Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο αναζητούν τη φόρμουλα που θα λυτρώσει την ανθρωπότητα από τα δεινά των γηρατειών.
Η αντιστροφή της διαδικασίας της γήρανσης είναι το ιερό δισκοπότηρο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας και οι ειδικοί σε όλο τον κόσμο εργάζονται πυρετωδώς για να ανακαλύψουν τον μηχανισμό που θα μας απαλλάξει από το βάρος της ηλικίας. Τα οφέλη από μια τέτοια ανακάλυψη θα είναι πολλαπλά για την ανθρωπότητα, ενώ το όνομα όποιου καταφέρει να σπάσει τον κώδικα θα γραφτεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία της επιστήμης. Ο πυρετός κατά της γήρανσης έχει αγγίξει και τους δισεκατομμυριούχους επενδυτές, οι οποίοι διαθέτουν αστρονομικά ποσά για έρευνα και ανάπτυξη, με απώτερο σκοπό να έχουν μερίδιο στην επιτυχία. Τα τελευταία χρόνια οι επενδύσεις προήλθαν από μεγιστάνες της τεχνολογίας, εκατομμυριούχους κρυπτονομισμάτων και πιο πρόσφατα από βασιλείς της Σαουδικής Αραβίας, αυξάνοντας το ενδιαφέρον κατακόρυφα.
Ποιότητα ζωής
Είναι γεγονός ότι το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σταθερά τα τελευταία 200 χρόνια και μαζί έχει αυξηθεί και η συχνότητα εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Ageing and health, 2022). Συνεπώς, ενώ είμαστε σε θέση να ζούμε περισσότερο, λόγω των εξελίξεων στις συνθήκες ζωής και στις επιστήμες, ο αριθμός των χρόνων που περνάμε χωρίς προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ηλικία δεν έχει αυξηθεί αναλογικά. Υπό αυτές τις συνθήκες διάφορες μέθοδοι και σκευάσματα μπαίνουν κάτω από το μικροσκόπιο των επιστημόνων, όπως η ραπαμυκίνη (rapamycin), η οποία εγκρίθηκε αρχικά ως ανοσοκατασταλτικό για ασθενείς με μεταμόσχευση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκτός των άλλων η ραπαμυκίνη είχε αντικαρκινικές ιδιότητες και τελικά ανακαλύφθηκε ακόμα μια ιδιότητα του φαρμάκου, που είναι η μακροζωία και η μείωση των ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, όμως χρειάζονται περισσότερες μελέτες.
Κλινικές δοκιμές άλλων αντιγηραντικών ενώσεων βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη, αλλά μέχρι στιγμής, κανένα από τα πειραματικά φάρμακα που είχαν εντυπωσιακά αποτελέσματα σε ποντίκια δεν έχουν εγκριθεί. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι διαδικασίες που συμβάλλουν στη γήρανση δεν είναι εύκολα κατανοητές και ελέγχονται δύσκολα. Το κρύο επίσης έχει μελετηθεί εκτενώς σε σχέση με τη γήρανση και οι ειδικοί θεωρούν ότι οι χαμηλότερες θερμοκρασίες αύξησαν τη μακροζωία σε αρκετά είδη, όμως σύμφωνα με πιο πρόσφατη μελέτη αυτό μπορεί να οφείλεται στο γονιδίωμα του κάθε ατόμου. Επιπλέον, φαίνεται ότι το κρύο μπορεί να αυξήσει το καφέ λίπος στους ανθρώπους, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τον μεταβολισμό και καταπολεμά την παχυσαρκία. Ομως δεν ζουν όλοι οι πληθυσμοί σε ψυχρά κλίματα για να απολαύσουν τα οφέλη.
Harvard
Ο David Sinclair, καθηγητής γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard, πειραματίζεται με εργαστηριακά ποντίκια και τα τελευταία είκοσι χρόνια μελετά πώς μπορεί να αντιστραφεί η φθορά του χρόνου. Με βάση τη φόρμουλα Yamanaka, την οποία και τροποποίησε, χρησιμοποιεί πρωτεΐνες που μπορούν να μετατρέψουν ένα ενήλικο κύτταρο σε βλαστοκύτταρο, με αποτέλεσμα η κατεστραμμένη όραση των ηλικιωμένων ποντικιών να επανέρθει πλήρως. Με βάση αυτή την ανακάλυψη ο Dr. Sinclair θεωρεί ότι η διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί και στους ανθρώπους, καθώς όπως υποστηρίζει η αιτία για τις περισσότερες ασθένειες είναι η ίδια η γήρανση. Μεταξύ 1900 και 2020 το προσδόκιμο ζωής του ανθρώπου υπερδιπλασιάστηκε, στα 73,4 χρόνια, όμως παράλληλα σημειώθηκε και μεγάλη αύξηση στις χρόνιες και εκφυλιστικές ασθένειες. Η γήρανση παραμένει ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο, καρδιακές παθήσεις, Αλτσχάιμερ, διαβήτη τύπου 2, αρθρίτιδα, πνευμονική νόσο και σχεδόν κάθε άλλη σημαντική ασθένεια.
«Γνωρίζουμε ότι όταν αντιστρέφουμε την ηλικία ενός οργάνου όπως ο εγκέφαλος σε ένα ποντίκι, οι ασθένειες της γήρανσης εξαφανίζονται. Η μνήμη επιστρέφει και δεν υπάρχει πλέον άνοια. Είναι μια μόνιμη επαναφορά και πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι μια καθολική διαδικασία που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλο το σώμα για να επαναφέρουμε την ηλικία μας», είπε ο καθηγητής σε επιστημονική εκδήλωση για την υγεία και την ευεξία. Ωστόσο, οι μελέτες για το εάν η γενετική παρέμβαση που αναζωογόνησε τα ποντίκια θα κάνει το ίδιο και στους ανθρώπους που βρίσκονται σε πρώιμα στάδια και θα περάσουν χρόνια για να ολοκληρωθούν, να αναλυθούν οι δοκιμές σε ανθρώπους και να εγκριθούν για την αγορά, είπε ο Dr. Sinclair.
Μέχρι να βρεθεί η φόρμουλα, αυτό που μπορούμε να κάνουμε σύμφωνα με τον Dr. Sinclair για να επιβραδύνουμε τη γήρανση και να επαναφέρουμε το βιολογικό μας ρολόι, είναι να εστιάσουμε στην ποιότητα ζωής μας. Πρέπει να τρώμε λιγότερο συχνά, να κοιμόμαστε καλά και να κάνουμε γυμναστική 3 φορές την εβδομάδα για να διατηρήσουμε τη μυϊκή μάζα. Αυτό το μοτίβο διαβίωσης επηρεάζει το επιγονιδίωμα, τις πρωτεΐνες και τις χημικές ουσίες που βρίσκονται σε κάθε γονίδιο σύμφωνα με το NHGRI (Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών Ανθρώπινου Γονιδιώματος). Ο ερευνητής θεωρεί πολύ σημαντικό παράγοντα την περικοπή γευμάτων για την επαναφορά του προσωπικού του ρολογιού και υποστηρίζει: «Η μεγαλύτερη αλλαγή στο βιολογικό μου ρολόι συνέβη όταν έτρωγα λιγότερο συχνά – τώρα τρώω μόνο ένα γεύμα την ημέρα. Αυτό έκανε τη μεγαλύτερη διαφορά στη βιοχημεία μου», ενώ δεν παραλείπει να γυμνάζεται συστηματικά, καθώς και να λαμβάνει μια σειρά από βιταμίνες.
Cambridge
Στο Ινστιτούτο Babraham, τον ερευνητικό οργανισμό βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου του Cambridge, οι επιστήμονες αναπτύσσουν μια νέα μέθοδο για τον επαναπρογραμματισμό των κυττάρων του δέρματος, με σκοπό τα γηρασμένα κύτταρα να συμπεριφέρονται σαν να είναι πολύ νεότερα. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων έδειξαν ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν τελικά να γυρίσουν πίσω το ρολόι της γήρανσης των κυττάρων κατά 30 χρόνια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην αποτροπή ασθενειών της τρίτης ηλικίας, αποκαθιστώντας τη λειτουργία των παλαιότερων κυττάρων και μειώνοντας τη βιολογική τους ηλικία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πειράματος, τα ανανεωμένα κύτταρα θα ήταν καλύτερα για επούλωση των πληγών, καθώς παρήγαγαν περισσότερες πρωτεΐνες κολλαγόνου, που βοηθούν περισσότερο σε σύγκριση με κύτταρα που δεν υποβλήθηκαν στη διαδικασία επαναπρογραμματισμού.
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι η μέθοδός τους είχε θετική επίδραση σε άλλα γονίδια που συνδέονται με ασθένειες και συμπτώματα που σχετίζονται με την ηλικία. Αυτά περιελάμβαναν το γονίδιο που σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ και το γονίδιο που σχετίζεται με την ανάπτυξη καταρράκτη. Ωστόσο οι ερευνητές είπαν ότι ο μηχανισμός πίσω από τον επαναπρογραμματισμό δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως κατανοητός και πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω πριν τα ευρήματα εφαρμοστούν στην αναγεννητική ιατρική. Σύμφωνα με τον Dr. Diljeet Gill, ερευνητή του Ινστιτούτου, «η κατανόηση για τη γήρανση σε μοριακό επίπεδο έχει προχωρήσει την τελευταία δεκαετία, δημιουργώντας τεχνικές που επιτρέπουν στους ερευνητές να μετρούν τις βιολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία στα ανθρώπινα κύτταρα”.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image