Τα συμπεράσματα των ψυχολόγων και των ερευνητών δείχνουν ότι η φιλία είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την ψυχική και σωματική ευζωία.
Η φιλία, η οποία στην αγνότερη μορφή της χαρακτηρίζεται από ανιδιοτέλεια, αμοιβαία εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια είναι ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνικής ζωής και της καθημερινότητας κάθε ανθρώπου και την επιδιώκουμε από τη νηπιακή ακόμα ηλικία, όταν δηλαδή αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας. Οι φιλικές σχέσεις -συνυφασμένες με κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής- αποκτούν στέρεες βάσεις κυρίως από την εφηβεία και μετά, καθώς ο άνθρωπος ωριμάζει μέσα από τις εμπειρίες και την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους, αναπτύσσοντας παράλληλα μια σειρά από κριτήρια για την επιλογή φίλων.
Οι φιλικές σχέσεις δεν θα μπορούσαν να μην είναι αντικείμενο μελέτης της επιστημονική κοινότητας που εδώ και χρόνια εξετάζουν τη σύνδεση της φιλίας με την ποιότητα ζωής. Τα συμπεράσματα των ψυχολόγων και των ερευνητών δείχνουν ότι η φιλία είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την ψυχική και σωματική ευζωία των ανθρώπων ανεξαρτήτως ηλικίας. Αντίθετα, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η απομόνωση μπορεί να οδηγήσουν σε διάφορες ψυχιατρικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ, προβλήματα ύπνου, διαταραχές προσωπικότητας και νόσο του Αλτσχάιμερ. Οδηγεί επίσης σε διάφορες σωματικές διαταραχές όπως διαβήτη, αυτοάνοσες διαταραχές όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, λύκο και καρδιαγγειακές παθήσεις όπως στεφανιαία νόσο, υπέρταση κ.ά.
Η Julianne Holt-Lunstad, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Brigham Young της Γιούτα και η ομάδα της εξέτασαν 148 διαφορετικές μελέτες με αντικείμενο τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την υγεία 308.000 ατόμων για περίπου 7 με 8 χρόνια. Η ομάδα Holt-Lunstad, διαπίστωσε ότι τα ποσοστά θνησιμότητας διέφεραν ανάλογα με τον βαθμό της κοινωνικότητας του κάθε ατόμου που συμμετείχε στην έρευνα, με τους λιγότερο κοινωνικούς να αναπτύσσουν μια σειρά από προβλήματα υγείας που σταδιακά μείωναν το προσδόκιμο ζωής.
Κοινωνικοί παράγοντες
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί ενήλικες δυσκολεύονται να αναπτύξουν νέες φιλίες ή να διατηρήσουν τις υπάρχουσες, καθώς μπορεί να έχουν άλλες προτεραιότητες, όπως η εργασία ή η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων. Αυτό που επισημαίνουν οι ψυχολόγοι είναι ότι τόσο για τη δημιουργία νέων φιλικών σχέσεων όσο και για τη διατήρηση αυτών που ήδη έχουμε, χρειάζεται να επενδύσουμε χρόνο και κόπο, όμως τα οφέλη από αυτή την προσπάθεια θα μας αποζημιώσουν.
Ο τρόπος που διαλέγουμε φίλους επηρεάζεται από διάφορους κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες και οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι υπάρχουν τέσσερις τύποι φιλικών σχέσεων: γνωστοί, περιστασιακοί φίλοι, καλοί φίλοι και καλύτεροι φίλοι. Οι γνωστοί είναι οι άνθρωποι με τους μπορούμε να κάνουμε μια ανούσια και επιφανειακή συζήτηση, αλλά δεν έχουμε καθόλου την επιθυμία ή την απαραίτητη συναισθηματική ανάγκη για να δεθούμε περισσότερο μαζί τους. Στους περιστασιακούς φίλους ανήκουν οι άνθρωποι με τους οποίους περνάμε χρόνο κατ’ ανάγκην στο πλαίσιο κοινών δραστηριοτήτων ή με όσους διασταυρωνόμαστε σε τακτική βάση, όπως για παράδειγμα σε ένα μάθημα χορού. Η επόμενη κατηγορία, οι στενοί φίλοι, είναι άνθρωποι που από γνωστοί μετατράπηκαν σε περιστασιακούς φίλους και στη συνέχεια η σχέση έγινε πιο στενή. Τέλος, οι καλύτεροι φίλοι, ή όπως συνηθίζεται να λέμε οι “κολλητοί” είναι τα άτομα τα οποία εμπιστευόμαστε απόλυτα και νιώθουμε ωραία όταν περνάμε χρόνο μαζί τους.
Ποιότητα
Ομως, η δρ. Kelli Harding, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο Irving University Columbia, στη Νέα Υόρκη επισημαίνει ότι δεν αρκεί να έχουμε φίλους, αλλά η σχέση μας μαζί τους να είναι ποιοτική. Σύμφωνα με την καθηγήτρια, η διατήρηση υγειών σχέσεων έχει την ίδια βαρύτητα με την υγιεινή διατροφή και την άσκηση ως απαραίτητη επένδυση για την ψυχοσωματική υγεία. Ετσι, όπως κάνουμε ανθυγιεινές επιλογές σχετικά με τη διατροφή και την άσκηση, κάνουμε και ανθυγιεινές επιλογές όταν πρόκειται για φιλίες ή σχέσεις στις οποίες αφιερώνουμε χρόνο και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί.
Πόσους φίλους χρειαζόμαστε
Το ερώτημα έχει απασχολήσει πολλές φορές την επιστημονική κοινότητα. Σε γενικές γραμμές, οι μελέτες των ειδικών καταλήγουν ότι ο αριθμός των στενών φίλων που χρειαζόμαστε είναι περίπου μεταξύ τριών και πέντε, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ενήλικες με τέσσερις ή πέντε στενούς φίλους είναι περισσότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και δεύτεροι έρχονται όσοι έχουν δύο ή τρεις φίλους. Ωστόσο αυτός ο αριθμός δεν είναι απόλυτος και διαφοροποιείται ανάλογα με τις συνθήκες.
Σύμφωνα με την Holt-Lunstad οι άνθρωποι έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής όταν σπάνια αισθάνονται μόνοι και γύρω τους υπάρχει ένα ισχυρό κοινωνικό και οικογενειακό δίκτυο, στο οποίο μπορούν να βασιστούν και να εμπιστευτούν. Ο εντυπωσιακός αντίκτυπος των κοινωνικών σχέσεων στην ευημερία των ανθρώπων έχει οδηγήσει τους ιατρούς και τους υπαλλήλους υγείας να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τη μοναξιά όταν έχουν να αντιμετωπίσουν μια σειρά από ψυχοσωματικά προβλήματα υγείας και δίνουν την ίδια βαρύτητα που έχουν άλλοι κίνδυνοι όπως ο αλκοολισμός και το κάπνισμα.
Εισαγωγική εικόνα: Getty Images / Ideal Image