Ενα συναρπαστικό σκηνικό μυδοκαλλιέργειας εκτείνεται στην ακτή της Πιερίας που κρύβει μια ιστορία επιμονής και επαγγελματισμού.
Η Ελλάδα είναι η 5η χώρα στην Ευρώπη στην παραγωγή μυδιών. Πάνω από το 60% των ελληνικών εξαγωγών καλλιεργείται στην Πιερία. Ενα μέρος που παράγει πάνω από 10.500 τόνους μυδιών τον χρόνο, από περίπου 1.685 καλλιεργήσιμα θαλάσσια στρέμματα. Η καλλιέργεια μυδιών στην περιοχή ξεκίνησε από το 1987 με τεχνογνωσία από τη γειτονική Ιταλία. Την περίοδο εκείνη, πολλοί ντόπιοι αλιείς στράφηκαν στη μυδοκαλλιέργεια, καθώς οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα πρόσφορες για την επικερδή αυτή δραστηριότητα. Τα μύδια αναπτύσσονται εδώ με ταχύτατους ρυθμούς και αποκτούν το επιθυμητό για κατανάλωση μέγεθος σε λιγότερο από εννέα μήνες.
Ο τοπικός συνεταιρισμός Μυδοκαλλιεργητών Μακρύγιαλου ξεκίνησε το 1994. Μιλήσαμε με τον Σάββα Ρούσσο, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του συνεταιρισμού που μας έδειξε με αφετηρία τις Αλυκές Κίτρου τις καλλιέργειες μυδιών Πιερίας. “Είμαι στο Μακρυγιάλι Πιερίας από μικρή ηλικία. Παραθέριζα και είχα σπίτι εδώ. Βλέπαμε τους επαγγελματίες ψαράδες που πουλούσαν τα μύδια με το κέλυφος και την ψίχα τους και αρχίσαμε να βγάζουμε μύδια από τους βράχους και να τα πουλάμε προκειμένου να βγαίνει ένα χαρτζιλίκι στα μαθητικά και φοιτητικά μας χρόνια”.
-Από πότε ξεκίνησε να γίνεται συστηματική η καλλιέργεια των μυδιών στην Πιερία;
Τo 1987 ξεκίνησε η καλλιέργεια των “πλωτών μυδιών”, αυτό το σύστημα το long-line, κι από τη στιγμή που διαπίστωσαν την επιτυχία του, η Νομαρχία Πιερίας σε συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης και τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, έβγαλαν άδειες κι έτσι δημιουργήθηκε ένα νόμιμο θαλάσσιο πάρκο με γύρω στα 1.685 καλλιεργήσιμα στρέμματα καλλιέργειας μυδιών.
-Πώς έφτασε η παραγωγή της περιοχής σας να ξεπερνά σήμερα το 60% των ελληνικών εξαγωγών του κλάδου;
Εχουμε ένα θαλάσσιο πάρκο που είναι νόμιμο και το μεγαλύτερο. Στο νομό Ημαθίας υπάρχουν 22-24 και άλλα 20 στον νομό Θεσσαλονίκης.
-Ποιος είναι ο ετήσιος τζίρος της περιοχής;
Βγάζουμε πάνω από 10.500 τόνους ετησίως. Μέχρι πριν δύο χρόνια η τιμή ήταν πολύ χαμηλή 0,40 λεπτά το κιλό. Τώρα που βελτιώθηκαν οι συνθήκες παραγωγής κοστίζουν 0,80 λεπτά με 1 ευρώ.
-Σε ποια σημεία υπερτερούν οι Ιταλοί, οι Γάλλοι και οι Ισπανοί σε σχέση με εμάς στην καλλιέργεια μυδιών;
Δεν υπερτερούν σε τίποτα, όσο τα νερά μας είναι σε καλύτερη κατάσταση από τα δικά τους. Ο κόλπος μας βγάζει τα καλύτερα μύδια. Σκοπός μας είναι, ανάμεσα σε άλλα, να μάθει και ο Ελληνας να καταναλώνει το μύδι Πιερίας, που μέχρι σήμερα το 95% της παραγωγής του φεύγει στο εξωτερικό, κυρίως σε Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία. Θέλουμε να μειώσουμε αυτό το ποσοστό και να διοχετεύουμε μεγαλύτερο μέρος από την παραγωγή μας στην Ελλάδα.
-Λέτε ότι το μύδι είναι σαν το “viagra της θάλασσας”. Ποια είναι τελικά η διατροφική του αξία;
Το είπα αυτό γιατί είναι αποδεδειγμένα αφροδισιακό το μύδι. Αν είναι μέσα λευκό είναι αρσενικό, αν είναι πορτοκαλί είναι θηλυκό. Σε κάποια στιγμή αυτά αλλάζουν το καθένα φύλο και χρώμα, γιατί τα μύδια είναι ερμαφρόδιτα. Η καλή ποιότητα των μυδιών μας οφείλεται και στα τέσσερα ποτάμια που πέφτουν στον Θερμαϊκό κόλπο, ο Γαλλικός, ο Αξιός, ο Λουδίας και ο Αλιάκμονας. Αν πάρουμε τα πρώτα γράμματα από τα τέσσερα ποτάμια βγαίνει η λέξη “ΓΑΛΑ”. Αυτό γίνεται αλμυρό πέφτοντας στη θάλασσα και παράγει ένα μοναδικό πλαγκτόν από το οποίο τρέφονται τα μύδια.
-Είναι απειλή η κλιματική αλλαγή για τις καλλιέργειές σας;
Ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Ηδη πριν δύο χρόνια στα 30 μέτρα βάθους η θερμοκρασία έφτασε τους 29 βαθμούς Κελσίου, ενώ τα μύδια μπορούν να αντέξουν μέχρι τους 26! Πράγμα που μας προκαλεί μια ανησυχία για τη μελλοντική μας παραγωγή.
-Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εποχή που γίνεται η συγκομιδή τους;
Ξεκινάει από Μάρτιο-Απρίλιο και το πολύ τέλη Αυγούστου έχει πωληθεί η παραγωγή μας. Από Ιανουάριο-Φεβρουάριο βγαίνουν οι γόνοι. Τότε γεννάνε και τότε ετοιμάζουμε τα μύδια μας για την επόμενη χρονιά.
-Σε ποιο τμήμα της παραγωγής νιώθετε ότι υστερείτε;
Το επόμενο βήμα είναι να προχωρήσουμε στην τυποποίηση. Το μύδι φεύγει νωπό από εδώ και ζήτημα να μείνει στην ίδια κατάσταση στο ψυγείο για πέντε-έξι μέρες. Εμείς θέλουμε να ξεφύγουμε από τον ανταγωνισμό και γι’ αυτό πρέπει να προχωρήσουμε στην τυποποίηση. Γιατί έχουμε ήδη ζήτηση από Ισραήλ, Ινδία και Αγγλία που δεν μπορεί να φτάσει όπως είναι στην παρούσα κατάσταση. Επίσης, τα μύδια μας ανατρέφονται με οικολογικό τρόπο. Εχουμε πιστοποίηση γι’ αυτό.
-Τι είναι αυτό που σας ελκύει στο επάγγελμά σας;
Ξεκινάει από την αγάπη μου για τη θάλασσα. Γι’ αυτό και από μικρό παιδί ζω μέσα σ’ αυτήν. Ηθελα να ζω μέσα στην καλλιέργεια μυδιού, που μεγαλώνοντας την έκανα πιο συστηματική, αφού έβλεπα πως μπορούσα να ζήσω από αυτήν.
Η δράση αυτής της γνωριμίας με τους μυδιοκαλλιεργητές είναι μια από τις δράσεις του Ευρωπαϊκού προγράμματος “Μύδια Πιερίας ανώτερης ποιότητας” το οποίο έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό πρόγραμμα “Αλιεία και Θάλασσα 2014-2020” με φορέα το Επιμελητήριο Πιερίας.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image, www.musselsofpieria.eu