Ιδρύθηκε το 1888, χαρίζει επικές γεύσεις και αποτελεί ένα τοπόσημο της πόλης. Το newmoney έζησε την εμπειρία.
Παράξενο και υπερβολικό φαντάζει το να συγκαταλέγεται ένα απλό delicatessen στα αξιοθέατα της περίφημης πόλης της Νέας Υόρκης και πιο συγκεκριμένα, του Μανχάταν. Είναι όμως και απόλυτα αληθινό. Τι κι αν κάποιος επισκέφθηκε το Μητροπολιτικό Μουσείο, τη Wall Street και την Times Square. Τι κι αν περπάτησε στο Central Park, το SoHo και την 5η Λεωφόρο. Αν δεν έχει βρεθεί στο Katz’s δεν έχει βιώσει μια από τις πιο σημαντικές εμπειρίες που κάνουν τη Νέα Υόρκη αυτό που είναι – μια τολμηρή, πολύπλευρη πόλη με έντονους ρυθμούς που πρωτοπορεί χωρίς να ξεχνά τις ρίζες της και τις ζωές των ανθρώπων που τη δημιούργησαν.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το «νέο μεταναστευτικό» κύμα έφερε πληθώρα Ευρωπαίων, ανάμεσά τους και Εβραίους, στο νησί Ellis στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Εφτασαν στη νέα ήπειρο επιδιώκοντας την αποφυγή θρησκευτικής δίωξης και αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Εγκαταστάθηκαν στην ανατολική πλευρά του νότιου τμήματος του Μανχάταν και άρχισαν να ανοίγουν τις επιχειρήσεις και τα μαγαζιά τους. Τότε ήταν που πρωτάνοιξε και το «Iceland Brothers», το μικρό deli της οδού Ludlow των αδερφών Iceland. Με την ένταξη του Willy Katz στην επιχείρηση το 1903, το μαγαζί μετονομάστηκε σε «Iceland & Katz». Επτά χρόνια αργότερα, ο ξάδερφος του Willy, Benny Katz, εξαγόρασε το μερίδιο των αρχικών ιδρυτών και το deli άλλαξε για τελευταία φορά την ταμπέλα του σε «Katz’s Delicatessen». Η κατασκευή του μετρό έκανε αναγκαστική την, μικρή σε απόσταση, μετακίνησή του στο σημείο που στέκει ως και σήμερα, στον αριθμό 205 της οδού East Houston.
Το deli δεν άργησε να γίνει σημείο συγκέντρωσης της Εβραϊκής, αρχικά, κοινότητας. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ιδιοκτήτες έστελναν φαγητό στα παιδιά τους, που υπηρετούσαν στον αμερικάνικο στρατό, προτείνοντας και σε άλλους να κάνουν το ίδιο. Ετσι γεννήθηκε και το σλόγκαν του μαγαζιού – «Στείλε ένα Σαλάμι στο Αγόρι σου στον Στρατό» («Send A Salami To Your Boy In The Army») – που φιγουράρει ακόμη σε ταμπέλες στον χώρο του deli. Η αποστολή τροφίμων στον αμερικάνικο στρατό ενίσχυσε τη φήμη του μαγαζιού, καθώς επίσης και η έλευση γνωστών προσωπικοτήτων του θεάματος που πρωταγωνιστούσαν σε θέατρα της περιοχής, τα οποία ανέβαζαν έργα στα γίντις, τη γλώσσα της εβραϊκής κοινότητας Ασκενάζι της Κεντρικής Ευρώπης. Σήμερα τους τοίχους του deli στολίζουν φωτογραφίες διάσημων προσωπικοτήτων του θεάτρου, της μουσικής, των σπορ, της πολιτικής και του κινηματογράφου.
Η ιστορία του, τα εξαιρετικά του προϊόντα αλλά και ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του, αποτελούν σημαντικά συστατικά της τεράστιας επιτυχίας του deli και συμβάλλουν καθοριστικά στην συνεχή άνοδο της φήμης του. Για τους πρωτομυημένους στα άδυτα του Katz’s, το φαινομενικό πανδαιμόνιο που επικρατεί στο deli μπορεί να προκαλέσει λίγη αμηχανία, που σίγουρα όμως συνοδεύεται από χαμόγελο και διάθεση εξιχνίασης του μυστηρίου για το πως λειτουργεί αυτό το γεμάτο ίντριγκα και ενέργεια μαγαζί. Το άνοιγμα της πόρτας – αρκετές φορές μετά από υπομονετική αναμονή στον πεζόδρομο – συνοδεύεται από την άμεση παραλαβή ενός παλαιομοδίτικου εισιτηρίου. Τραπέζια, κολλητά σχεδόν το ένα στο άλλο, απλώνονται πάνω στο παλιό μωσαϊκό σχηματίζοντας δύο πτέρυγες. Αυτή που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά φιλοξενεί όσους θέλουν να δώσουν την παραγγελία τους σε σερβιτόρο, ενώ η κεντρική τους πιο τολμηρούς που επιθυμούν να δώσουν και να παραλάβουν οι ίδιοι τις παραγγελίες τους. Στη δεξιά πλευρά του μαγαζιού είναι στημένα πόστα έτοιμα να δεχθούν παραγγελίες ποτού και φαγητού, ανάμεσά τους και επτά πόστα ειδικών στην κοπή των κρεάτων, μπροστά από τα οποία σχηματίζονται στοιχισμένες ουρές πελατών.
Οι επιλογές φαγητού είναι άκρως δελεαστικές και αδιαμφισβήτητα ικανοποιητικές, τόσο σε γεύση όσο και σε ποιότητα και ποσότητα. Από τον κατάλογο δεν λείπουν λιχουδιές της εβραϊκής κουζίνας, ανάμεσά τους και χειροποίητα ψητά και τηγανιτά knishes (ζύμη γεμισμένη με πατάτα ή πλιγούρι), latkes (ένα είδος pancake πατάτας), nova lox (κρύος καπνιστός σολομός από τη Nova Scotia), kishka με gravy (ένα είδος λουκάνικου με γέμιση παρόμοια με αυτή της γαλοπούλας στο Thanksgiving , κομμάτια από κρέας, σιτηρά ή πατάτας, που στην επιφάνειά του έχει παχύρρευστη σος από ζωμούς κρεάτων) και καταπληκτικές πίκλες αγγουριού και τομάτας. Εξαιρετικές είναι και οι χειροποίητες τηγανιτές πατάτες, καθώς και όλα τα κρεατικά του deli τα σαλάμια, τα μοσχαρίσια λουκάνικα, τόσο τα frankfurter με τη μαλακή ομοιόμορφη υφή τους όσο και τα knackwurst με τη πληθωρική και ελαφριά καπνιστή γεύση τους, η γαλοπούλα, η μοσχαρίσια γλώσσα, το brisket, το corned beef και, φυσικά, το πραγματικά ανεπανάληπτο παστράμι.
Για το corned beef και το παστράμι χρησιμοποιείται μέθοδος αργής ωρίμανσης, που μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 30 ημέρες, με αποτέλεσμα το κρέας να γίνεται ιδιαίτερα τρυφερό και να προσφέρει εξαιρετικά αρώματα και πιο μεστή γεύση. Το εικονικό παστράμι σάντουιτς του Katz’s – παστράμι σε rye ή λευκό ψωμί με διάφορες επιλογές σε toppings, ανάμεσά τους η χειροποίητη μουστάρδα του deli αλλά και το sauerkraut (ξινολάχανο) – κρατά δικαίως το σκήπτρο του πιο νόστιμου παστράμι σάντουιτς στον κόσμο. Ζουμερό, τρυφερό, με ελαφριά πικάντικη γεύση – απόλυτα εθιστικό! Η ποσότητα κρέατος που μπαίνει ανάμεσα στις δύο φέτες ψωμιού είναι, επίσης, μοναδική. Η αρχική σκέψη μπορεί να είναι «πως θα το φάω αυτό», αλλά μετά την πρώτη μπουκιά, ιδιαίτερα για όσους δε ζουν στην Νέα Υόρκη, κυριαρχεί σίγουρα η πολύ ορθή λογική του «που θα το ξαναβρώ». Έτσι δύσκολα σταματά κανείς μέχρι να έχει εξαφανιστεί και το τελευταίο κομματάκι από το πιάτο του. Η, δε, αντίδραση στη βαθιά του νοστιμιά φέρνει στο μυαλό την περίφημη ερμηνεία της Meg Ryan σε μια από τις σκηνές της ταινίας When Harry Met Sally που γυρίστηκε στο Katz’s, αν και στην εν λόγω σκηνή η Meg Ryan είχε διαφορετικό αντικείμενο συζήτησης με τον Billy Crystal.
Και ενώ πολλές είναι οι χαρτοπετσέτες σε κάθε τραπέζι, πολλοί είναι και αυτοί που σκουπίζουν γρήγορα το στόμα με το χέρι ή ξεχνούν παντελώς ότι έχουν πασαλειφτεί και ορμούν ακάθεκτοι στην επόμενη μπουκιά. Ποιος όμως να τους κακοχαρακτηρίσει όταν, για όσους σέβονται τις ανεπανάληπτες γεύσεις, ο μοναδικός τρόπος να φας το συγκεκριμένο σάντουιτς είναι αυτός. Για τους λάτρεις των επιδορπίων, το deli προσφέρει και ξεχωριστές γλυκές λιχουδιές με τα πληθωρικά blintzes να ξεχωρίζουν – κρέπες που ψήνονται, γεμίζονται με μείγμα γλυκού τυριού και τηγανίζονται με βούτυρο.
Η επίσκεψή στο Katz’s είναι σίγουρα μια εξαίσια εμπειρία. Να θυμάστε όμως ότι δεν πρέπει να χάσετε το εισιτήριο που θα σας δοθεί κατά την είσοδο στο μαγαζί – διότι αν το χάσετε θα πληρώσετε πρόστιμο. Αν επιλέξετε να μην καθίσετε σε τραπέζια που εξυπηρετούνται από σερβιτόρους, η τιμή του κάθε φαγητού ή ποτού που θα πάρετε αναγράφεται στο εισιτήριο και η πληρωμή γίνεται στο ταμείο της εξόδου. Ακόμη και αν δεν έχει σημειωθεί καμία παραγγελία στο εισιτήριό σας θα πρέπει να το επιστρέψετε πριν βγείτε από το deli. Πρέπει επίσης να ξέρετε τι θα παραγγείλετε όταν έρθει η σειρά σας. Επιτρέπεται, για παράδειγμα, να ζητήσετε άπαχο κρέας και να κοπούν οι φέτες σας πιο χοντρές ή πιο λεπτές. Αυτό που δεν επιτρέπεται είναι η αργοπορία. Είθισται, δε, να δώσετε φιλοδώρημα λίγων δολαρίων στον ειδικό που θα κόψει το κρέας σας και θα ετοιμάσει τα σάντουίτς σας.
Η πληρωμή για το γεύμα σας μπορεί να γίνει με μετρητά στο ταμείο της εξόδου ή με πιστωτική κάρτα στο πίσω μέρος του μαγαζιού. Το απόκομμα πληρωμής με πιστωτική κάρτα πρέπει να δοθεί στο ταμείο πριν την έξοδο από το μαγαζί. Τέλος, αν είστε με παρέα, καλό θα ήταν να μοιράσετε τις ενέργειες που πρέπει να κάνει ο καθένας, από την εύρεση θέσεων σε τραπέζι ως την κάθε παραγγελία στα διάφορα πόστα φαγητού και ποτού. Ολη αυτή η διαδικασία όχι μόνο δεν είναι πολύπλοκη αλλά αποτελεί σημαντικό μέρος της συνολικής εμπειρίας και της γοητείας του ανάρπαστου deli.
To Katz’s έχει εμφανιστεί σε ταινίες, έχει γίνει αντικείμενο αμέτρητων άρθρων και έχει λάβει πάμπολλες διακρίσεις, ανάμεσά τους και αυτή από τον παγκόσμιο οδηγό Michelin, ο οποίος έχει συμπεριλάβει το deli στη bib gourmand λίστα του, που απαρτίζεται από μαγαζιά με εξαιρετικό φαγητό σε προσιτές τιμές. Η τεράστια φήμη του όμως πηγάζει από την αφοσίωση και την αγάπη του κόσμου που το κατακλύζει καθημερινά. Ετσι, λοιπόν, στο ερώτημα «αξίζει η επίσκεψη στο Katz’s;» η μοναδική απάντηση που μπορεί να δοθεί είναι «αναμφίβολα και χωρίς κανένα ενδοιασμό, ναι!».
Φωτογραφίες: Instagram@katzsdeli
Εισαγωγική φωτογραφία: Αννα Τασιούλα