Δημιουργίες της μοντέρνας τέχνης που κοστίζουν ολόκληρες περιουσίες και έχουν αλλάξει χέρια κυρίως την τελευταία δεκαετία.
Ποια είναι τα ακριβότερα γλυπτά που έχουν πουληθεί ποτέ; Η ερώτηση από μόνη της κρύβει μία παγίδα. Οταν αναφερόμαστε σε γλυπτά το μυαλό πηγαίνει αυτόματα στις αριστουργηματικές δημιουργίες της κλασσικής αρχαιότητας ή της Αναγέννησης, που είναι πραγματικά ανεκτίμητες. Μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν για την τιμή που θα «έπιαναν» σε μια δημοπρασία, αν ποτέ γινόταν κάτι τέτοιο. Ετσι, λοιπόν, για να έχει κάποιο νόημα η ερώτηση, οφείλουμε να συμπεριλάβουμε μόνο αυτά που έχουν αξιολογηθεί με συγκεκριμένο τίμημα. Οπως θα διαπιστώσετε οι τιμές που έχουν δοθεί για τα ακριβότερα γλυπτά στην ιστορία δεν είναι καθόλου μικρές και αφορούν περισσότερο μοντέρνες δημιουργίες. Οι οποίες αφορούν μόλις τέσσερις συγκεκριμένους δημιουργούς.
1. L’Homme au doigt, Αλμπέρτο Τζιακομέτι, 1947
Πώληση: 141,3 εκατ. δολάρια
1 Μαΐου 2015, Christie’s Νέα Υόρκη
Η ακριβής μετάφραση του έργου είναι «Ο άνθρωπος με το δάχτυλο», αλλά μπορεί να μεταφραστεί και ως «Ο άνθρωπος που δείχνει». Ο Τζιακομέτι, ο Ελβετός καλλιτέχνης, που θεωρείται ο πιο επιδραστικός γλύπτης της σύγχρονης εποχής, το δημιούργησε σε ένα βράδυ για να προλάβει την προθεσμία μιας παράστασης. Η δημιουργία του είναι από χαλκό και έχει σχεδόν φυσικό μέγεθος (ύψος 1μ.80). Επί 45 χρόνια έμεινε στην κατοχή του Σέλντον Σόλοου, ενός από τους πιο εμβληματικούς συλλέκτες όλων των εποχών. Πουλήθηκε το 2015 και κατέληξε σε ιδιωτική συλλογή. Το όνομα του αγοραστή δεν ανακοινώθηκε κατ’ απαίτηση του ίδιου. Ο Τζιακομέτι έφτιαξε επτά ίδια αγάλματα, τρία εκ των οποίων βρίσκονται σε μουσεία ανά τον κόσμο.
2. L’Homme qui marche Ι, Αλμπέρτο Τζιακομέτι, 1961
Πώληση: 104,3 εκατ. δολάρια,
3 Φεβρουαρίου 2010, Sotheby’s Λονδίνο
Ο «άνθρωπος που περπατάει» είναι μια από τις τελευταίες δημιουργίες του Τζιακομέτι, με αρχική ιδέα να τοποθετηθούν οι δημιουργίες του στον ουρανοξύστη Chase Manhattan Plaza της Νέας Υόρκης. Δημιούργησε έξι τέτοια μπρούτζινα αγάλματα σε φυσικό μέγεθος (ύψος 1μ.83) που απεικονίζουν έναν βαδιστή, ένα παγκόσμιο σύμβολο της ανθρωπότητας. Θεωρείται το πιο εμβληματικό κομμάτι της μοντέρνας τέχνης. Το αγόρασε η Λίλι Σάφρα, μια από τις πλουσιότερες γυναίκες του πλανήτη και από τις πιο γνωστές φιγούρες στον χώρο των συλλεκτών.
3. Chariot, Αλμπέρτο Τζιακομέτι, 1950
Πώληση: 101 εκατ. δολάρια
4 Νοεμβρίου 2014, Sotheby’s Νέα Υόρκη
Το «Αρμα» είναι μία ακόμα δημιουργία του Ελβετού καλλιτέχνη, η οποία όμως ήταν και από τις πιο αμφιλεγόμενες όσον αφορά την τιμή της. Παρουσιάζει μια ανθρώπινη φιγούρα από χαλκό (ανάλογη μ’ αυτές που δημιούργησε αργότερα, αλλά σε μικρότερο μέγεθος) ανεβασμένη σ’ ένα άρμα με επίσης μπρούτζινες μεγάλες ρόδες. Ο καλλιτέχνης είπε ότι εμπνεύστηκε από μια κάρτα φαρμακείου (!), που είδε όταν είχε νοσηλευτεί σε νοσοκομείο νωρίτερα, τη χρονιά της δημιουργίας του. Αγοραστής ο παγκοσμίου φήμης μεγαλοεπενδυτής και συλλέκτης Στίβεν Κοέν.
4. Rabbit, Τζεφ Κουνς, 1986
Πώληση: 91,1 εκατ. δολάρια
15 Μαΐου 2019, Christie’s Νέα Υόρκη
Αυτή είναι η μεγαλύτερη τιμή που έχει πουληθεί οποιαδήποτε δημιουργία από καλλιτέχνη που βρίσκεται ακόμα στη ζωή. Ο 69χρονος σήμερα Αμερικανός καλλιτέχνης με την αδυναμία στο να δουλεύει το ατσάλι, έχει δημιουργήσει φανατικούς υποστηρικτές, αλλά και πολέμιους που θεωρούν το έργο του κιτς. Ο «Λαγός», πάντως, κατέληξε όπως και το προηγούμενο έργο στα χέρια του Στίβεν Κοέν, αν και χρειάστηκε να δώσει… κάτι παραπάνω από τους άλλους ιδιοκτήτες του. Ο Κουνς δημιούργησε τρία ίδια γλυπτά, τα οποία πουλήθηκαν λίγο μετά τη δημιουργία τους προς μόλις 40.000 δολάρια το καθένα.
5. La jeune fille sophistiquee, Κονσταντίν Μπρανκούσι, 1932
Πώληση: 71 εκατ. δολάρια
15 Μαϊου 2018, Christie’s Νέα Υόρκη
Ο Κονσταντίν Μπρανκούσι ξεκίνησε την καλλιτεχνική του δημιουργία στη Ρουμανία στο τέλος του 19ου αιώνα, αλλά τα κυριότερα έργα του τα έφτιαξε στο Παρίσι. Επηρεασμένος από μη ευρωπαϊκές κουλτούρες και πολιτισμούς, o Μπρανκούσι εμπνεύστηκε το γλυπτό ως πορτρέτο της Νάνσι Κούναρντ, μιας Βρετανίδας καλλονής που εξελίχθηκε σε πολύ γνωστή φιγούρα του Παρισιού στον Μεσοπόλεμο. Το έργο το δούλευε επί τέσσερα χρόνια, παρά τις αφαιρετικές του γραμμές που υπήρξε το σήμα κατατεθέν του. Ο ιδιώτης αγοραστής παραμένει ανώνυμος.
6. Tete, Αμεντέο Μοντιλιάνι, 1912
Πώληση: 70,7 εκατ. δολάρια
4 Νοεμβρίου 29014, Sotheby’s Νέα Υόρκη
Ο Ιταλός γλύπτης και ζωγράφος Αμεντέο Μοντιλιάνι δημιούργησε 27 γλυπτά στην καλλιτεχνική του ζωή κι αυτός ο μικρός αριθμός δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στα έργα του. Ο Μοντιλιάνι πειραματίστηκε με τον ασβεστόλιθο και δημιούργησε ένα γυναικείο κεφάλι που φοράει μια μάσκα, ενώ τα μαλλιά της φιγούρας είναι μαζεμένα πίσω. Θυμίζει αφρικανικά ξύλινα τεχνουργήματα, άλλωστε ο Μοντιλιάνι είχε επηρεαστεί από τον μέντορά του Μπρανκούσι. Το έργο αυτό αύξησε την τιμή του μέσα σε τέσσερα χρόνια, πουλήθηκε το 2010 για 59,5 εκατ. δολάρια. Αγοραστής και πωλητής διατηρούν την ανωνυμία τους.
7. Balloon Dog Orange, Τζεφ Κουνς, 2000
Πώληση: 58,4 εκατ. δολάρια
12 Νοεμβρίου 2013, Christie’s Νέα Υόρκη
Από τα πιο γνωστά «ατσάλινα» γλυπτά του Τζεφ Κουνς, ο καλλιτέχνης πειραματίστηκε σε διαφορετικά χρώματα και τελικά δημιούργησε πολλά ίδια «φουσκωτά» γλυπτά, που απεικονίζουν έναν σκύλο, σε διάφορα χρώματα. Οι δημιουργίες του κάλυψαν μια περίοδο έξι χρόνων, από το 1994 ως το 2000. Η «εκδοχή» που πέτυχε την εξωπραγματική αυτή τιμή είναι η πορτοκαλί. Αγνωστοι είναι και ο πωλητής και ο αγοραστής.
8. La muse endormie, Κονσταντίν Μπρανκούσι, 1913
Πώληση: 57,3 εκατ. δολάρια
15 Μαΐου 2017, Christie’s Νέα Υόρκη
Πρόκειται για μια πολύ μικρή δημιουργία, με διαστάσεις 15,2 εκ. Χ 24,1 εκ. Χ 17,1 εκ. Απεικονίζει ένα γυναικείο κεφάλι που γέρνει προς το έδαφος, με μάτια κλειστά, το όνομά του άλλωστε σημαίνει «Κοιμώμενη Μούσα». Το ορίτζιναλ γλυπτό έγινε σε μάρμαρο (αργότερα ο Μπρανκούσι δημιούργησε το ίδιο και με χαλκό) έχοντας σαν μοντέλο τη βαρώνη Ρενέ-Ιράνα Φρανσόν. Βρισκόταν στην ιδιωτική συλλογή του Γάλλου συγγραφέα και φιλοσόφου Ζακ Ουλμάν και κατέληξε σε ιδιωτική συλλογή.
9. Guennol Lioness, Άγνωστος, 3.000 π.Χ.
Πώληση: 57,2 εκατ. δολάρια
5 Δεκεμβρίου 2007, Sotheby’s Νέα Υόρκη
Μια πραγματική μινιατούρα με ύψος μόλις 8,3 εκατοστά, αλλά ζωή τουλάχιστον 5.000 ετών. Αυθεντικό δείγμα του πρωτο-Ελαμιτικού πολιτισμού της Μεσοποταμίας, είναι άγνωστο πού βρέθηκε ακριβώς και πώς κατέληξε στα χέρια συλλεκτών χωρίς να διεκδικηθεί σαν αρχαιολογικός θησαυρός. Απεικονίζει μια γυναικεία φιγούρα λέαινας και το Guennol, παρ’ ότι μοιάζει εξωτικό, είναι το βρετανικό όνομα Μάρτιν στην ουαλική γλώσσα! Το γλυπτό βρισκόταν στην κατοχή τού συλλέκτη Αλιστερ Μάρτιν από το 1948 και μέχρι την πώλησή του εκτίθετο στο Μουσείο Τέχνης του Μπρούκλιν.
10. Grande tete mince, Αλμπέρτο Τζιακομέτι, 1955
Πώληση: 53,3 εκατ. δολάρια
4 Μαΐου 2010, Christie’s Νέα Υόρκη
H λίστα κλείνει μ’ ένα ακόμη έργο του κορυφαίου Ελβετού γλύπτη, στην ώριμη περίοδό του. Φτιαγμένο σε μπρούντζο το 1955, με υπέροχες λεπτομέρειες στις δύο πλευρές, αλλά εξαιρετικά λεπτό προφίλ και ύψος 67 εκατοστά. Ο Τζιακομέτι εκείνη την περίοδο πειραματιζόταν πολύ με ανδρικές μορφές σε προτομή. Το έργο πουλήθηκε από τον συλλέκτη Σίντνεϊ Μπρόντι το 2010 σε άγνωστο αγοραστή, ο οποίος το διέθεσε και πάλι σε δημοπρασία τρία χρόνια αργότερα. Τότε, όμως, «έπιασε» το στρογγυλό ποσό των 50 εκατ. δολαρίων από τη γκαλερί Ακουαβέλα στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης.
Εξωτερική φωτογραφία: Chariot, Selcuk Acar/Anadolu Agency/Getty Image