στο χέρι μέσα από δεκάδες επίπονα βήματα, κάτι που είναι δύσκολο για εμάς να το κατανοήσουμε από τη σημερινή οπτική γωνία» ανέφερε στον οίκο Christie’s.
Ηighlight της έκθεσης αποτελεί και το “Marble Takeout Box” (2015), όπου ο Κινέζος καλλιτέχνης σκάλισε σε μάρμαρο ένα κατεξοχήν αντικείμενο μίας χρήσης – το πακέτο φαγητού από φελιζόλ, μετατρέποντάς το σε μνημείο του σύγχρονου πολιτισμού, καθώς και το “Glass Helmet” (2022), ένα κράνος εργασίας που μεταμορφώθηκε σε γλυπτό από γυαλί. Και στην σειρά “Study of Perspective” (1995-2011), ο Weiwei δείχνει το «μεσαίο δάχτυλο» σε αξιοθέατα που συμβολίζουν την ισχύ και την δύναμη όπως τον Πύργο του Αϊφελ, τον Λευκό Οίκο, τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Βενετία, το Ράιχσταγκ στο Βερολίνο, την πλατεία Τιενάνμεν στο Πεκίνο.
Η περσόνα του Ai Weiwei είναι αδιαχώριστη από την τέχνη του. Διακηρύσσει ότι πρέπει να ζούμε σε αρμονία με το σύμπαν. «Να είστε σεμνοί, ανοιχτόμυαλοι και δεκτικοί, σαν ένα φαράγγι που αντηχεί» γράφει στο μανιφέστο του που έχει αναρτηθεί στην ψηφιακή πλατφόρμα τέχνης WePresent. «Οσο περισσότερα ξέρουμε, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούμε πόσα πολλά δεν γνωρίζουμε. Αντιμετωπίζοντας το τεράστιο μυστήριο του σύμπαντος, ανακαλύπτουμε ότι οι ατομικές μας εμπειρίες είναι ασήμαντες και δεν αξίζει να αναφερθούν». Κυνηγώντας μια ζωή με γαλήνη και πνευματική ηρεμία, ο Αi Weiwei, τον οποίο οι New York Times έχουν χαρακτηρίσει «μια εύγλωττη και ασίγαστη φωνή ελευθερίας», έχει μεταδώσει μέσω του έργου του μηνύματα ενδυνάμωσης σε εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο.
Γεννημένος το 1957 στο Πεκίνο, ο πιο σημαντικός καλλιτέχνης εν δράσει σύμφωνα με τους Financial Times, είναι ένας επίμονος επικριτής του κινέζικου καθεστώτος, καλώντας το συχνά να λογοδοτήσει: μετά τον καταστροφικό σεισμό στην επαρχία Σετσουάν το 2008, παρουσίασε μια λίστα με τα ονόματα όλων των 4.851 μαθητών που έχασαν τη ζωή τους, λόγω της κακής κατασκευής των σχολικών κτιρίων. Ο δραστήριος πολιτικός ακτιβισμός του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη λογοκρισία και τη διαφθορά τον έχει καταστήσει στόχο των κινέζικων αρχών, με αποκορύφωμα τους μήνες μυστικής κράτησης το 2011 χωρίς κατηγορία.
Το 2016 έντυσε με 14.000 πορτοκαλί σωσίβια προσφύγων τις κολώνες του επιβλητικού Κοντσέρτχαους του Βερολίνου θέλοντας να επιστήσει την προσοχή στον τεράστιο αριθμό ανθρώπινων ζωών που κινδυνεύουν από την προσφυγική κρίση –μια ιδέα που προέκυψε κατά την διάρκεια της διαμονής τού καλλιτέχνη στη Λέσβο. Το 2021 δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του με τίτλο “1.000 Years of Joys and Sorrows” – είναι η ιστορία της ζωής του, του πατέρα του και ποιητή Ai Qing και της Κίνας των τελευταίων 100 ετών.
Πέρσι, μονοπώλησε και πάλι το ενδιαφέρον του κόσμου της τέχνης, παρουσιάζοντας έναν ζοφερό, μνημειώδη πολυέλαιο από μαύρο γυαλί Μουράνο στη Βασιλική Σαν Τζόρτζιο Ματζόρε της Βενετίας. Mε τίτλο “La Commedia Umana – Memento Mori”, το κρεμαστό γλυπτό ύψους 9 μέτρων και βάρους 2,7 τόνων που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το κορυφαίο εργαστήριο υαλουργίας του Μουράνο Βerengo Studio ήταν μια χίμαιρα από oστά, κρανία, όργανα, νυχτερίδες και κάμερες παρακολούθησης που θύμιζαν τη θνητότητα αλλά και την αλλοτριωτική επίδραση του ανθρώπου στη φύση – ένα μήνυμα του Ai Weiwei για το εύθραυστο οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας της Βενετίας.
Παράλληλα, τον Ιούλιο παρουσίασε στη Στοκχόλμη την εγκατάσταση Αrch, ένα γιγάντιο κλουβί 12 μέτρων με δύο ανθρώπινες φιγούρες στο κενό που βρίσκεται στο κέντρο του –«μια έκκληση για έναν κόσμο χωρίς σύνορα και ελεύθερη διέλευση όλων των πληθυσμών».
Ανάλογα εντυπωσιακές είναι και οι εγκαταστάσεις του στην έκθεση “Ai Weiwei: Making Sense”: Το “Sprouts” (2015) που αποτελείται από χιλιάδες αρχαία πορσελάνινα στόμια τσαγιέρας, και το “Left Right Studio Material” με χιλιάδες θραύσματα -απομεινάρια των πορσελάνινων γλυπτών του που καταστράφηκαν όταν το στούντιο του Left Right στο Πεκίνο κατεδαφίστηκε από το κινεζικό κράτος το 2018. Xρησιμοποιώντας πάντα την τέχνη σαν εργαλείο ακτιβισμού, ο Ai Weiwei συνεχίζει να σχολιάζει όσα τον απασχολούν με τον δικό του ριζοσπαστικό και απρόβλεπτο τρόπο: τη φύση, την πνευματικότητα, τις σκοτεινές πλευρές της ιστορίας, την ελευθερία. Οπως αναφέρει: «Ηθελα να κάνω κάτι μετά την πανδημία για να γιορτάσω το γεγονός ότι η ζωή συνεχίζεται».
H έκθεση Ai Weiwei: Making Sense θα παρουσιάζεται στο Design Museum του Λονδίνου έως τις 30 Ιουλίου 2023 και είναι το μεγάλο εικαστικό γεγονός του φετινού καλοκαιριού.
https://designmuseum.org/
Credits: Getty Images / Ideal Image, Wikiart, Ai WeiWei Studio