Το αρχιτεκτονικό γραφείο Point Supreme απέδειξε ότι οι περιορισμοί μπορούν να απογειώσουν τη δημιουργικότητα.
Πρόκειται για έναν ημιτελή, ημιυπόγειο χώρο 56 τ.μ. στη γειτονιά της Ηλιούπολης στην Αθήνα που μετατράπηκε σε ένα μικρό διαμέρισμα. Λόγω της βυθισμένης θέσης του και του φωτός που διεισδύει μόνο από τη μία πλευρά, ο χώρος είχε μια μαγική αίσθηση “σπηλιάς” – κυρίως σκιερό, δροσερό και ευάερο, όλα πολύ πολύτιμα χαρακτηριστικά στο ζεστό αθηναϊκό κλίμα.
Ο στόχος της ανακαίνισης ήταν να διατηρηθεί και να ενισχυθεί αυτό – τόσο από άποψη εμπειρίας όσο και από άποψη απόδοσης. Τα αρχικά χαρακτηριστικά του χώρου διατηρήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των ατσάλινων παραθύρων και της πόρτας και των ημιτελών επιφανειών σκυροδέματος των κιόνων, των δοκών και της οροφής.
Ο μικρός εσωτερικός χώρος του διαμερίσματος μετριάστηκε στρατηγικά με την εισαγωγή μηδενικών εσωτερικών τοίχων και με την τοποθέτηση των επίπλων και των λειτουργικών στοιχείων έτσι ώστε να δημιουργηθούν πολύπλοκες διαδρομές κυκλοφορίας που υπερτονίζουν τις αποστάσεις και επιβάλλουν έναν πιο αργό ρυθμό εμπειρίας.
Οπτικά και χωρικά φίλτρα, όπως συρόμενα χωρίσματα, κουρτίνες και κρεμαστά ράφια, μαζί με την ποικιλία θερμών τόνων, λεπτομερειών και φυσικών υφών που αντανακλούν και διαχέουν το φως, δημιουργούν περαιτέρω την ψευδαίσθηση του βάθους μέσα στο μικρό, αλλά πλούσια διαστρωματωμένο περιβάλλον.
Στη μικρή υπάρχουσα τουαλέτα προστέθηκε μια κόγχη ντους και δημιουργήθηκε ένας δυσανάλογα μεγάλος χώρος εισόδου -αυτό τονίζει την τελετουργία της μετάβασης μεταξύ εξωτερικού και εσωτερικού χώρου και δημιουργεί συνέχεια με τον κήπο με την προσθήκη φυσικών λίθων και μιας ενσωματωμένης γλάστρας.
-Πώς έγινε η ανάθεση του έργου; Και ποιες οι δυσκολίες που συναντήσατε;
Ο χώρος ανήκει σε ένα ζευγάρι, το οποίο μας βρήκε αναζητώντας στο διαδίκτυο παλιότερες δουλειές μας. Ο χώρος είναι σχεδόν υπόγειος και δύσκολος, αναρωτιόνταν αν θα μπορούσε να γίνει μια πραγματική κατοικία. To αίτημα τους ήταν να γίνει η αποθήκη διαμέρισμα, γιατί δεν χωρούσαν πλέον στο χώρο που βρίσκονταν.
-Ποια ήταν η χρήση του μέχρι τότε;
Ήταν αποθήκη πριν. Και ήταν δύσκολο να το φανταστεί κανείς ως διαμέρισμα. Είχε τρεις “τυφλές” πλευρές και δεν ήταν μισό αλλά σχεδόν ολόκληρο όροφο κάτω από το δρόμο. Το φως μπαίνει από τη μια πλευρά. Εμείς όταν πήγαμε να το δούμε ξετρελαθήκαμε, ήταν ακόμα με τον μπετόν, ακόμα οικοδομή. Έμοιαζε πάρα πολύ με σπηλιά. Και όταν έμπαινε το φως μέσα ήταν πολύ όμορφο.
–Δηλαδή ποια ήταν η ομορφιά που βλέπατε εσείς;
Δεν έμοιαζε με ένα τυπικό διαμέρισμα, ήταν μόνο από ένα υλικό και έμπαινε φως από τη μεριά του δρόμου, το οποίο πέρναγε ανάμεσα από τα φύλλα των δέντρων και κάπως αυτό το χρωμάτιζε μέσα. Το φως έμπαινε μόνο από μια πλευρά αλλά αυτό το έκανε πολύ ζεστό επειδή ο χώρος ακριβώς ήταν “κλειστός” κι από τις τρεις πλευρές. Έτσι θελήσαμε το μειονέκτημα να το μετατρέψουμε σε πλεονέκτημα, το ότι είχε φως μόνο από τη μια πλευρά.
-Ποιο είναι το χαρακτηριστικό του αρχιτέκτονα που χρειάζεται για να μετατρέψει το μειονέκτημα ενός χώρου σε πλεονέκτημα;
Πρέπει να έχει ανοικτή σκέψη χωρίς να προβάλει πάνω τους προκαταλήψεις και εμπόδια. Ο αρχιτέκτονας οφείλει να σκέφτεται χωρίς καλούπια. Να χρησιμοποιεί ότι έχει στη διάθεση του και να το αξιοποιεί, με τη βοήθεια της ανοιχτής σκέψης, για να το μετατρέψει σε κάτι ωραίο. Το ωραίο όμως, που μπορεί να είναι διαφορετικό από αυτό που έχουμε συνηθίσει. Σε αυτό συμβάλει και η νοοτροπία του ιδιοκτήτη του χώρου όπου κι αν αυτός είναι επίσης διαφορετικός, αυτό βοηθάει. Στη δουλειά του αρχιτέκτονα επηρεάζουμε τον τρόπο που ζει και αισθάνεται ένας άνθρωπος στον χώρο. Και αυτό ήταν η ιδιαιτερότητα του σπιτιού της Ηλιούπολης, αλλά και της δουλειάς μας. Μας συναρπάζει το γεγονός ότι όταν είχαμε αναλάβει το διαμέρισμα στην Ηλιούπολη δεν είχαμε δει κάτι τέτοιο ποτέ πριν. Αυτό που προέκυψε ευνοήθηκε από τις συνθήκες, δηλαδή τον χώρο που όπως ήταν πριν μας θύμισε σπηλιά και τους ιδιοκτήτες που γνωρίσαμε και μας εξήγησαν πως θέλουν να ζουν, οπότε το αποτέλεσμα ήταν ένα εντελώς πρωτότυπο έργο. Αυτή η πρωτοτυπία, στο συγκεκριμένο έργο έφτασε στο μέγιστο βαθμό, αφού όταν ξαναπερνάμε κι εμείς από εκεί μένουμε με ανοιχτό το στόμα.
-Τι είναι αυτό που σας εκπλήσσει από τους ίδιους σας τους εαυτούς;
Εκπλησσόμαστε από το αποτέλεσμα. Αν κάναμε κάτι σαν αρχιτέκτονες ήταν ότι καταλάβαμε τις δυνατότητες του χώρου και τις αξιοποιήσαμε σωστά .Είναι 56 τ.μ., δεν το λες και πολύ μεγάλο. Με τον τρόπο που το διαμορφώσαμε φαίνεται πολύ μεγαλύτερο. Με το που μπαίνεις αναγκάζεσαι με το σώμα σου να κάνεις κάποιες στροφές, δεν κινείσαι ευθεία, είναι κάτι που δεν το καταλαβαίνεις, γιατί βλέπεις ευθεία, δηλαδή το βλέμμα σου δεν “κλείνει” από τον χώρο, με το που στρίβεις το σώμα σου να βγάλεις τα παπούτσια σε αυτή τη μικρή αυλή που μοιάζει με γιαπωνέζικη και με το που βγάζεις τα παπούτσια σου και πας να κινηθείς ξαναστρίβεις. Ενώ φυσιολογικά, θα έμπαινες στο διαμέρισμα και σε τρία βήματα θα είχες φτάσει στο κέντρο ήδη. Εμείς κάναμε αυτήν τη διπλή στροφή, την οποία μόλις την κάνεις, σου δίνει την αίσθηση ότι κινείσαι σε πολύ μεγαλύτερο περιβάλλον απ ’ότι πραγματικά είναι.
-Ποια ήταν η φιλοσοφία της επιλογής χρωμάτων και υλικών;
Αυτό ήταν πολύ ξεκάθαρο από την αρχή. Τα χρώματα ήταν κοκκινωπά και τα υλικά ήταν “θερμά” δηλαδή όπως το ξύλο και το κεραμικό πλακάκι. Ο λόγος ήταν ότι θέλαμε στα πλαίσια της αίσθησης της “σπηλιάς” θέλαμε όλα τα υλικά να έχουν αυτόν το θερμό τόνο, αφού αυτό το διαμέρισμα κοιτάζει στη Δύση, άρα το φως έρχεται το μεσημέρι. Μπαίνει πλάγια και “βάφει” το μπετό το οποίο σε πολλά σημεία το αφήσαμε, και αντανακλά πάνω στα υλικά μας καφέ ή κόκκινα και ο χώρος αποκτά αυτή την φιλόξενη αίσθηση της θερμότητας. Η όλη διαδικασία μας πήρε έξι μήνες.
Photo: Yiannis Hadjiaslanis