Είναι οι δίαιτες αποτοξίνωσης η χειρότερη εκδοχή του diet culture; Μία διαιτολόγος και μία γυμνάστρια καταρρίπτουν τις παρανοήσεις για το detox.
Οι ακραίες δίαιτες αποτοξίνωσης δεν υποστηρίζονται από τους ειδικούς στον τομέα της υγείας, επειδή δεν είναι ούτε ασφαλείς αλλά ούτε ένας αποτελεσματικός τρόπος για την καταπολέμηση μακροπρόθεσμων προβλημάτων υγείας. Το να βασανίζεται κάποιος προσπαθώντας να τραφεί μία ολόκληρη μέρα με ένα ρόφημα αποτοξίνωσης, να πίνει χυμούς λαχανικών για 48 ώρες ή να τηρήσει μία δίαιτα με πολύ χαμηλή θερμιδική αξία, μοιάζει αρκετά ανθυγιεινό για τους ειδικούς. Η ισορροπημένη διατροφή που καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες είναι το κλειδί για τη συνολική υγεία και την ευεξία.
Αντί για αποτοξίνωση, οι ειδικοί συνιστούν να απολαμβάνουμε ποικιλία τροφών, ακόμη και “απαγορευμένα” φαγητά περιστασιακά, ώστε να χτίσουμε μια υγιή σχέση με το φαγητό, επιτυγχάνοντας παράλληλα στόχους υγείας και ευεξίας. Παράλληλα, η άσκηση, η κατανάλωση νερού και ο ποιοτικός ύπνος προάγουν έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής που μπορεί να έχει τα ίδια αποτελέσματα με ό,τι υπόσχονται οι δίαιτες αποτοξίνωσης, απλά με πιο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Μύθος πρώτος: Υπάρχουν τροφές που αποτοξινώνουν μαγικά το σώμα μας
Η αλήθεια είναι ότι η αποτοξίνωση είναι ένα απίστευτα πολύπλοκο σύστημα φυσιολογικών διεργασιών που χρησιμοποιεί το σώμα μας για να απομακρύνει επιβλαβείς ουσίες. Σύμφωνα με τη Λαμπρίνα Δουλγέρη, διαιτολόγο, «δεν υπάρχει καμία τροφή που θα αποτοξινώσει ολοκληρωτικά τον οργανισμό μας. Η αποτοξίνωση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα «πακέτο» φυσιολογικών και ψυχολογικών διεργασιών μέσω των οποίων το σώμα αποβάλλει τις τοξικές ουσίες», εξηγεί. Οι δίαιτες αποτοξίνωσης απαιτούν συνήθως κάποιο επίπεδο περιορισμού που προκαλεί στρες στο σώμα και το μυαλό, αυξάνοντας την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Η ετυμηγορία είναι: Οι δίαιτες αποτοξίνωσης δεν αξίζουν το σωματικό ή ψυχικό στρες στο οποίο οι περισσότεροι από εμάς θα μπούμε με άγνωστο και ασαφή στόχο.
Μύθος δεύτερος: Το σώμα μας δεν είναι ικανό να αποτοξινωθεί από μόνο του
Το σώμα μας δεν χρειάζεται ένα πρόγραμμα αποτοξίνωσης, αφού στην πραγματικότητα, γι’ αυτή τη δουλειά έχουμε το συκώτι μας κι άλλα όργανα που συμβάλλουν στην υποστήριξη της φυσικής αποτοξίνωσης. «Το σώμα μας είναι καλά εξοπλισμένο για αποτοξίνωση μόνο του μέσω του ήπατος, των νεφρών, του πεπτικού συστήματος, του δέρματος και φυσικά του λεμφικού συστήματος. Η υποστήριξη αυτών των συστημάτων είναι πολύ πιο ωφέλιμη από οποιοδήποτε πρόγραμμα αποτοξίνωσης, χάπι ή συμπλήρωμα», λέει η Μαρία Κοκώνη, pilates instructor & personal trainer.
Αν και στις μέρες μας, που η εισροή τοξινών στο σύστημά μας είναι υπερφορτωμένη, ο οργανισμός μας συχνά δεν είναι σε θέση να κάνει αποτοξίνωση με τον βέλτιστο τρόπο. Η κυρία Κοκώνη που ειδικεύεται σε ασκησιολόγιο που αφορά το λεμφικό σύστημα, δεν συνιστά να ακολουθήσουμε τις ακραίες δίαιτες αποτοξίνωσης που βλέπουμε στο Tik Tok. Αντίθετα, προτείνει να εστιάσουμε σε συγκεκριμένες συνήθειες που αυξάνουν τη φυσική ικανότητα του σώματός μας για αποτοξίνωση, όπως τακτική άσκηση, τόσο αντιστάσεων όσο και αερόβια για να έχουμε τα βέλτιστα οφέλη. «Ακόμα και το απλό περπάτημα 20′- 40′ την ημέρα βοηθάει αν έχεις πολύ περιορισμένο χρόνο όπως και ο ύπνος 7-9 ώρες ημερησίως. Ο ύπνος είναι από μόνος του μια διαδικασία “αποτοξίνωσης”. Οταν δεν κοιμόμαστε σωστά -είτε ποιοτικά είτε ποσοτικά- τότε η διαδικασία αποτοξίνωσης καθίσταται πολύ πιο δύσκολη» εξηγεί.
Τέλος, υπάρχουν οι διαφραγματικές αναπνοές. «Οχι μόνο χαλαρώνουν το νευρικό σύστημα, επιτρέποντάς του να ρυθμίσει πιο αποτελεσματικά τις λειτουργίες των οργάνων μας, αλλά μέσω της κίνησης του διαφράγματος κινούνται και τα όργανα, πράγμα που σημαίνει καλύτερη αιμάτωση άρα και καλύτερη λειτουργία». Από την πλευρά της, η διαιτολόγος προτείνει την κατανάλωση τροφών που υποστηρίζουν φυσικά το σύστημα αποτοξίνωσης του σώματός μας, όπως σταυρανθή λαχανικά, σκόρδο, κρεμμύδι, αυγά και τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και φυσικά, την κατανάλωση νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Μύθος τρίτος: Οι ακραίες δίαιτες αποτοξίνωσης είναι η λύση για την απώλεια βάρους
Οι δίαιτες αποτοξίνωσης συχνά διαφημίζονται ως ένας γρήγορος δρόμος για την απώλεια βάρους. Είναι λογικό: Οταν τρώμε πολύ λίγο, πίνουμε πολύ νερό και παίρνουμε διουρητικά ή καθαρτικά σίγουρα θα καταλήξουμε μερικά κιλά ελαφρύτεροι. Ωστόσο, αυτή η απώλεια βάρους είναι συχνά βραχύβια. Μόλις αρχίσουμε να τρώμε ξανά η ζυγαριά θα επανέλθει στις προηγούμενες μετρήσεις.
Η Λαμπρίνα Δουλγέρη, διαιτολόγος, μας βοηθά να ξεκαθαρίσουμε αυτόν τον μύθο. «Αν καταναλώνουμε μόνο υγρά για αρκετές ώρες, ο αριθμός στη ζυγαριά θα μειωθεί, αλλά γι’ αυτό θα ευθύνεται η απώλεια υγρών και όχι η απώλεια λίπους. Τη στιγμή που θα αρχίσουμε να τρώμε ξανά κανονικό φαγητό το βάρος θα επανέλθει. Το σώμα μας αποθηκεύει νερό μαζί με τους υδατάνθρακες που τρώμε. Οι υδατάνθρακες βρίσκονται σχεδόν σε ό,τι τρώμε, καθώς είναι η κύρια πηγή καυσίμου μας», εξηγεί η κυρία Δουλγέρη. «Το να κόψουμε τη ζάχαρη, το αλκοόλ και το αλάτι όπως συμβαίνει στις δίαιτες αποτοξίνωσης σίγουρα θα βοηθήσει, αλλά η κατανάλωση αυτών των τροφών με μέτρο και συνέπεια αποφυγής, θα βοηθήσει σε αποτελέσματα που θα διαρκέσουν και θα έχουν στόχο τη συνολική καλύτερη υγεία» προσθέτει.
Μύθος τέταρτος: Τα συμπληρώματα αποτοξίνωσης είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι λειτουργούν
Πολλά προϊόντα αποτοξίνωσης που βλέπουμε στο Διαδίκτυο δεν ελέγχονται από τους επίσημους οργανισμούς Υγείας και ενδέχεται να μην είναι αποτελεσματικά ή ακόμα και να προκαλέσουν προβλήματα στον οργανισμό. Η έρευνα σχετικά με τα συμπληρώματα αποτοξίνωσης είναι ελλιπής. Αντίθετα, οι έρευνες που υποστηρίζουν ένα υγιεινό τρόπο ζωής για τη μείωση του συνολικού τοξικού φορτίου και τη βελτίωση της φυσικής ικανότητας του σώματός μας να αποτοξινώνεται είναι επιβεβαιωμένες.
Είναι ωφέλιμο να εστιάσουμε στα σημαντικά στοιχεία ενός υγιεινού τρόπου ζωής που εστιάζουν στην κατανάλωση μιας ποικιλίας τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, σύνθετους υδατάνθρακες, καλά λιπαρά και φυτικές ίνες, όπως πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα, δεν θα μπορούσε να λείπει από την καθημερινότητά μας, η συστηματική σωματική άσκηση και ένας επαρκής, ξεκούραστος και ποιοτικός ύπνος.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image