Το Love Bracelet έχει εξελιχθεί από δήλωση ερωτικής διεκδίκησης σε status symbol. Λίγοι άνθρωποι εκτός των μυημένων στη μόδα και το κόσμημα γνωρίζουν τον δημιουργό του, τον Aldo Cipullo.
Ωστόσο, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, διασημότητες, stylish ζευγάρια και ιδιοσυγκρασιακοί singles που ορκίζονται στο όνομα της καθημερινής cool πολυτέλειας, φορούν -συνήθως μπλεγμένα μαζί- δύο από τα διασημότερα κομμάτια του και παγκόσμια best sellers εδώ και 40 χρόνια: τα «Love» και «Juste un Clou» ή αλλιώς «το Καρφί», που φτιάχτηκαν για τον Cartier στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Η επιτυχία του «Love» οφείλεται κυρίως σε ένα λαμπρό εύρημα: στην αρχική του εκδοχή ήταν αδύνατο να φορέσεις το βραχιόλι μόνος/μόνη, υποχρεώνοντάς σε να βασιστείς σε κάποιον άλλον για να το κλείσεις. Eνα κόσμημα δέσμευσης, πολύ πιο διασκεδαστικό και λιγότερο κιτς από μια βέρα ή ένα τεράστιο διαμάντι, απαιτούσε μια μορφή τελετής κατά την οποία, αυτό, το άλλο, αγαπημένο, άτομο στερεώνει τις βίδες με τη βοήθεια του μικροκατσαβιδιού vermeil που παρέχεται μαζί με το βραχιόλι. Και αν εξαφανίζονταν με το κατσαβίδι ή πετάγονταν; Είσαι κυριολεκτικά κρατούμενος, με χειροπέδες για μια ζωή.
Δύο λεπτά κομμάτια πολύτιμου μετάλλου σε σχήμα C διακοσμημένα με 12 αποτυπωμένες βίδες – χαιρετισμός και φόρος τιμής στη στεφάνη του ρολογιού Cartier Santos -με δύο από αυτές να λειτουργούν ως μηχανισμός κλειδώματος γύρω από τον καρπό του χρήστη. Το οβάλ σχήμα του βραχιολιού είναι κατασκευασμένο για να διαμορφώνει την καμπυλότητα ενός καρπού, αντί για ένα κυκλικό βραχιόλι ή μια άμορφη αλυσίδα.
Oπως αφηγείται η Vivienne Becker, ιστορικός κοσμημάτων, στο βιβλίο του 2021 , «Cipullo: Making Jewelry Modern» από τις εκδόσεις Assouline, o Cipullo έλεγε συχνά ότι το βραχιόλι Love γεννήθηκε μετά από μια άγρυπνη νύχτα που θρηνούσε μια ερωτική σχέση που ναυάγησε και τη συνειδητοποίησή του ότι «τα μόνα απομεινάρια που είχε από το ειδύλλιο ήταν οι αναμνήσεις». Eτσι, απόσταξε την επιθυμία να κρατήσει ένα αγαπημένο πρόσωπο κοντά του σε ένα λεπτό βραχιόλι από χρυσό 18 καρατίων, «με τελετουργικό ανάλογο της φυσικής πράξης της δέσμευσης, την σφράγιση αγάπης, την υπόσχεση πίστης».
Το βραχιόλι που έμελλε να γίνει το design λάβαρο της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του 70, συνδύαζε στοιχεία συμβολικού βικτοριανού κοσμήματος και της ζώνης αγνότητας, αλλά ταυτιζόταν με την βιομηχανική μητρόπολη, στην οποία τα πάντα συγκρατούνται με μπουλόνια, παξιμάδια και βίδες από τη γέφυρα του Μπρούκλιν έως τις εξωτερικές σκάλες των κτιρίων του Μανχάταν. Ως σύμβολο αγάπης, εκλεπτυσμένο και unisex, με μια ελαφριά νότα ειρωνείας (φοριέται και λύνεται με μία φυσική σύνδεση που απαιτεί ένα βαθμό μακροζωίας) απευθύνεται σε όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού: νέες, νέους, διασημότητες, άνδρες και γκέι.
Hταν «νευρικό, διασκεδαστικό, σοβαρό, απίστευτα συναισθηματικό και επίσης τολμηρό στην ιδέα, αλλά απλό στο σχεδιασμό», λέει ο Michael Coan, καθηγητής μόδας και σχεδίου κοσμημάτων στο Fashion Institute of Technology. Hταν το εμβληματικό κόσμημα του διάσημου Studio 54, και το φορούσαν πλέον όλοι.
Μια ζωή αφιερωμένη στο κόσμημα φαινόταν προκαθορισμένη για τον Cipullo, ο οποίος γεννήθηκε στη Νάπολη το 1935 και μεγάλωσε στη Ρώμη. Eκανε μια παράκαμψη για να σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία και δοκίμασε τις δυνάμεις του στην υποκριτική. Ξανθός και γαλανομάτης, με βλέμμα-είδωλο του κινηματογράφου, επιλέχτηκε για την ταινία Guendalina του 1957, αλλά και η ερμηνεία του δεν τον πήγε πολύ μακριά.
Σύμφωνα με τον Cipullo, γεννήθηκε δύο φορές, «μία στην Ιταλία και άλλη μια φορά όταν έφτασα στη Νέα Υόρκη». Είχε βρει το κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή για να επιδείξει το ταλέντο του και περιηγήθηκε ανάμεσα σε μερικά από τα πιο διάσημα κοσμηματοπωλεία, της 57th Street και την Fifth Avenue. Ο πρώτος του σταθμός ήταν το εργαστήριο του David Webb, ενός αγαπημένου από τα μέσα του αιώνα beau monde. Ο Webb έγινε μέντορας , συμβουλεύοντάς τον να αυτοαποκαλείται σχεδιαστής και όχι κοσμηματοπώλης.
Ακολούθησαν οι TIFFANY & CO. Ο Cipullo κατέβηκε στο στούντιο σχεδιασμού το 1964, και έγινε – μαζί με τη Sonia Younis, τον Don Berg και τον Donald Claflin – μέρος ενός νεανικού σεισμού που έφερε φρέσκες ιδέες στην θρυλική αμερικανική μάρκα. Στον Tiffany, ο Cipullo έγινε o σχεδιαστής με την πρωτότυπη άποψη, αναπτύσσοντας μια ευρεία γκάμα μοτίβων και εμπνεύσεων που περιελάμβαναν ρεαλιστικά λουλούδια, στυλιζαρισμένα αφρικανικά ζώα και μάσκες, μοντέρνες γεωμετρίες – και υλικά. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, σχεδίαζε μερικά από τα πιο διαφημισμένα κοσμήματα του Tiffany, όπως αυτά της Blue Book συλλογής, με τα χαρακτηριστικά πολύχρωμα αδιαφανή λάπις, κοράλλια και τιρκουάζ πετράδια.
Ηταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που ο Cipullo άρχισε να αναζητά την αναγνώριση για τα επιτεύγματά του. Oταν στον Tiffany’s αρνήθηκαν το “Love”, το οποίο ήταν μάλλον πολύ avant-garde εκείνη την εποχή, ο Aldo Cipullo χτύπησε την πόρτα και το πρόσφερε στον νέο πρόεδρο της Cartier NY, Michael Thomas, ο οποίος είδε αμέσως τις δυνατότητές του.
Το βραχιόλι, μαζί με τον σχεδιαστή του, ήταν απλώς το τονωτικό που χρειαζόταν η Cartier στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μια στιγμή που ο ιστορικός οίκος αναζητούσε μια ένεση νεανικής λάμψης jet-set. Μ’ αυτό θα ξεπερνούσε τη ζήλια για το Alhambra των Van Cleef & Arpels ή για το πετράδια cabochon του Bulgari. Ο Cartier χρειαζόταν κάτι για να γεφυρώσει το ηλικιακό του χάσμα και το βρήκε στον Aldo, ο οποίος ήταν ένας νέος, ταλαντούχος Eυρωπαίος με αμερικανική ευαισθησία .
Εκείνη την εποχή, η κάποτε οικογενειακή γαλλική μάρκα είχε πουληθεί και χωριστεί σε διάφορα διεθνή υποκαταστήματα — Cartier Λονδίνο, Παρίσι και Νέα Υόρκη. Μόλις το 1976 και οι τρεις τομείς ενώθηκαν ξανά, και έγιναν Cartier Worldwide.
Συμπίπτοντας με τη μετατόπιση της κουλτούρας από την επαναστατική δεκαετία του ’60 στην πιο ηδονική δεκαετία του ’70, οι δημιουργίες του Cipullo ήταν αντίθετες με την κυρίαρχη τάση για περίτεχνα, διακοσμητικά κοσμήματα ειδικών περιστάσεων. Πραγματικός πρωτοπόρος, ο σχεδιαστής ηγήθηκε της αισθητικής της Cartier, δίνοντας το φιλί της ζωής στον οίκο. Το στυλ του Cipullo αποθέωνε στοιχεία της καθημερινής ζωής, αλλά σε μια μεγαλειώδη ερμηνεία που η Cartier ανέλαβε να αναπαράγει χρησιμοποιώντας υλικά υψηλής ποιότητας.
Βουτηγμένο στο συναίσθημα αλλά αναμφισβήτητα σκανδαλιστικό, το βραχιόλι Love χτύπησε μια χορδή στον απόηχο της σεξουαλικής επανάστασης, ενώ καθόρισε το τι θα ήταν από εκεί και στο εξής το κόσμημα. Ως επιβράβευση του οράματος της μάρκας Cartier, το βραχιόλι Love ήταν επιτυχία από την αρχή. Το σχέδιο πυροδότησε την προσέγγιση της Cartier να δημιουργήσει πιο βασικά κομμάτια που θα μπορούσαν να φορεθούν όλη την ημέρα. Σε όλη την πολυετή ιστορία του, το Love Bracelet έχει εξελιχθεί με τέτοιο τρόπο στον Cartier ώστε να περιλαμβάνει μια ολόκληρη συλλογή Love που περιλαμβάνει δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, κολιέ και διαφορετικά στυλ βραχιολιών, όλα βασισμένα στο σχέδιο που δημιούργησε για πρώτη φορά ο Cipullo.
Λίγο μετά το 1970, το βραχιόλι Love ήταν διαθέσιμο και από την Cartier Paris. Το νικηφόρο σερί του με την Cartier συνεχίστηκε, ακόμη και όταν σχεδίαζε για το δικό του στούντιο, την Aldo Cipullo Ltd., το οποίο ίδρυσε στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το Seventies Woman, η πρώτη του πλήρης συλλογή για την Cartier, περιελάμβανε κομμάτια σχεδιασμένα με γνώμονα τις σύγχρονες εργαζόμενες γυναίκες που ήθελαν να να ενισχύσουν το προσωπικό τους στυλ. Οπως το βραχιόλι Love, έτσι και η Crystal Stairs, μια συλλογή που κάλυπτε χρυσές δημιουργίες 18 καρατίων με πολύτιμους λίθους τετράγωνης κοπής, είναι εμβληματική. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τα ζωηρά μενταγιόν του με χαραγμένο κρύσταλλο βράχου και κολιέ εμπνευσμένα από το hamsa, Hand of the Heart – και τα δύο σχέδια που αντανακλούν το μποέμ πνεύμα της δεκαετίας της ντίσκο.
Ο Cipullo συνέχισε στο πνεύμα της καινοτομίας με το βραχιόλι Juste Un Clou, («Μόνο Ένα Καρφί») το 1971. Μεταμορφώνοντας ένα συνηθισμένο καρφί σε ένα πολύτιμο και απροσδόκητο στολίδι, το δυνατό μοτίβο έδωσε τη χαριστική βολή στην ιδέα του απρόσιτου κοσμήματος και συνεχίζει να είναι ένα από τα πιο διαχρονικά κομμάτια του Cartier μέχρι σήμερα. Για τη συλλογή Nail, ο Cipullo έστριψε το πολύτιμο καρφί γύρω από τον καρπό ως βραχιόλι, αν και οι παραλλαγές του θέματος περιελάμβαναν μια καρφίτσα jabot, καρφίτσες και σκουλαρίκια. Η υποτιθέμενη προέλευση του σχεδίου είναι αμφίσημη. Σε διάφορες στιγμές, ο Aldo είπε ότι είχε επηρεαστεί από εικόνες του Χριστού, σε άλλες από την εκτίμηση για την απόλυτη χρησιμότητα του καρφιού καθώς προσπαθούσε να κρεμάσει κάτι, ακόμη και από την εμπειρία του να πατήσει ένα καρφί με τα Gucci loafers του. Περιέγραψε το Juste Un Clou ως αντανάκλαση της ζωής. «Είμαστε περιτριγυρισμένοι παντού από πράγματα βιδωμένα, βιδωμένα ή καρφωμένα – δεν νομίζω ότι τίποτα θα αντικαταστήσει ποτέ αυτό το γεγονός στη ζωή», είπε.
Το Juste Un Clou αψήφησε για άλλη μια φορά τις συμβάσεις και ενσάρκωσε το επαναστατικό πνεύμα της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του ’70, αντανακλώντας τις αναδυόμενες σκηνές τέχνης και την επιρροή της κοινωνικής αλλαγής όχι μόνο με την επαναστατική και συγκρατημένη αίγλη του, αλλά και με το προοδευτικό και περιεκτικό ήθος του.
«Η αγάπη έχει εμπορευματοποιηθεί, ωστόσο η ζωή χωρίς αγάπη είναι ένα μηδενικό», έλεγε ο Aldo. Στη νέα εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των διαδικτυακών επιρροών, η Cartier είδε μια δραματική αλλαγή στα δημογραφικά στοιχεία των πελατών που αγοράζουν το θρυλικό βραχιόλι. Το 2014, η Kylie Jenner δημοσίευσε μια εικόνα στο Instagram που φοράει Love αξίας άνω των 50.000 δολαρίων. Είναι πιθανό ότι ούτε ο Cipullo ούτε ο Cartier θα μπορούσαν να φανταστούν ότι το βραχιόλι έχει γίνει το τοτέμ λατρείας του Tik Tok από την Gen X έως την Gen Z.
Μια γρήγορη (και ατελείωτη) αναζήτηση στο YouTube για το Cartier Love Bracelet θα αποκαλύψει εκατοντάδες χιλιάδες βίντεο για τη νεαρή πελατεία που η Cartier προσπαθεί να εκπαιδεύσει ώστε να ξεκλειδώνει και να φοράει μόνη της το αλλοτινό σύμβολο της αγάπης.
Αρχικά, τα βραχιόλια Love ήταν επιχρυσωμένα, ενώ τα σημερινά στυλ είναι κατασκευασμένα από πολυτελή από χρυσό 18 καρατίων (διατίθεται σε κίτρινο, λευκό και ροζ) ή πλατίνα 950. Ενώ το Cartier Love Bracelet πωλήθηκε το 1969 μόνο για 250 δολάρια, καθώς η δημοτικότητα και η αξία του γνωστού statement κομματιού αυξήθηκαν, αυξήθηκε και η τιμή. Τα σημερινά βραχιόλια κυμαίνονται από $4.450 έως $62.000, ανάλογα με τα υλικά και τον αριθμό των διαμαντιών που χρησιμοποιούνται.
Οταν ο Aldo Cipullo πέθανε, σε ηλικία 48 ετών, η επίσημη ανακοίνωση ανέφερε διπλή καρδιακή προσβολή αλλά το AIDS πιθανολογείται ότι ήταν η πραγματική αίτια θανάτου του. Mόλις ξεκινούσε. Και ενώ έμεινε στην ιστορία ως ο δημιουργός του Love και του Καρφιού, και ενώ σίγουρα διέθετε ρεπερτόριο πολύ ευρύτερο από τις δημιουργίες που πρόλαβε να επιδείξει, το ταλέντο του ήταν ότι αντιλήφθηκε πραγματικά τη στιγμή του στο χρόνο, και πώς να την απαθανατίσει και να τη μεταφράσει μέσω ενός κοσμήματος-σύμβολο.
Υπάρχει μια σεκάνς στο άνοιγμα της ταινίας Breakfast at Tiffany’s όταν ακούγεται η εισαγωγή του Χένρι Μανσίνι, που για λίγα δευτερόλεπτα, ανοίγεται μπροστά μας ακίνητη και άδεια η Πέμπτη Λεωφόρος, την ώρα που ξημερώνει. Ίσως ήρθε η στιγμή να ξεθάψουμε το φλεγόμενο αγόρι με το όνομα Aldo Cipullo από τον τάφο του για να μας θυμίσει ότι στην άνοδο ή την κάθοδο του δρόμου (φορώντας χρυσά καρφιά στους καρπούς και χειροπέδες που κλειδώνουν αγάπες,) και με όλες τις αμφιβολίες ή βεβαιότητες για το ποιοι είμαστε, που πάμε και με ποιον, αρκεί απλώς να είμαστε παρόντες.
Photos εισαγωγής:
1. Courtesy Renato Cipullo, All Rights Reserved
2. Nils Herrmann, Collection Cartier, © Cartier