Από το Μπουτάν ως την Μπελίζ, μια βόλτα στις πιο περίπλοκες σημαίες-σύμβολα των κρατών. Ποια δυσκολεύει ακόμα και επαγγελματίες γραφίστες;
Ενας από τους όρους που έθεσε ο Νέλσον Μαντέλα, πριν ακόμα αποφυλακιστεί και εμπλακεί ενεργά στην πολιτική ζωή της Νότιας Αφρικής, ήταν να αλλάξει η σημαία του κράτους. Μέσα σε τρία χρόνια (1990-1993) το γραφείο του έλαβε περισσότερα από 7.000 σχέδια για πιθανή σημαία. Εκείνος δεν θέλησε να εξετάσει ο ίδιος το θέμα. Εδωσε, όμως, τις απαραίτητες κατευθύνσεις στους συνεργάτες του που ανέλαβαν το ξεδιάλεγμα με την εξής φράση: «Μια σημαία πρέπει να είναι τόσο απλή, που να την ζωγραφίζει κι ένα παιδί. Μόνο τότε έχουμε ελπίδα να φωλιάσει στις καρδιές».
Τη νέα σημαία της Νότιας Αφρικής, η οποία φέτος συμπληρώνει 30 χρόνια ζωής, μπορεί πράγματι να τη σχεδιάσει κι ένα μικρό παιδί. Δεν έχουν, όμως, σε όλα τα κράτη της γης την ίδια γνώμη για την απλότητα. Υπάρχουν σημαίες που δυσκολεύεται να τις σχεδιάσει με ακρίβεια ακόμα κι ο πιο προικισμένος επαγγελματίας. Σημαίες με τόσες λεπτομέρειες και τέτοια χαρακτηριστικά, που για να αποτυπωθούν με το χέρι χρειάζονται δουλειά γραφίστα επί ώρες.
Η σημαιολογία (ή βεξιλολογία, κατά τη διεθνή της ονομασία), δηλαδή η μελέτη της ιστορίας και της σημειολογίας των εθνικών συμβόλων, κάνει συχνά έρευνες σχετικά με το ποια είναι η πιο «δύσκολη» σημαία για να σχεδιάσει κάποιος. Σύμφωνα, λοιπόν, με τους ειδικούς, αυτές οι σημαίες είναι οι πιο περίπλοκες. Τις αναφέρουμε με φθίνουσα σειρά:
Τουρκμενιστάν
Τα πολύπλοκα μοτίβα στο αριστερό μέρος της σελίδας απεικονίζονται στη σημαία για να τονίσουν την μακρά παράδοση της περιοχής στην βιομηχανία των χαλιών. Το πράσινο χρώμα, η λευκή ημισέληνος και τα αστέρια συμβολίζουν το ισλάμ και τις βασικές φυλές που ζουν εκεί. Το κάθε μοτίβο, διαφορετικό από τα άλλα, είναι επίσης το σύμβολο καθεμιάς από τις φυλές (και τις επαρχίες, στις οποίες είναι χωρισμένη διοικητικά η χώρα). Η σημαία υιοθετήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1992, λίγους μήνες από τη στιγμή που το κράτος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο από την ΕΣΣΔ.
Σρι Λάνκα
Ένα στυλιζαρισμένο χρυσό λιοντάρι σε μαρόν φόντο, να κρατάει ένα επίσης χρυσό σπαθί, δεν είναι και το πιο εύκολο σχέδιο για να σκεφτεί κανείς. Το μαρόν φόντο συμβολίζει τους Σινχαλέζους, τη βασική φυλή του νησιού (που το γνωρίζαμε παλαιότερα ως Κεϋλάνη), το πορτοκαλί είναι για τους Ταμίλ και το γαλαζοπράσινο για τους Μόορς, τις δύο βασικές μειονότητες. Στις τέσσερις άκρες του μαρόν φόντου βρίσκονται ισάριθμα φύλλα του τοπικού δέντρου μπόντι. Κυμάτισε πρώτη φορά το 1972.
Ιράν
Η δυσκολία της σημαίας αυτής δεν είναι, βέβαια, τα χρώματα, ούτε το Εθνικό Έμβλημα που απεικονίζεται στο λευκό φόντο στη μέση της σημαίας, αλλά τα επαναλαμβανόμενα σχήματα, σαν δαντέλα φαίνονται στο μάτι του ουδέτερου παρατηρητή, στις άκρες της πράσινης και της κόκκινης λωρίδας. Δεν πρόκειται, βέβαια, για σχήματα, αλλά για την ιερή ισλαμική φράση «Αλάχου Άκμπαρ» (Ο Θεός Είναι Μεγάλος), που επαναλαμβάνεται 22 φορές, που είναι γραμμένη στη γραφή Κούφι και εμφανίζεται από 11 φορές σε κάθε λωρίδα. Με την υπάρχουσα μορφή της η σημαία εμφανίστηκε τον Ιούλιο του 1980, με την επικράτηση της ισλαμικής επανάστασης στη χώρα.
Μπουτάν
Οι Μπουτανέζοι αποκαλούν τη χώρα τους «Ντρουκ Γιουλ», δηλαδή το βασίλειο του δράκου. Δεν μπορούσε, λοιπόν, να μην εμφανίζεται ο δράκος στη σημαία τους. Ένας δράκος τρομερός, με φολίδες και λεπτομέρειες και γαμψά νύχια στα τέσσερα πόδια του, στα οποία κρατάει πολυτελή κοσμήματα, σημάδι πλούτου της χώρας. Η σημαία υιοθετήθηκε το 1969, μετά και την ενθάρρυνση της γειτονικής Ινδίας.
Ανδόρα
H σημαία του κρατιδίου στα Πυρηναία ανάμεσα στη Γαλλία και την Ισπανία κυμάτισε πρώτη φορά το 1866 κι όσον αφορά τα χρώματα είναι συγκερασμός των χρωμάτων των δύο γειτονικών της χωρών, της Γαλλίας και της Ισπανίας. Η δυσκολία βρίσκεται στο σχεδιασμό του εθνικού εμβλήματος, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο. Το έμβλημα κυριαρχείται από το κόκκινο και το κίτρινο, χαρακτηριστικά χρώματα της περιοχής, τις σημαίες της Καταλονίας και της γαλλικής κομητείας του Φουά, αλλά και της επισκοπής της Ουργκέλ και (κυρίως) της γαλλικής περιοχής του Μπεάρν, που απεικονίζει δύο στιλιζαρισμένες αγελάδες με μπλε οπλές, κέρατα και κουδούνια!
Μοζαμβίκη
H σημαία πρωτοκυμάτισε ως σύμβολο μιας απελευθερωτικής ατονομιστικής οργάνωσης, του FRELIMO (Frente de Libertacao de Mocambique), που πολεμούσε τους Πορτογάλους αποικιοκράτες. Έγινε σημαία του κράτους το 1983. Στην αρχή υπήρχε η σκέψη να αφαιρεθούν τα τρία «δύσκολα» στοιχεία, δηλαδή το λευκό ανοιχτό βιβλίο, η μαύρη σκαπάνη και το μαύρο πολυβόλο Καλασνίκοφ, αλλά τελικά η σημαία έμεινε όπως είχε. Είναι η μοναδική σημαία στην οποία απεικονίζεται σύγχρονο όπλο.
Μεξικό
To έμβλημα το αετού που κάθεται πάνω σ’ έναν κάκτο κι έχει στο ράμφος του ένα φίδι έρχεται από έναν θρύλο τόσο παλιό, όσο και οι Αζτέκοι, οι κυρίαρχοι του Μεξικού πριν την έλευση των κονκισταδόρες. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ο αετός ήταν παρών σε όλες τις σημαίες της χώρας από το 1821, που αποτίναξε τον ισπανικό ζυγό. Η σημαία με τη σημερινή της μορφή υιοθετήθηκε το 1968, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων που φιλοξενήθηκαν τότε στη χώρα. Τα φτερά του αετού είναι το πιο δύσκολο στοιχείο στη σχεδίαση.
Σαν Μαρίνο
Σε πολλά σημεία της πιο μικρής γεωγραφικά δημοκρατίας του κόσμου βρίσκει κανείς μόνο την απλή σημαία, με το λευκό και το γαλάζιο χρώμα χωρίς το «δύσκολο» έμβλημα, αλλά η επίσημη περιέχει κι αυτό, που προέρχεται μάλιστα από τις αρχές του 19ου αιώνα. Τρεις λόφοι, με έναν πύργο ο καθένας πάνω του και πάνω στον πύργο ένα λοφίο στρουθοκαμήλου. Και δίπλα τους κλαδιά και καρποί από διαφορετικά δέντρα, δάφνη στα αριστερά και δρυς στα δεξιά. Κι από πάνω το «Στέμμα της Δημοκρατίας», με μαργαριτάρια και άλλους πολύτιμους λίθους. Πολλές λεπτομέρειες.
Μπελίζ
Από τις πιο πρόσφατες σημαίες (πρωτοκυμάτισε στις 21 Σεπτεμβρίου 1981, όταν η χώρα έγινε ανεξάρτητη από τη Βρετανία, ως τότε ονομαζόταν Βρετανική Ονδούρα). Τα χρώματα, κόκκινο και μπλε, είναι πολύ κοινά, αλλά το σύμβολο στη μέση έχει του κόσμου τις λεπτομέρειες. Ένα δέντρο μαόνι με περίπλοκα κλαδιά, ένας αφρικανικής καταγωγής κι ένας μιγάς δεξιά κι αριστερά αντίστοιχα. Ο Αφρικανός κρατάει κουπί, ο μιγάς τσεκούρι. Κι από κάτω δύο διαφορετικοί τύποι τσεκουριού, ένα πριόνι κι ένα άλλο κουπί και πιο κάτω ένα ολόκληρο ιστιοφόρο πλοίο στην κυματισμένη θάλασσα. Το γρασίδι που πατάνε οι ανθρώπινες φιγούρες έχει δύο αποχρώσεις.
Εκουαδόρ
Δανειζόμαστε την περιγραφή του εμβλήματος από την επίσημη σελίδα της κυβέρνησης του Ισημερινού: «Το έμβλημα του Εκουαδόρ θα είναι μια οβάλ ασπίδα που περιέχει στο εσωτερικό, στο πάνω μέρος τον ήλιο με το μέρος του Ζωδιακού κύκλου όπου βρίσκει κανείς τα ζώδια που αντιστοιχούν στους αξέχαστους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο. Στο κάτω μέρος, προς τα δεξιά απεικονίζεται το ιστορικό βουνό Τσιμποράζο, από όπου θα ξεκινά ένα ποτάμι, και όπου φαίνεται πιο άφθονο θα είναι ένα ατμόπλοιο, με κατάρτι ένα κηρύκειο, ως σύμβολο της ναυσιπλοΐας και του εμπορίου. Η ασπίδα θα στηρίζεται σε μια δέσμη προξενικών δοκών, σύμβολο της δημοκρατικής αξιοπρέπειας. Θα κοσμείται εξωτερικά με εθνικές σημαίες και κλαδιά φοίνικα και δάφνης και θα καλύπτεται από κόνδορα με εκτεθειμένα φτερά». Ο ορισμός της πολυπλοκότητας.