Η ιστορία του Ζονγκ Σανσάν που πήγε κόντρα στο ρεύμα τη στιγμή που έπρεπε.
Ποιος είναι ο πιο πλούσιος Κινέζος; Η ερώτηση από μόνη της είναι ιντριγκαδόρικη. Σ’ ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί παραδοσιακά ο κρατικός παρεμβατισμός και οι αξίες του κομουνισμού, ο Ζονγκ Σανσάν όχι μόνο κατάφερε να φτιάξει μια κολοσσιαία ιδιωτική περιουσία, αλλά να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου. Πώς τα κατάφερε ο 71χρονος σήμερα Σανσάν; «Με φυσικό τρόπο», όπως έχει απαντήσει χαμογελώντας ο ίδιος τις λίγες φορές που έχει εκτεθεί στο παγκόσμιο κοινό. Η φράση αυτή σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτο, ότι δεν χρειάστηκε κάποια έξωθεν παρέμβαση, τα λεφτά του τα έφτιαξε με τη δουλειά του και την εξυπνάδα του. Δεύτερο και σημαντικότερο, ότι είδε πρώτος και καλύτερος την στροφή του κόσμου στα προϊόντα της φύσης, ανέβηκε στο… κύμα και πέταξε στην κορυφή.
Ο Ζονγκ Σανσάν είναι ιδιοκτήτης του 84% της Nongfu Spring, της μεγαλύτερης εταιρείας εμφιαλωμένου νερού και αναψυκτικών στην Κίνα. Αλλά και μεγαλομέτοχος της Beijing Wantai Biological Pharmacy Enterprise, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες βιοφαρμάκων παγκοσμίως. Τα φυσικά προϊόντα, στα οποία έριξε τη ζαριά του την κατάλληλη στιγμή, τον έφεραν ιδιοκτήτη μιας περιουσίας που ξεπερνάει τα 60 δισ. δολάρια. Καθόλου άσχημα για έναν επιχειρηματία που δεν έχει αποφοιτήσει καν από τη μέση εκπαίδευση και λειτούργησε σ’ ένα οικονομικό περιβάλλον όπου το κράτος θεωρείται οιονεί συνεταίρος, αν όχι συνιδιοκτήτης.
Φιλελεύθερο πνεύμα
Γεννημένος στο Χανγκτζού, την μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας Ζετζιάν της βορειοανατολικής Κίνας σε μία φτωχή οικογένεια, ο Σανσάν έδειξε από μικρός ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Στην τρυφερή ηλικία των 12 ετών είδε το όνειρό του να καταστρέφεται. Η Πολιτιστική Επανάσταση που κήρυξε ο Μάο ανάγκασε τους νέους της εποχής να αφήσουν τα σχολεία και να στραφούν στη χειρωνακτική εργασία, για να πετύχει η αναβάπτισή τους στις κομουνιστικές αξίες. Ο Σανσάν βρήκε δουλειά στην πόλη σ’ ένα μικρό εργοστάσιο παραγωγής τούβλων, όμως με κίνδυνο μεγάλης τιμωρίας αποφάσισε να μην παρατήσει το διάβασμα.
Το επιχειρηματικό δαιμόνιο που ανέπτυξε τον οδήγησε στο να κάνει κάποιες γραπτές παρατηρήσεις στον διευθυντή του εργοστασίου για την ποιότητα των τούβλων και τη γραμμή παραγωγής, κι αυτό τον οδήγησε στην απόλυση. Αποφασίζοντας ότι του αρέσει το γράψιμο, έκανε σταδιοδρομία για κάποια χρόνια σαν δημοσιογράφος στην εφημερίδα της πόλης, απ’ όπου παραιτήθηκε αιφνιδιαστικά το 1988. Είπε ότι ήταν η στιγμή να αρχίσει τη δική του επιχείρηση.
Διάλεξε το νησί Χαϊνάν, στα νοτιοδυτικά της χώρας, όπου ίσχυε από χρόνια ειδικό οικονομικό καθεστώς και επιτρεπόταν η ιδιωτική πρωτοβουλία. Στη Χαϊνάν πουλούσε τα πάντα, από μανιτάρια και γαρίδες μέχρι ζωντανές χελώνες! Το 1992 του παρουσιάστηκε η ευκαιρία να μπει στις πωλήσεις της εταιρείας Wahaha, ενός κολοσσού της εποχής στον τομέα των αναψυκτικών, των εμφιαλωμένων νερών, αλλά και των συμπληρωμάτων διατροφής. Εκεί έμαθε τη δουλειά, που λένε, δικτυώθηκε και πλέον το 1996 αποφάσισε ότι αντί να προσπαθεί να πείσει τους ανωτέρους του για τις πρωτοποριακές του ιδέες, καλύτερο θα ήταν να τις εφαρμόσει μόνος του.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1996 ιδρύθηκε η Nongfu Spring. O Σανσάν επέστρεψε στα πάτρια εδάφη, στην επαρχία Ζετζιάν, και πέτυχε χρηματοδότηση του πρότζεκτ του να αντλήσει νερό από τη λίμνη Κιντάο, τη «λίμνη των Χιλίων Νησιών», η οποία ως τότε ήταν γνωστή ως δημοφιλής τουριστικός προορισμός.
Τον τρίτο χρόνο λειτουργίας της εταιρείας ο Ζονγκ Σανσάν προέβη σε μια ριψοκίνδυνη επιχειρηματική κίνηση: Ανακοίνωσε ότι στο εξής η εταιρεία του θα προσφέρει το νερό «όπως βγαίνει από την πηγή». Χωρίς επεξεργασία βρασμού και απομάκρυνσης των φυσικών μετάλλων. Καμία άλλη εταιρεία δεν είχε τολμήσει να το κάνει, μάλιστα όλοι διαφήμιζαν το αντίθετο: Ότι το δικό τους νερό τύγχανε ειδικής επεξεργασίας απόσταξης, ώστε να είναι πεντακάθαρο και υγιεινό.
Η διαδικασία συλλογής του νερού και εμφιάλωσής του έγινε πολύ πιο απλή, όμως η πραγματική επανάσταση έγινε με το μάρκετινγκ: Ο Σανσάν διαφήμισε το δικό του νερό ως το πιο φυσικό της αγοράς και πέτυχε να το περάσει σ’ ένα κοινό καχύποπτο, που θεωρούσε οτιδήποτε φυσικό ως σίγουρα μολυσμένο. Η Κίνα ολόκληρη γέμισε με φωτογραφίες από την πανέμορφη λίμνη Κιντάο, με αναλύσεις ειδικών για το πόσο καθαρά είναι τα νερά της, με συνεντεύξεις από κατοίκους των γειτονικών πόλεων που έλεγαν πόσο τυχεροί είναι για το νερό που καταναλώνουν.
Οι πωλήσεις πήραν την ανιούσα σε τέτοιο βαθμό, που σύντομα η Nongfu Spring πήρε τεράστιο μερίδιο από μία ούτως ή άλλως τεράστια αγορά. Το εμφιαλωμένο νερό έγινε η ναυαρχίδα των προϊόντων της εταιρείας, η οποία μέσα σε μια πενταετία ξεπέρασε κολοσσούς όπως η Pepsi, η Coca-Cola και η Watsons. Από το 2012 η εταιρεία είναι η πρώτη στον τομέα των συσκευασμένων ποτών σε όλη την Κίνα. Το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να είναι ακόμα το Νο1 προϊόν της εταιρείας, ωστόσο από το 2003 και μετά η Nongfu Spring έχει επεκταθεί και σε άλλους τομείς. Από φυσικούς χυμούς φρούτων μέχρι παραδοσιακά αριάν και από τσάι μέχρι γάλα και γιαούρτι, αυτή τη στιγμή έχει στη λίστα της πάνω από 20 διαφορετικά προϊόντα. Κάθε κίνηση προς ένα νέο τομέα ήταν προσεκτικά μελετημένη από τον Σανσάν, ο οποίος ακόμα και σήμερα λέγεται ότι περνάει τουλάχιστον πέντε ώρες την ημέρα μελετώντας στοιχεία για τις πωλήσεις στις διάφορες περιοχές της Κίνας, αλλά και για το προφίλ των καταναλωτών που προτιμούν τα προϊόντα του.
Πιστός στο δόγμα των φυσικών προϊόντων
Το μακρινό 2001, όταν ακόμα τα βιολογικά προϊόντα απευθύνονταν σε μια ελάχιστη μειοψηφία καταναλωτών, ο Σανσάν αποφάσισε να αγοράσει το πλειοψηφικό πακέτο (75%) της Beijing Wantai Biological Pharmacy Enterprise, μιας εταιρείας βιοφαρμάκων που είχε ιδρυθεί πριν δέκα χρόνια κι απλά φυτοζωούσε. Απογείωσε τα προϊόντα της εταιρείας, τα οποία πια περιβάλλονται από εμπιστοσύνη όχι μόνο από τους καταναλωτές, αλλά και το ιατρικό προσωπικό της Κίνας. Η εταιρεία ειδικεύεται στα διαγνωστικά τεστ και τα εμβόλια, με κορυφαίο προϊόν της το εμβόλιο για την ηπατίτιδα.
Ο Ζονγκ Σανσάν θεωρείται ο πρώτος επιχειρηματίας της Κίνας που έδωσε τόση σημασία στα αριθμητικά δεδομένα. Αντί, όμως, να φτιάξει ένα τμήμα ανάλυσης και να ενημερώνεται για τα αποτελέσματα, προτιμάει να μελετάει μόνος του τα στοιχεία. Αυτή η ικανότητα τον έχει βοηθήσει να διευθύνει τον κολοσσό του. Μετά την εισαγωγή της εταιρείας στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ το 2020 η προσωπική του περιουσία υπερδιπλασιάστηκε. Ως τότε την εκτιμούσαν σε περίπου 18 δισ. δολάρια, αλλά τότε ξεπέρασε τα 50 δισ. δολάρια. Βεβαίως αυτά τα ποσά εξαρτώνται πλέον πολύ από τα σκαμπανεβάσματα του χρηματιστηρίου, αλλά διατηρούν τον Κινέζο επιχειρηματία σταθερά στην πρώτη θέση των πλουσίων της χώρας του.
Παρά τα τεράστια κέρδη του, ο Σανσάν αποκαλείται «μοναχικός λύκος» από τα κινεζικά ΜΜΕ για τον μοναχικό τρόπο ζωής του. Ζει σε ένα μικρό σπίτι κοντά στα γραφεία του εργοστασίου του, αποφεύγει τα ταξίδια, δουλεύει συνεχώς και γενικά ζει μια ήσυχη ζωή με την σύζυγό του, με την οποία έχει συμπληρώσει 40 χρόνια γάμου. Φροντίζει, επίσης, να τα έχει διαχρονικά καλά με το καθεστώς, αλλά και να κρυφοκοιτάζει και απέναντι: Πρόσφατα «κατηγορήθηκε» όταν αποκαλύφθηκε ότι ο μεγάλος του γιος έχει και αμερικανικό διαβατήριο. Αλλά έχει μεγαλώσει και δυναμώσει πια τόσο πολύ, που αυτά απλά φουντώνουν τη φήμη του.
Eξωτερική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image