To Apple Park στο Cupertino της Καλιφόρνια είναι καινοτόμο λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του, αλλά του συστήματος “απομόνωσης βάσης με ελαστικά θεμέλια” που διαθέτει, για αντισεισμική προστασία.
Το “Διαστημόπλοιο” όπως το αποκαλούν λόγω της κυκλικής του κατασκευής, είναι ένα από τα τελευταία project που ολοκληρώθηκαν υπό την εποπτεία του ίδιου του Steve Jobs και αποτελεί πλέον ένα ορόσημο της Apple, πιστό στις αρχές της για σχεδιασμό υψηλής αισθητικής, λειτουργικότητας, πράσινης ενέργειας και καινοτομίας. Ταυτόχρονα, το σύστημα αντισεισμικού σχεδιασμού του, του επιτρέπει να απορροφά τυχόν σεισμικές δονήσεις μέχρι και 80%.
Το πάρκο που επιπλέει λόγω της απομονωμένης βάσης του
Ο χαρακτηρισμός δεν είναι υπερβολικός. Το κυκλικό κτίριο των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, δεν “πατάει” στην επιφάνεια της γης. Αντίθετα, στηρίζεται σε 692 υπερυψωμένες βάσεις – ρουλεμάν από ανοξείδωτο χάλυβα, δύο επίπεδα κάτω από την επιφάνεια της γης, που προορίζονται να προστατεύσουν το κτίσμα από σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση σεισμού το κτίριο μπορεί να μετακινηθεί περίπου 1,2 μέτρα προς πάσα κατεύθυνση πάνω στις βάσεις του, χωρίς να ακολουθήσει τους κραδασμούς των θεμελίων.
Η συγκεκριμένη τεχνολογία ονομάζεται “σύστημα απομόνωσης βάσης” και συνήθως περιλαμβάνει την τοποθέτηση εύκαμπτων ρουλεμάν ή μαξιλαριών κατασκευασμένων από διάφορα υλικά όπως στρώματα καουτσούκ και μολύβδου μεταξύ των θεμελίων του κτιρίου και της πάνω κατασκευής. Το συγκεκριμένο σύστημα αντισεισμικής προστασίας χρησιμοποιείται ευρέως στην Ιαπωνία, της οποίας το αρχιτεκτονικό παράδειγμα είχε κατά νου ο Steve Jobs και για τον σχεδιασμό του δικού του κτιρίου. Μάλιστα ο Jony Ive, chief design officer της Apple, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του, ότι η αντισεισμική προστασία ήταν κομβικό σημείο για τον Jobs, στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του Apple Park.
Ένα μακάβριο παράδοξο συνέβη όταν στις 11 Μαρτίου του 2011, παράλληλα με το λανσάρισμα στην αγορά του ipad 2, έγινε ο μεγάλος σεισμός Tohoku στην Ιαπωνία που κόστισε την ζωή 15.897 ατόμων και πυροδότησε το πυρηνικό ατύχημα στον σταθμό Fukushima. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο Jobs επηρεάστηκε από αυτό, όμως είναι ενδεικτικό του γιατί στην Ιαπωνία σχεδόν 9.000 κτίρια χρησιμοποιούν συστήματα απομόνωσης βάσης για προστασία -στην Αμερική είναι ελάχιστα, κάτω από 200, που επιλέγουν αυτή την υποδομή.
Άλλα γνωστά κτίρια που “αιωρούνται” είναι τα δημαρχιακά μέγαρα στο San Francisco, στην Pasadena, το Los Angeles και το Salt Lake City.
Και κάτι ακόμα πιο παράδοξο. Το σύστημα που χρησιμοποιεί η Apple, εμπνεύστηκε μεν από την Ιαπωνία, κατασκευάστηκε δε στον κόλπο του San Francisco, από την “Earthquake Protection Systems”, μία εταιρεία που ειδικεύεται σε συστήματα αντισεισμικής προστασίας με πελατολόγιο όμως σε Ασία και Λατινική Αμερική (Περού, Εκουαδόρ κ.α.), μιας και στην Αμερική μια τέτοια επένδυση παραμένει εξαιρετικά μη δημοφιλής.
Οι χάρτινοι πύργοι της Silicon Valley
Σε πλήρη αντίθεση με το Apple Park, η πλειοψηφία των κτιρίων της Silicon Valley διαθέτουν από ελάχιστη έως καθόλου αντισεισμική προστασία. Κτίσματα που μετρούν και μισό αιώνα ζωής, τα οποία σε περίπτωση ισχυρής σεισμικής δόνησης ενδέχεται να καταρρεύσουν σαν χάρτινοι πύργοι, μαζί με σπίτια και λοιπές υποδομές.
Μεγάλο μέρος της Καλιφόρνια εκτείνεται κατά μήκος του ρήγματος του Σαν Αντρέας και η περιοχή του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, έχοντας όχι μία αλλά επτά μεγάλες γραμμές ρήγματος. Μια επανάληψη του περιβόητου σεισμού των 7,8 το 1906, θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις, δεδομένου ότι η συνδυασμένη περιοχή του Σαν Χοσέ, του Σαν Φρανσίσκο και του Όκλαντ έχει διογκωθεί σε πάνω από 8,8 εκατομμύρια ανθρώπους – πολλοί από αυτούς αποτελούν τον πυρήνα πολυεθνικών τεχνολογικών κολοσσών όπως η Apple, η Google και το Facebook. Και ενώ η Καλιφόρνια έχει περάσει δύο μεγάλους καταστροφικούς σεισμούς, η Αμερική στο σύνολο της παραμένει μία ελάχιστα σεισμογενής χώρα, οπότε στην πραγματικότητα τίποτα δεν έχει τεσταριστεί.
Οι λόγοι που οι ΗΠΑ – ενώ έχουν την τεχνογνωσία – δεν επενδύουν σε κάτι τέτοιο έχουν να κάνουν με τον υπολογισμό του κινδύνου. Παίρνοντας την παραδοχή ότι σε μία περίπτωση μεγάλης φυσικής καταστροφής πολλά και παλιά κυρίως κτίρια με μέσο όρο ζωής τα 50 έτη θα υποστούν σημαντικές υλικές ζημιές και στην πραγματικότητα θα αχρηστευθούν, δεν θεωρείται ότι αξίζει η επένδυση σε καλύτερες κτιριακές υποδομές, με ένα ήδη υψηλό κόστος κατασκευής, μιας και κάτι τέτοιο είναι στατιστικά απίθανο να συμβεί.
Μέσα στο «διαστημόπλοιο»
Το Apple Park μετράει πλέον μισή δεκαετία ζωής, μιας και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2018. Χαρακτηριστικές είναι οι ατέλειωτες γυάλινες επιφάνειες περιμετρικά του, η ενεργειακή του αυτονομία λόγω των άπειρων ηλιακών πάνελ που έχουν τοποθετηθεί στη στέγη του, η πυκνή δενδροφύτευση περιμετρικά του αλλά και οι εσωτερικές του υποδομές όπως η αίθουσα ανακοινώσεων χωρητικότητας άνω των 1.000 ατόμων, αριθμός όχι παράλογος αν αναλογιστεί κανείς τους 12.000 εργαζόμενους σε αυτό.
Αν αναλογιστούμε ότι μόνο η κατάρρευση του Apple Park από έναν σεισμό θα μπορούσε να σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους, μπορούμε να κατανοήσουμε την έμφαση που δόθηκε στην αντισεισμική του προστασία.