Zευγάρι στη ζωή και στη δουλειά, οι Charles και Ray Eames (1907-1978, 1912-1988) δημιούργησαν ορισμένα από τα πιο εμβληματικά έπιπλα του 20ου αιώνα και αναγνωρίστηκαν διεθνώς στο ντιζάιν και την αρχιτεκτονική.
Γεννημένος στο Σεντ Λούις, ο Charles Ormand Eames Jr. δεν ολοκληρώνει τις σπουδές αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον λόγω των υπερβολικά προοδευτικών ιδεολογιών του -είναι ένας υπερασπιστής του Frank Lloyd Wright και της «μοντέρνας αρχιτεκτονικής». Το 1929 παντρεύεται και αποκτά μια κόρη, ενώ μέσα στη δίνη της Μεγάλης Ύφεσης τολμά να ανοίξει γραφείο αρχιτεκτονικής.
Έργα του εκείνης της περιόδου, όπως η μετα-γοτθική εκκλησία St. Mary’s στο Αρκάνσας, τραβούν την προσοχή του φημισμένου αρχιτέκτονα Εliel Saarinen (πατέρα του Εero Saarinen), o οποίος του προσφέρει μια υποτροφία στην Ακαδημία Τέχνης Cranbrook, στο Bloomfield Hills του Μίσιγκαν. Aπό εκεί και πέρα, η πορεία του Charles είναι μονάχα ανοδική. Γίνεται διευθυντής του προγράμματος βιομηχανικού σχεδιασμού της σχολής, πιάνει φιλίες με τον Eero Saarinen και άλλους εκκολαπτόμενους αρχιτέκτονες και ντιζάινερ, και γνωρίζει την γυναίκα με την οποία θα γράψουν μαζί ιστορία στο ντιζάιν: Την Bearnice Alexandra “Ray” Kaiser.
Η Καλιφορνέζα από το Σακραμέντο που αγαπoύσε το σχέδιο μόδας, το θέατρο και τις τέχνες, είχε μετακομίσει στο Μανχάταν το 1933 με αρχικό στόχο να σπουδάσει πολιτικός μηχανικός. Τελικά, κατέληξε να φοιτά πλάι στον φημισμένο ζωγράφο Hans Hofmann, αλλά και να γίνει κεντρικό πρόσωπο της καλλιτεχνικής σκηνής της Νέας Υόρκης και ιδρυτικό μέλος της AAA (Αmerican Abstract Artists), ενός οργανισμού που συνέβαλε στην ανάπτυξη και την αποδοχή της αφηρημένης τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στα τέλη της δεκαετίας επιστρέφει στο πατρικό της για να φροντίσει την άρρωστη μητέρα της∙ μετά τον θάνατό της, το 1940, ένας φίλος αρχιτέκτονας της προτείνει να γραφτεί στην Ακαδημία Τέχνης Cranbrook για να διευρύνει τους καλλιτεχνικούς ορίζοντές της -εκεί γνωρίζει τον Charles.
Ο έρωτας τους είναι αστραπιαίος. Παντρεύονται τον Ιούνιο του 1941, και μετακομίζουν στο Λος Άντζελες, Ξεχειλίζουν από ενθουσιασμό και προσμονή για το κοινό μέλλον τους στο ντιζάιν και τις τέχνες και στήνουν τo πρώτο γραφείο τους στην εφεδρική κρεβατοκάμαρα του σχεδιασμένου από τον Richard Neutra διαμερίσματός τους.
Αστείρευτη φαντασία και αδιάκοπος πειραματισμός χαρακτηρίζει τους νεόνυμφους που το πρωί κατασκευάζουν νάρθηκες και εξαρτήματα αεροπλάνων για το Αμερικάνικο Ναυτικό -ήθελαν όπως είχε πει η Ray «να βοηθήσουν στις προσπάθειες για τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο χωρίς να βλάψουν κανέναν». Και το βράδυ, το κόντρα πλακέ παίρνει με μαγικό τρόπο το σχήμα που θέλουν, και μεταμορφώνεται σε έπιπλα με περίπλοκη μορφή αφού το επεξεργαστούν στην χειροποίητη μηχανή που έχουν κατασκευάσει. Το ιδιόρρυθμο ζευγάρι βαφτίζει την μηχανή αυτή “Κazam!”, από την μαγική λέξη Αlakazam, κάτι αντίστοιχο με το «άμπρα κατάμπρα».
Από αυτά τα πειράματα προκύπτει η περίφημη Plywood Chair (1945-1946) με το απλό και οργανικό στιλ. Ένα στιλ που διέπει όλα τα έργα τους: Την La Chaise (1948) που εμπνεύστηκαν από το γλυπτό “Floating Figure” του Γάλλου γλύπτη Gaston Lachaise και σχεδίασαν για διαγωνισμό του ΜοMA. Την Lobby Chair (1960) -όπως την ονομάζει η Vitra- που αρχικά σχεδιάστηκε για να επιπλώσει το λόμπι του κτιρίου Time Life στη Νέα Υόρκη. Την εμβληματική Lounge Chair (1956) – σύμβολο πλέον του midcentury modern ντιζάιν, αλλά και τα ΕSU (1949), τα έξυπνα και εφευρετικά Εames Storage Units, τις αποθηκευτικές μονάδες τους που κυμαίνονται από ραφιέρες μέχρι ψηλές βιβλιοθήκες.
«Eίναι πιστοί στο “form follows function”, γεγονός που εξηγεί γιατί τα έπιπλα τους φαίνονται τόσο διαφορετικά μεταξύ τους. Ήταν σημαντικό μια καρέκλα να είναι άνετη, σταθερή και ανθεκτική, πριν γίνει όμορφη. Υπάρχει μια πολύ αναγνωρίσιμη ποιότητα “Eames” στα περισσότερα έπιπλά τους – αλλά και στην αρχιτεκτονική, τις εκθέσεις, τις ταινίες και τα παιχνίδια» γράφει η αρχειοφύλακας του Eames Office, Κelsey Rose Williams.
H oπτική γλώσσα τους εκφράζεται τέλεια στο περίφημο Eames House (1949), μία «συναρμολογούμενη» κατοικία με ατσάλινη κατασκευή, συρταρωτούς τοίχους και παράθυρα, την οποία το ζευγάρι έχει παρομοιάσει με «σύνθεση του Μοντριάν σε λιβάδι του Λος Άντζελες».
Γνωστό και ως Case Study House No 8, μπορεί να είναι ένα από τα λίγα αρχιτεκτονικά έργα τους που αναπτύχθηκε πέρα από το στάδιο της ιδέας και της κατασκευής μακέτας αλλά αποτελεί μνημείο της mid-century modern αρχιτεκτονικής.
Μια κατοικία στην οποία θα μείνουν μέχρι το τέλος της ζωής τους, γεμάτη με δώρα από φίλους και συναδέλφους, και σουβενίρ από τα ταξίδια τους, βιβλία, υφάσματα, είδη λαϊκής τέχνης, παιχνίδια, μάσκες και κοχύλια που αντανακλούν την αγάπη τους για τη ζωή.
Έχουν τη πεποίθησή ότι τα καθημερινά αντικείμενα μπορούν να νοηματοδοτήσουν τη ζωή μας και αγαπούν την «ασυνήθιστη ομορφιά των συνηθισμένων πραγμάτων». Γι’ αυτό σχεδιάζουν και πολλά παιχνίδια: ξύλινα ζωάκια, χαρταετούς, μάσκες και κατασκευές όπως τα διαχρονικά House of Cards (1952) και Τhe Toy (1951), ένα κιτ με τετράγωνα και τρίγωνα πάνελ βινυλίου με τα οποία τα παιδιά κατασκευάζουν πύργους, τέντες, θεατρικές σκηνές και αεροπλάνα.
Παράλληλα, γυρίζουν πάνω από 125 ταινίες μικρού μήκους – χρησιμοποιώντας το μέσο του κινηματογράφου «ως εργαλείο για την εξήγηση περίπλοκων ιδεών και ιστοριών». Η θεματολογία των ταινιών τους είναι ένα θαυμαστό ποτ πουρί από μαθηματικά, τέχνη, αστρονομία, ντιζάιν, εθνογραφία. Υπάρχουν ταινίες τους που μετατρέπουν φέτες καθημερινής ζωής σε τέχνη όπως το φιλμ Blacktop (1952), που αποτυπώνει το πλύσιμο μιας σχολικής αυλής υπό τους ήχους του Bach, και αριστουργήματα σαν το Powers of Ten (1977).
Σήμερα, η κληρονομιά τους παραμένει ζωντανή. Πολλά από τα σχέδια τους αποτελούν μέρος των μόνιμων συλλογών διεθνών μουσείων όπως το ΜοΜΑ και το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη και το SFMOMA στο Σαν Φρανσίσκο, και τα θρυλικά έπιπλά τους εξακολουθούν να κατασκευάζονται από τους σπουδαίους οίκους Vitra και Herman Miller.
Το Εames Office διαφυλάσσει το έργο τους και προωθεί συνεργασίες με ΜοΜΑ, Reebok, Globe και άλλους οργανισμούς και brands, και το Eames Foundation διατηρεί και προστατεύει την ιστορική κατοικία τους στο Λος Άντζελες.
Όσο για το νέο Eames Institute of Infinite Curiosity με επικεφαλής τον συγγραφέα και ομιλητή John Cary και την γλύπτρια και εγγονή του Charles, Llisa Demetrios, και έδρα του το Eames Ranch στην Καλιφόρνια, μοιράζεται τις ιδέες και τις καινοτομίες του θρυλικού ζευγαριού με την παντοτινή επιρροή.
Φωτογραφίες: eamesoffice.com / Instagram:@eamesoffice