Είναι ο πιο διαδεδομένος “τρόπος ζωής” του Δυτικού κόσμου, αυτός των μοναχικών ανθρώπων. Αλλά, πώς είναι να είσαι μόνος και πώς αντιμετωπίζεται;
Ενας στους δέκα Έλληνες νιώθει συχνά μοναξιά, ενώ περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα -το 43%- συναντιούνται με την οικογένεια ή τους φίλους τους το πολύ μια φορά το μήνα, σύμφωνα με μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών (Joint Research Centre-JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2019.
Το 2022, η έκθεση των Meta και της Gallup State of Social Connections με δεδομένα που προέρχονται από 142 χώρες, αναφέρει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι -το 72%- ένιωθαν πολύ ή αρκετά συνδεδεμένοι με τους άλλους, ενώ μόλις το 6% δεν αισθάνθηκε συνδεδεμένο καθόλου με άλλους ανθρώπους. Παράλληλα, σχεδόν το ένα τέταρτο (24%) του παγκόσμιου πληθυσμού αισθάνθηκε πολύ ή αρκετά μόνος, ενώ το 49% δήλωσε ότι δεν αισθανόταν καθόλου μοναξιά.
Στη Γαλλία του 2022, το 11% των ατόμων ηλικίας άνω των 15 ετών βρισκόταν σε κατάσταση σχεσιακής απομόνωσης, δηλαδή δεν συναντούσαν ποτέ φίλους ή είχαν επαφές με πολύ λίγα άτομα εκτός της οικογένειάς τους. Αυτό είναι το ίδιο επίπεδο με εκείνο πριν από την υγειονομική κρίση και μπορεί να εξηγηθεί από την άρση των υγειονομικών περιορισμών, η οποία είχε σημαντικό αντίκτυπο στις κοινωνικές σχέσεις, καθώς το 2021 το 24% του πληθυσμού ηλικίας άνω των 15 ετών ήταν απομονωμένο.
Τα άτομα με χαμηλά εισοδήματα εξακολουθούν να πλήττονται περισσότερο από την κοινωνική απομόνωση. Η ανεργία αποτελεί επίσης επιβαρυντικό παράγοντα, με τους ανέργους να υφίστανται διπλάσια κοινωνική απομόνωση από τους εργαζόμενους, φαινόμενο που φαίνεται να έχει ενισχυθεί από την υγειονομική κρίση, με 21% των ανέργων να απομονώνονται το 2022, έναντι 18% το 2020.
Μοναξιά, ένα φαινόμενο με ανοδικές τάσεις
Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, η Βρετανία είναι η «πρωτεύουσα της μοναξιάς στην Ευρώπη». Για τη συγγραφέα Deborah Moggach, η μοναξιά είναι «το τελευταίο ταμπού: μιλάμε για όλα τα άλλα, ακόμη και για το θάνατο, αλλά σε κανέναν δεν αρέσει να παραδέχεται ότι είναι μόνος». Και ενώ η μοναξιά δεν έχει σωματικές εκδηλώσεις, μπορεί να είναι μια δοκιμασία πιο οδυνηρή από την έλλειψη στέγης, την πείνα ή την ασθένεια. «Ο μεγαλύτερος πόνος είναι να είσαι μόνος, να αισθάνεσαι ότι δεν σε αγαπούν, να νιώθεις σαν να μην έχεις κανέναν», έγραψε η Μητέρα Τερέζα.
Πώς να αντιμετωπιστεί
Σύμφωνα με το Γαλλικό Psychologies η μοναξιά μπορεί να επηρεάσει τους πάντες, από τους νέους ενήλικες έως τους ηλικιωμένους. Αν και λιγότερο συχνή στη μέση ηλικία, μπορεί να γίνει περισσότερο πρόβλημα μετά την ηλικία των 60 ετών. Ευτυχώς, υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να ενισχύσετε τους κοινωνικούς σας δεσμούς και να μειώσετε το αίσθημα της απομόνωσης:
–Αποδεχτείτε τα συναισθήματα μοναξιάς σας
Το πρώτο βήμα προς την επίλυση ενός προβλήματος είναι να το αποδεχτείτε χωρίς να το κρίνετε. Η μοναξιά είναι κάτι σύνηθες και η αναγνώρισή της μπορεί να σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από κάθε σχετική ντροπή. Συνήθως, η συνειδητοποίηση του προβλήματος είναι το μισό της διαδρομής προς τη λύση του. Όταν θέλεις να συνδεθείς με άλλους, επιζητάς να βγεις από τη μοναξιά και να αλληλεπιδράσεις με άλλους ανθρώπους κι αυτό είναι θετικό. «Ενώ τα social media μπορεί να σας δώσουν την εντύπωση ότι όλοι ζουν την καλύτερη ζωή τους, περιτριγυρισμένοι από μια μεγάλη ομάδα υπέροχων φίλων, η έρευνα μας λέει το αντίθετο» υπενθυμίζει η Ann Douglas, συγγραφέας βιβλίων για τη μοναξιά σε άρθρο της στο Psychology Today.
–Καλλιεργήστε την αίσθηση τού να ανήκετε κάπου
Μικρές χειρονομίες μπορούν να αυξήσουν την αίσθηση ότι ανήκετε κάπου και δεν είστε μόνοι. Χαιρετήστε τους περαστικούς σε μια βόλτα, πιάστε κουβέντα με έναν καταστηματάρχη ή περάστε χρόνο σε δημόσιους χώρους. Το να βοηθάτε τους άλλους μπορεί επίσης να βελτιώσει τη διάθεσή σας και να μειώσει τα αισθήματα μοναξιάς. «Ένας από τους απλούστερους τρόπους για να βελτιώσετε τη διάθεσή σας και να διώξετε αυτό το αίσθημα μοναξιάς είναι να κάνετε κάτι καλό για κάποιον άλλο. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μια εφάπαξ χάρη για έναν γείτονα ή μια εθελοντική εργασία σε μια κοινοτική ομάδα, ό,τι χρειάζεται για να δημιουργήσετε μια ουσιαστική σύνδεση με κάποιον άλλο», προτείνει η Ann Douglas.
-Ξαναζήστε ευτυχισμένες αναμνήσεις
Σκεφτείτε τις στιγμές που ήσασταν περιτριγυρισμένοι από ανθρώπους που αγαπούσατε. Αφήστε τα θετικά συναισθήματα αυτών των αναμνήσεων να σας εμπνεύσουν και να σας παρακινήσουν να επανασυνδεθείτε με τους άλλους.
–Περπατήστε στη φύση
Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας υπήρξαμε μέρος της φύσης. Η σύνδεση με τη φύση μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε πως είστε ένα κομμάτι του κόσμου και να μειώσετε τα αρνητικά συναισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς. Το να προσκαλέσετε κάποιον να έρθει μαζί σας για έναν περίπατο μπορεί να είναι ένας εξαιρετικός τρόπος επανασύνδεσης.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image