Οι φιναλίστ των ελληνικών “Όσκαρ” αρχιτεκτονικής

Επιλέξαμε δέκα από τα σαράντα έργα των φιναλίστ λίγο πριν την απονομή των βραβείων τις 27 Ιανουαρίου στο αμφιθέατρο του Ωδείου Αθηνών. O συν-διοργανωτής τους Δημήτρης Φακίνος μας είπε: “Φέτος τα GRAIL Awards πραγματοποίησαν ένα σημαντικό βήμα εξέλιξης σε σχέση με την περσινή πρώτη διοργάνωση. Η κοινότητα έχει πια μια πρώτη ένδειξη για το τι μπορεί να περιμένει αναφορικά με την ποιότητα και το επίπεδο που χαρακτηρίζουν τα βραβεία μας. Αυτή η εμπιστοσύνη είναι κάτι που εκτιμούμε βαθιά και αποτελεί κίνητρο για συνεχή βελτίωση. Μια ακόμη σημαντική αλλαγή φέτος είναι ο διαχωρισμός της κριτικής επιτροπής σε δύο ξεχωριστές ομάδες: μία για την Αρχιτεκτονική και μία για τα Interiors και τον Φωτισμό. Αυτή η απόφαση ελήφθη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αξιολόγηση των έργων θα γίνεται από ανθρώπους με υψηλή και αδιαμφισβήτητη εξειδίκευση στον κάθε τομέα. Οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης ελπίζουμε πως θα αποτυπωθεί θετικά και στα ίδια τα αποτελέσματα, με πιο στοχευμένη και δίκαιη κρίση”.
Παραθέτουμε σε τυχαία αριθμητική σειρά -και όχι σειρά αξιολόγησης- 10 από τα 40 έργα φιναλίστ των βραβείων GRAIL:

Conte Case, Vicky Poriki Architectural Studio
Κατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
Το συγκρότημα “Conte Case” αποτελείται από τρεις ανεξάρτητες παραθεριστικές κατοικίες που εκτείνονται σε έναν ελαιώνα στην ύπαιθρο των Παξών, ένα από τα μικρότερα νησιά του Ιονίου στα δυτικά της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Οι τρεις ισόγειες κατοικίες ακολουθούν την φυσική κλίση του εδάφους με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις σε αυτό, ενταγμένες αρμονικά τόσο στο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο της περιοχής, όσο και στο φυσικό τους περιβάλλον διατηρώντας το αναλλοίωτο.
Οι νέοι κτιριακοί όγκοι δημιουργούν έναν μικρό οικισμό ανάμεσα στα ελαιόδεντρα, βρίσκοντας την θέση τους πάνω στα φυσικά επίπεδα που δημιουργούν οι υφιστάμενες ξερολιθιές. Η χρήση φυσικών υλικών και τεχνικών δόμησης είναι κομμάτι της φιλοσοφίας του συγκροτήματος βασισμένη στις αρχές της βιωσιμότητας, που χαρακτηρίζει το σύνολο της παραδοσιακής ελληνικής αρχιτεκτονικής.

Pnoes, Aristides Dallas Architects
Κατηγορία: Τουριστικές μονάδες
Οι Pnoēs, μέλος των design hotels βρίσκονται στο νησί της Τήνου, στις Κυκλάδες. Σχεδιάστηκε ως ένα συγκρότημα κατοικιών με ιδιωτικές πισίνες και ιδιαίτερο περιβάλλοντα χώρο, το οποίο ενσωματώνει το πνεύμα του τόπου και την φιλοσοφία της φιλοξενίας στις αρχές του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, έχοντας ως σκοπό να προσφέρει την εμπειρία της χαλάρωσης και της αναγέννησης. Η αρχιτεκτονική του έργου εμπνέεται από τα τρία στοιχεία που καθορίζουν το νησί. Η γη, ο αέρας και το νερό αποτελούν τα βασικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και της επιλογής της υλικότητας του έργου. Η γη εκφράζεται εννοιολογικά με τα υπόσκαφα τμήματα των κατοικιών, ο αέρας εκφράζεται από τους τρείς ασβεστωμένους κύβους των κατοικιών που αιωρούνται διακριτικά πάνω από την γη και το τρίτο στοιχείο της σύνθεσης, το στοιχείο του νερού “αγκαλιάζει” τους όγκους των κατοικιών, δημιουργεί την αντανάκλασή τους και αποτελεί βασικό εργαλείο διαμόρφωσης του εξωτερικού χώρου για κάθε κατοικία. Περιτριγυρισμένοι από το υγρό στοιχείο δημιουργείται μια αίσθηση προστασίας των χώρων διημέρευσης των κατοικιών. Το υδάτινο αυτό “πλέγμα” λειτουργεί καταλυτικά για το σύνολο της σύνθεσης και αναμειγνύει όλα τα επιμέρους υλικά και χρώματα του έργου.

Ergon beach house, Urban Soul Project
Κατηγορία: Καταστήματα
Το ERGON Beach House καταλαμβάνει μια έκταση 11.500 τετραγωνικών μέτρων κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Χαλκιδικής, δίπλα στη θάλασσα και το χωριό Νικήτη. Η ανάπτυξη εκτείνεται παράλληλα με την ακτογραμμή, με μέτωπο 100 μέτρων. Αποτελείται από μια ποικιλία καταλυμάτων, συμπεριλαμβανομένων καλυβών και σκηνών, καθώς και βασικών υπηρεσιών, όπως εστιατόριο, χώρους εστίασης, υπαίθριο κινηματογράφο και γυμναστήριο. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός δίνει έμφαση στη χρήση υλικών, όπως πέτρα, ξύλο και γύψος, εξασφαλίζοντας μια αρμονική ένωση με το τοπικό περιβάλλον. Το φυσικό τοπίο έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της διάταξης, με τα υπάρχοντα δέντρα και τη βλάστηση να διατηρούνται προσεκτικά, προσφέροντας φυσική σκίαση και ενισχύοντας την ιδιωτικότητα. Κάθε μονάδα είναι στρατηγικά προσανατολισμένη για να μεγιστοποιεί τον φυσικό αερισμό από τη θάλασσα, ενώ ταυτόχρονα ελαχιστοποιείται η άμεση ηλιακή έκθεση.

Minion commercial center and office building, Minos Digenis Arquitectos
Κατηγορία: Χώροι εργασίας και εμπορίου
Σύμφωνα με τον κ. Διγενή: ” Η ιδέα της ανάπλασης του ΜΙΝΙΟΝ έχει τρεις βασικούς άξονες: τη βάση του κτιρίου, τα τέσσερα κτίρια που συνθέτουν το Μινιόν και ένα πέμπτο κτίριο στη συμβολή των οδών Σατωβριάνδου και Δώρου που στατικά δεν είναι συνδεδεμένο με τα υπόλοιπα. Η φύση του κτιρίου αλλά και η πρόθεσή μας το Μινιόν να λαμβάνει υπόψη τις νέες χρήσεις που αναπτύσσονται στο κέντρο της πόλης, χωρίς να τις καπελώνει, μας ώθησε να αναπτύξουμε μια πρόταση για μικτές χρήσεις. Το σχέδιο συνδυάζει δημιουργικά χρήσεις εστίασης/γαστρονομίας στο πεζοδρομημένο τμήμα του ισόγειο, εμπορικών χώρων περιμετρικά, χώρων γραφείου σε ενδιάμεσους ορόφους και τελικά χώρων διαμονής στο αυτόνομο τμήμα του κτιρίου. Παράλληλα, το Μινιόν ανακτά την εμβληματική μορφή του ως νέα αρχιτεκτονική πρόταση που εμπνέεται από το παρελθόν αλλά συγχρόνως διαφοροποιείται από αυτό. Η όψη του Μινιόν και οι μικτές χρήσεις που φιλοξενεί είναι τα κλειδιά για την επανεκκίνηση της λειτουργίας του: ένα ιστορικό κτίριο που ανανεώνει τη σχέση του με τους πολίτες και τους επισκέπτες της σύγχρονης Αθήνας ενώ εντάσσεται δημιουργικά στη ζωή μια μεγαλούπολης που μεταμορφώνεται διαρκώς”.

Piraeus tower, Danilof light and perception studio
Κατηγορία: Φωτισμός
Ο αναγεννημένος Πύργος στέκεται ως εμβληματικό τοπόσημο στον Πειραιά και έπρεπε να αντανακλά τη ζωντάνια της πολύχρωμης και έντονης ζωής της περιοχής. Συνθέσεις και αντιθέσεις χρώματος και φωτός με διαφοροποιημένες εντάσεις προσκαλούν τον παρατηρητή σε οπτικές διερευνήσεις φόρμας, όγκου και χρώματος. Στην ειδική μελέτη φωτισμού προδιαγράφονται γραμμικά φωτιστικά 3 μέτρων ειδικής κατασκευής, τα οποία είναι προγραμματισμένα σε πολύ χαμηλές τιμές έντασης και τοποθετούνται σε κάθε ένα από τα 1560 πτερύγια της πρόσοψης. Κάθε βράδυ ο Πύργος αναδεικνύεται ως τα μεσάνυχτα με λευκό φως ήπιας έντασης και κίνησης σε μια προσεκτικά οργανωμένη διαδοχή, επανερμηνεύοντας τη νέα αρχιτεκτονική.

Ν’Αrrow, Mykonos Architects
Kατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
Φωλιασμένο στους λόφους του Ηρακλείου Κρήτης, αυτό το έργο βρίσκεται σε ένα οικόπεδο που περιβάλλεται από ελαιόδεντρα, χαρακτηριστικό του κρητικού τοπίου. Αντί να διαταράξει, ο σχεδιασμός σκοπεύει να ενισχύσει τα φυσικά στοιχεία, επιτρέποντας στο τοπίο να συνυπάρχει αρμονικά με το κτίριο. Το περιβάλλον, η κλίση και το στενό σχήμα του οικοπέδου έγιναν καθοριστικά στοιχεία στην αρχιτεκτονική προσέγγιση, καθοδηγώντας την ενσωμάτωση της δομής στο τοπίο. Η ιδέα για αυτό το έργο προέρχεται από μια ρυθμιστική πρόκληση: την απαίτηση υποχώρησης ορίου 15 μέτρων από τις άκρες του οικοπέδου. Ενώ αυτός ο κανονισμός θέτει συχνά σχεδιαστικούς περιορισμούς, σε αυτήν την περίπτωση έγινε ο καταλύτης για την αρχιτεκτονική σύνθεση. Σε συνδυασμό με την επιμήκη μορφή της πλοκής, προέκυψε ένας λεπτός, σφηνοειδής όγκος που ταιριάζει στους περιορισμούς της τοποθεσίας. Η μορφή που προκύπτει, μια γραμμική δομή βυθίζεται στην πλαγιά του λόφου, ευθυγραμμισμένη με τα φυσικά περιγράμματα.

Pharaoh, Chrysokona Mavrou + Associates
Kατηγορία: Χώροι εστίασης-διασκέδασης
Το Pharaoh είναι ένα wine bar-restaurant και βρίσκεται στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας της δεκαετίας του ‘60 στα Εξάρχεια. Είναι ένας συνδυασμός παραδοσιακού ελληνικού καφενείου, γαλλικής μπρασερί και ιαπωνικού τζαζ μπαρ, όπου συνυπάρχουν η μαγειρική σε ξυλόσομπες, τα φυσικά κρασιά και η αναλογική μουσική. Στόχος ήταν η δημιουργία ενός χώρου με αυθεντικά Αθηναϊκά χαρακτηριστικά, που παράλληλα να αντιπροσωπεύει τη διεθνή δράση των ιδιοκτητών. Ο επισκέπτης έπρεπε να έχει την αίσθηση ότι ο χώρος ήταν πάντα εκεί, μέσα όμως από πρωτόγνωρο σχεδιασμό. Η κεντρική ιδέα προέκυψε από τις φυσικές διαδικασίες πίσω από την παραγωγή του φαγητού, του κρασιού και της μουσικής, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη σημασία της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Μanna, K-Studio
Κατηγορία (έχει προταθεί τουλάχιστον σε 3): Τουριστικές μονάδες
Το Σανατόριο Μάννα χτίστηκε στη δεκαετία του 1920 και φιλοξένησε ασθενείς που ήλπιζαν να θεραπευθούν από τα οφέλη της διαβίωσης μέσα στο ειδυλλιακό αρκαδικό δάσος. Η αναβίωση του κτιρίου απαίτησε την επαναπροσέγγιση των ίδιων αρχών φιλοξενίας και ευεξίας που ήταν σημαντικές και στον πρώτο κύκλο ζωής του. Το υπάρχον κέλυφος συμπληρώθηκε από ένα νέο κτίσμα που υψώθηκε στο αποτύπωμα ενός ερειπωμένου βοηθητικού παραρτήματος, και με την αποκατάσταση της οροφής κατά την οποία προέκυψε το επίπεδο της σοφίτας. Κάθε ένα από τα 32 δωμάτια οργανώνεται σε ζώνες χάρη σε έναν ξύλινο χωρο-κάναβο.

Spiral, Oblique
Κατηγορία: Κατοικία
Το έργο αφορά την ανακαίνιση μίας μεζονέτας 30 τ.μ, σε πολυκατοικία του ’80 στην Βουλιαγμένη. Η βασική επιδίωξη ήταν η μεγιστοποίηση ελεύθερου χώρου στον κάτω όροφο, έχοντας ως δεδομένο ότι ο άνω όροφος θα λειτουργούσε ως υπνοδωμάτιο. Στον κάτω όροφο, το κύριο στοιχείο της σύνθεσης είναι ένα έπιπλο το οποίο συνδυάζει την κουζίνα με την σπιράλ σκάλα του διαμερίσματος. Η ένωση τους περιορίζει το αποτύπωμα της σκάλας και παράλληλα μεγιστοποιεί την επιφάνεια του πάγκου. Επιπλέον, η κουζίνα επεκτείνεται προς τον εξωτερικό χώρο, ακολουθώντας την ίδια αρχιτεκτονική γλώσσα. Ως αποτέλεσμα, ο εσωτερικός και ο εξωτερικός χώρος ενοποιούνται οπτικά, δίνοντας την εντύπωση ότι ο χώρος διημέρευσης είναι μεγαλύτερος.

Linear house, Mastrominas architecture
Κατηγορία: Κατοικία
Η κατοικία βρίσκεται σε μια κατάφυτη πλαγιά από ελαιώνες και δάσος στην περιοχή της Ναυπακτίας, με απρόσκοπτη θέα στον Κορινθιακό κόλπο. Πρόκειται για ισόγεια διπλοκατοικία, η οποία έχει τη δυνατότητα να μεταβάλλεται και να προσαρμόζεται, ώστε να καλύψει τις μελλοντικές ανάγκες μιας οικογένειας που μεγαλώνει. Οι είσοδοι για κάθε κατοικία ορίζονται από δύο εντυπωσιακά στέγαστρα που διαπερνούν το κτίριο κάθετα και τα συναντάμε ξανά στην πρόσοψη της νότιας πλευράς. Οι χώροι διημέρευσης των δύο κατοικιών βρίσκονται σε μεσοτοιχία και μοιράζονται χωρίς περιορισμούς την ενιαία βεράντα και πισίνα, που αποτελούν το χώρο συνάντησης και αναψυχής. Το βυθισμένο καθιστικό αποτελεί ιδιαίτερη εμπειρία σε διάφορες ώρες της ημέρας. Στην υπόγεια στάθμη βρίσκονται οι βοηθητικοί χώροι και ένας αυτόνομος ξενώνας.

Oλοι οι φιναλίστ των βραβείων GRAIL:
• Γιώργος Σίνας / Έργο: Ofis, Κατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
• Λάρα Βαρτζιώτη και ΣΙΑ Ε.Ε. / Έργο: Χ-97 Interwar Modern, Κατηγορία: Επανάχρηση-αποκατάσταση-προσθήκη-επέκταση
• Θάλεια Μελίσσα / Έργο: Elefsina Mon Amour, Κατηγορία: Εκθεσιακοί χώροι – εσωτερικοί χώροι
• Οικονομάκης – Σιαμπακούλης / Έργο: Γκαράζ με μαρμάρινη ρεσεψιόν στο Κολωνάκι, Κατηγορία: Γενική κατηγορία – Αρχιτεκτονική
• Ονέαρ αρχιτέκτονες / Έργο: Crini & Sofia, Κατηγορία: Καταστήματα – εσωτερικοί χώροι
• Α&Μ architects / Έργο: Google offices, Κατηγορία: Γραφεία – χώροι εργασίας – εσωτερικοί χώροι
• Aristides Dallas architects / Έργο: Hospitality project in Cyclades, Κατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
• Athens Creative / Έργο: Vermantia HQ, Κατηγορία: Γραφεία – χώροι εργασίας – εσωτερικοί χώροι
• Before Light / Έργο: Perasman, Κατηγορία: Φωτισμός
• Bespoke architecture / Έργο: Seriphos estate, Κατηγορία: Κατοικία – Εσωτερικοί χώροι
• Block 722 / Έργο: Gundar, Κατηγορία: Τουριστικές μονάδες – Αρχιτεκτονική
• CK Design Lighting (CKDL) / Έργο: Astir Marina, Βουλιαγμένη, Κατηγορία: Φωτισμός
• Cometa architects / Έργο: Casa D, Κατηγορία: Επανάχρηση – αποκατάσταση – προσθήκη/επέκταση
• Creative architects / Έργο: Patio House, Κατηγορία: Κατοικία – Αρχιτεκτονική
• Divercity architects / Έργο: Mitsis N’U Port Hotel, Κατηγορία: Επανάχρηση – αποκατάσταση -προσθήκη/επέκταση
• Doriza Design Architecture / Έργο: Drakoni house est.1864, Κατηγορία: Επανάχρηση – αποκατάσταση -προσθήκη/επέκταση
• facade / Έργο: Cube house, Κατηγορία: Κατοικία – αρχιτεκτονική
• Flux officΈργο: Shop & Ticket office archaelogical site of Olympiae, Κατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
• Gnb architects / Έργο: Ribbon, Κατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
• Kordas architects / Έργο: Residential complex in Penteli, Κατηγορία: Κατοικία – αρχιτεκτονική
• Kordas architects / Έργο: Cardio Clinic in Larissa, Κατηγορία: Υγεία και ευεξία/εσωτερικοί χώροι
• low fat architecture& interiors / Έργο: Social deli, Kατηγορία: Χώροι διασκέδασης – εστίασης – εσωτερικοί χώροι
• low fat architecture& interiors / Έργο: Gear – Up Store, Kατηγορία: Καταστήματα – εσωτερικοί χώροι
• Micromega Architecture & Strategies |+ Alexandros Tombazis Architects / Έργο: Pinewood School at Anatolia College Campus, Κατηγορία: Κτίρια Δημοσίου Ενδιαφέροντος – Αρχιτεκτονική
• Minas Kosmidis Architects / Έργο: Thasos loft, Κατηγορία: Κατοικία – εσωτερικοί χώροι
• Minas Kosmidis Architects / Έργο: Oro e ora, Κατηγορία: Καταστήματα – εσωτερικοί χώροι
• Minas Kosmidis Architects / Έργο: Akres restaurant, Κατηγορία: Χώροι εστίασης – διασκέδασης
• MP Sparch architects / Έργο: Συμμετοχή σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπτυξη του δημόσιου χώρου και της ευρύτερης περιοχής του νέου μετρό Ευαγγελισμός, Kατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
• MPLUSM Architects SA / Έργο: Monument Hotel, Κατηγορία: Ξενοδοχεία -εσωτερικοί χώροι
• Noema studio / Έργο: Villa Albero, Κατηγορία: Κατοικία – εσωτερικοί χώροι
• PILA studio + Betaplan / Έργο: Piraeus Tower, Κατηγορία: Χώροι εργασίας και εμπορίου – αρχιτεκτονική
• PolyannaP Long Play Architecture / Έργο: Kid’s Olive Ground – Πεταλιοί Εύβοιας, Κατηγορία: Σχεδιασμός τοπίου – αστικός σχεδιασμός
• PolyannaP Long Play Architecture / Έργο: Βιβλιοθήκη Δημοτικού Λεοντίου Σχολής Αθηνών, Κατηγορία: Χώροι δημόσιας χρήσης – εσωτερικοί χώροι
• Post Spectacular Office / Έργο: Future Cometh, Κατηγορία: Εκθεσιακοί χώροι – εσωτερικοί χώροι
• Post Spectacular Office / Perrakis Papers/ Thessaloniki Book Fair 2025, Κατηγορία: Εκθεσιακοί χώροι – εσωτερικοί χώροι
• RC Tech / Έργο: Allianz trade Athens, Κατηγορία: Γραφεία – Χώροι εργασίας – Εσωτερικοί Χώροι
• Design agency: Role – Play / Έργο: Παλατάκι, Κατηγορία: Γραφεία – Χώροι εργασίας – Εσωτερικοί Χώροι
• Design agency: Role – Play / Έργο: Orama – See through elegance, Κατηγορία: Εκθεσιακοί Χώροι – Εσωτερικοί Χώροι
• Schema architecture & engineering / Έργο: One-Facade Building, Κατηγορία: Χώροι εργασίας και εμπορίου – αρχιτεκτονική
• Studio Thanasis / Έργο: House in a house, Κατηγορία: Κατοικία – εσωτερικοί χώροι
• Studiolav / Έργο: SKUPA for NUNC, Κατηγορία: Γενική Κατηγορία – εσωτερικοί χώροι
• Studiolav and Konstantia Manthou / Έργο: Benaki shop at Navarino agora, Κατηγορία: Καταστήματα – εσωτερικοί χώροι
• Viibe architects / Έργο: Family house, Κατηγορία: Μη υλοποιημένη αρχιτεκτονική μελέτη
• Ελένη Θεοχάρη / Έργο: Around the Kleisova Lagoon, Κατηγορία: Φοιτητική εργασία
• Sofia Krasopoulou / Έργο: Urban Permeability, Κατηγορία: Φοιτητική εργασία
• Μαργαρίτα Χατζημιχαήλ / Έργο: Μετάβαση σε τέσσερεις πράξεις/Επανάχρηση φοιτητικής εστίας Παντείου Πανεπιστημίου, Κατηγορία: Φοιτητική εργασία
• Ορέστης Πρόνιος – Βάλια Χούλη / Έργο: ARchitecture: participatory urban design toolkit, Κατηγορία: Φοιτητική εργασία

www.grailawards.gr