Η φήμη του ξεπερνά το όνομά του. Στα social media το hashtag #vagus nerve κάνει θραύση. Αυτή είναι η ιστορία του.
Αυτό το νεύρο επηρεάζει σχεδόν κάθε εσωτερικό όργανο. Μπορεί, όπως λέγεται, να βελτιώσει την ψυχική μας κατάσταση; Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρουσιάζονται ασκήσεις που στοχεύουν να «τονώσουν» ένα από τα μακρύτερα νεύρα του σώματός μας ως θεραπεία για το άγχος και άλλες ψυχολογικές παθήσεις.
Ας πάρουμε ωστόσο τα πράγματα με τη σειρά, εξηγώντας τι είναι το πνευμονογαστρικό νεύρο που τρεντάρει στα social media και περιπλανιέται στο ανθρώπινο σώμα. Vagus σημαίνει περιπλανώμενο και περιγράφει το πνευμονογαστρικό νεύρο το οποίο στην ουσία είναι το 10ο από τα 12 κρανιακά νεύρα που συναντάται μόνο στα θηλαστικά είδη. Ανήκει στο παρασυμπαθητικό του αυτόνομου νευρικού συστήματος και ευθύνεται εν πολλοίς για την πέψη αλλά και την πνευματική υγεία και τη χαλάρωση του οργανισμού.
Καταλαμβάνει ξεχωριστή και πολύ μεγάλη έκταση στο σώμα μας αφού συνδέει τον εγκέφαλο με ζωτικής σημασίας όργανα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα έντερα, το στομάχι, οι πνεύμονες, ο οισοφάγος, αλλά και η ζωογόνος καρδιά, ενώ ακούσια ελέγχει με τους μύες, τους αδένες και το πεπτικό σύστημα. Αν θέλουμε να εικονοποιήσουμε την πορεία του πνευμονογαστρικού νεύρου μπορούμε να φανταστούμε έναν αυτοκινητόδρομο που φεύγει από τη βάση του εγκεφάλου, επεκτείνεται στα αυτιά, το λαιμό, την καρδιά, τους πνεύμονες και το πεπτικό σύστημα, κάνοντας στάση στη διαδρομή στις φωνητικές χορδές και στο διάφραγμα, πριν κατέβει στην κοιλιά. Στην περίπτωση που η λειτουργία των οργάνων αλλά και του αυτόνομου νευρικού συστήματος είναι αμφότερες αρμονικές τότε βρισκόμαστε σε κατάσταση ισορροπίας η οποία είναι γνωστή ως ομοιόσταση.
Η σημασία του
Το πνευμονογαστρικό υγρό είναι ο play maker του ανθρωπίνου σώματος αφού βοηθά στη ρύθμιση του καρδιακού παλμού, της αρτηριακής πίεσης, του γαστρεντερικού σωλήνα και του ανοσοποιητικού συστήματος κι αυτές είναι μόνο κάποιες από τις σημαντικές λειτουργίες που επιτελεί. Αντίστοιχα αποτελεί βασικό κι αναντικατάστατο παίχτη στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, ελέγχοντας με αυτόν τον τρόπο τα εσωτερικά μας όργανα. Δεν είναι λοιπόν λίγοι οι ιατροί, οι θεραπευτές κι οι ρεφλεξολόγοι που συμφωνούν ότι το πνευμονογαστρικό νεύρο «ευθύνεται» για τις περιπτώσεις που η καρδιά σας χτυπάει γρήγορα ή το στομάχι σας σφίγγεται όταν αισθανθούμε ότι απειλούμαστε.
Αντίστοιχα εξαιτίας του η αναπνοή μας ακολουθεί έναν πιο φυσιολογικό, ήπιο ρυθμό όταν συναντάμε αγαπημένα μας πρόσωπα και χαλαρώνουμε με την παρέα τους. Οπως εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς με βάση τους σημερινούς έξτρα απαιτητικούς ρυθμούς καθημερινότητας που βιώνουμε το πνευμονογαστρικό νεύρο έχει όλα τα φόντα εκτός από playmaker να αναδειχθεί και ως MVP του ανθρώπινου οργανισμού. Υπάρχουν ερευνητές που έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι διακλαδώσεις του πνευμονογαστρικού νεύρου συνδέονται άμεσα με την αποκατάσταση της υγείας όπως και με τη βελτίωση της φυσιολογικής ανησυχίας η οποία προκαλείται από το άγχος αλλά και μια σειρά αρνητικών ψυχικών καταστάσεων που βιώνουμε καθημερινά.
Κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των wellness centers / κέντρων ευεξίας
Ο καθηγητής Dacher Ketlner καθώς και ο Dr. Stephen Porges διεξήγαγαν έρευνες για να αποδείξουν ότι το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι το «νεύρο της αγάπης». Επειτα από μια σειρά μετρήσεων οι ερευνητές παρατήρησαν πως άτομα που εκτέθηκαν σε ιστορίες ή εικόνες που διέγειραν το αίσθημα ενσυναίσθησης, είχαν «υπερδιεγερμένο» το συγκεκριμένο νεύρο. Κάπως έτσι κυριάρχησε η άποψη ότι το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την διαχείριση του στρες και του άγχους.
Πολλά κέντρα ευεξίας αφιέρωσαν πολύ χρόνο για να καταδείξουν πως το υγιές πνευμονογαστρικό νεύρο μας βοηθά να αναπτύξουμε μια υγιή απάντηση απέναντι στο στρες αλλά και μια ισορροπημένη ψυχική και συναισθηματική κατάσταση, βελτιώνοντας συγχρόνως και τη φυσική μας κατάσταση. Για αυτόν τον λόγο ίσως το πνευμονογαστρικό νεύρο τρεντάρει μέχρι και σήμερα σε όλα τα social media, με έναν ασύλληπτο αριθμό δημοσιεύσεων, video και posts.
Ποιους μπορεί να βοηθήσει η ενεργοποίηση του πνευμονογαστρικού νεύρου;
Η πρώτη φορά που μπήκε στο επιστημονικό μικροσκόπιο ήταν τη δεκαετία του 1880 για να αποδειχθεί αν η διέγερσή του μπορούσε να βοηθήσει ασθενείς που υπέφεραν από επιληψία. Πέρασαν αρκετά χρόνια για να φτάσουμε στο 1998 όταν και ξεκίνησε να εφαρμόζεται η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου με εμφυτεύσιμο διεγέρτη σε ασθενείς με επιληπτικές κρίσεις βελτιώνοντας αισθητά την πορεία της υγείας τους.
Υπήρξαν πολλές έρευνες ακόμη που έδειξαν πως όταν διαταρασσόταν η ισορροπία του συγκεκριμένου νεύρου, υπήρξαν συνεπακόλουθες ψυχοσωματικές διαταραχές όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου. Αντίστοιχα δεν ήταν λίγοι οι επιστήμονες που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο χαμηλός πνευμονογαστρικός τόνος σχετίζεται με κακή συναισθηματική ρύθμιση, φλεγμονή και κατάθλιψη.
Η ενεργοποίηση του πνευμονογαστρικού νεύρου αποδείχθηκε ένα υπερόπλο στα χέρια της επιστήμης καθώς βοήθησε άτομα που παλεύουν με τον διαβήτη, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα αλλά και το μετατραυματικό στρες. Μια ερευνητική ομάδα από το Ινστιτούτο Karolinska της Σουηδίας παρουσίασε τον Ιούνιο του 2022 τη μελέτη της σύμφωνα με την οποία η ηλεκτρική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην επούλωση μιας οξείας φλεγμονής. Ο Dr. Peder Olofsson δήλωσε επί των αποτελεσμάτων της έρευνας πως: «Τα νέα ευρήματα μας παρέχουν πληροφορίες για το πώς το νευρικό σύστημα μπορεί να επιταχύνει την επίλυση της φλεγμονής, ενεργοποιώντας καθορισμένες οδούς σηματοδότησης».
Υπάρχουν ασκήσεις για να ενεργοποιήσουμε μόνοι μας το πνευμονογαστρικό υγρό;
Ενα γρήγορο google, social media ή YouTube search αρκεί για να διαβάσεις αλλά και να δεις πλήθος ασκήσεων οι οποίες βοηθούν στην ενεργοποίηση του πνευμονογαστρικού υγρού. Μια από τις πιο γνωστές είναι να κρατήσουμε την αναπνοή μας και να βουτήξουμε το κεφάλι μας σε κρύο νερό. Με αυτόν τον τρόπο επιβραδύνουμε τον καρδιακό παλμό, ενώ συστέλλονται και τα αιμοφόρα αγγεία, βιώνοντας μια κατάσταση όμοια με αυτή κατά τη διάρκεια της κατάδυσης. Οι επιστήμονες εφιστούν την προσοχή ωστόσο, προκειμένου να μην υπάρξει κάποιος τραυματισμός, γι’ αυτό και προτείνουν την επίσκεψη σε κάποιον επαγγελματία πριν δοκιμάσουμε κάτι από μόνοι μας στο σπίτι.
Οι διαφραγματικές αναπνοές, το αβίαστο γέλιο, οι δυνατές γαργάρες νερού κι η κατανάλωση φυτικών ινών είναι από την άλλη κάποιοι «σώοι και αβλαβείς» τρόποι τόνωσης του πνευμονογαστρικού. Το μόνο σίγουρο είναι πως το περιπλανώμενο νεύρο θα απασχολεί την επιστημονική κοινότητα για πολλά χρόνια ακόμη χάρη στα διακλαδωτά οφέλη του για τον ανθρώπινο οργανισμό που μπορούν να αποδειχτούν το κλειδί της ευημερίας και της ευτυχίας του.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image