Ο Sebastiao Salgado είναι ο φωτογράφος στον οποίο υποκλίνονται οι φωτογράφοι κάθε γενιάς. Το έργο του Amazonia είναι το αποτέλεσμα της εμπειρίας του πλάι στις απομονωμένες διάσπαρτες κοινότητες ιθαγενών στο μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου.
O Sebastiao Salgado, πριν γίνει ο διάσημος Βραζιλιάνος φωτογράφος, ήταν οικονομολόγος, που δουλεύοντας για τον Διεθνή Οργανισμό Καφέ, είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει στην Αφρική σε αποστολές της Παγκόσμιας Τράπεζας. Μέχρι που το 1973 στα 29 του, εγκατέλειψε τα οικονομικά για να πάει στο Παρίσι. Μετά από μια ζωή, μοιρασμένη ανάμεσα σε Λονδίνο και Παρίσι, η περιπέτεια του σπουδαίου φωτογράφου στον Αμαζόνιο, είναι μια δημιουργική εκδοχή της επιστροφής του ανθρώπου στις πρωτογονικές του ρίζες. Το προϊόν αυτής της περιπλάνησης αποτυπώθηκε στο βιβλίο “Amazonia” που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Taschen.
Η πρώτη επαφή του με τους ιθαγενείς πληθυσμούς του Αμαζονίου έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Τότε, ένιωθε το άγχος του ατόμου που θα συναντήσει ανθρώπους με τόσο διαφορετικό τρόπο ζωής από τον δικό του. “Εκεί, γυναίκες και άνδρες των οποίων οι πρόγονοι κατοικούσαν σε αυτά τα δάση για χιλιετίες, αντιμετωπίζονταν ως πρωτόγονοι”, συμπλήρωσε ο ίδιος στο βιβλίο του. Η πηγή του άγχους του ήταν το γεγονός, ότι δεν ήξερε πώς να τους συμπεριφερθεί. Ομως, τα κλισέ είναι παντοδύναμα και από αυτό δεν εξαιρείται το “η αρχή είναι το ήμισυ του παντός”. Για το ξεκίνημα της σχέσης του Sebastiao Salgado με τον Αμαζόνιο έπαιξε σημαντικό ρόλο η σχέση του με τους Yanomami, τον πολυπληθέστερο ιθαγενή πληθυσμό στη Βραζιλία. Αυτοί καθόρισαν τον τρόπο που αντιλαμβανόταν την περιοχή του Αμαζονίου. Βρέθηκε τότε απομονωμένος σε ένα μακρινό χωριό στην περιοχή του όρους Roraima κι εκεί συνειδητοποίησε ότι οι Yanomami δεν είναι τελικά τόσο διαφορετικοί από αυτόν. Μετά από μερικές ώρες παρέας μαζί τους άρχισε να χαλαρώνει, γιατί ένιωθε πλέον αποδεκτός. Η κοινή τους γλώσσα ήταν αυτή των συναισθημάτων. Αρχισε να μοιράζεται μαζί τους την αγάπη, το γέλιο, το κλάμα, τη χαρά, αλλά και την οργή.
Kάπως έτσι βρίσκουν την αφετηρία τους οι ουμανιστικές σκέψεις: “Ενιωσα σαν στο σπίτι μου στη δική μου φυλή, αυτή όλων των ανθρώπων, όπου μυριάδες συστήματα λογικής και λογικής είναι συνυφασμένα με τα δικά μου, με αυτά του Homo sapiens” γράφει ο ίδιος.
Εκτοτε, και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, πέρασε μεγάλες περιόδους στον Αμαζόνιο, πλοηγώντας στα ποτάμια του, πετώντας πάνω από πυκνή ζούγκλα και περιφερειακές οροσειρές και, πάνω απ’ όλα, ζώντας ανάμεσα στους ανθρώπους, σε μικροσκοπικές κοινότητες διάσπαρτες στο μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου. “Και μπορώ να πω χωρίς δισταγμό, ακόμη και μετά από μια καριέρα γεμάτη εξαιρετικές εμπειρίες, τίποτα δεν μου χάρισε μεγαλύτερη χαρά από το να δουλέψω με τις δεκάδες αυτόχθονες φυλές που απεικονίζονται σε αυτό το βιβλίο” καταλήγει ο διακεκριμένος φωτογράφος. Μέσα από αυτούς και χάρη σε αυτούς, ο Sebastiao Salgado ανακάλυψε έναν τρόπο ζωής που επικρατούσε χιλιάδες χρόνια πριν.
Οι ιθαγενείς της Αμερικής, είναι απόγονοι των μεταναστών που διέσχισαν το Βερίγγειο Στενό από την Ασία, κατά την τελευταία Εποχή των Παγετώνων, πριν από περίπου 20.000 χρόνια. Με την άφιξη των Ευρωπαίων κατακτητών και αποικιστών τον 16ο αιώνα, ο αριθμός τους αποδεκατίστηκε από τις ασθένειες που έφεραν αυτοί οι ξένοι και από τους πολέμους που έγιναν εναντίον τους. Επειτα, μέσα από μια σταδιακή διαδικασία ανάμιξης, η ταυτότητα της πλειοψηφίας τους έγινε mestizo (μια λέξη που χρησιμοποιούσαν οι Ισπανοί για να περιγράψουν τους απογόνους μικτών ζευγαριών ιθαγενών και Ισπανών, στην περίπτωση της Βραζιλίας, Πορτογάλων). Στον Αμαζόνιο σήμερα, αν και ο αριθμός των ιθαγενών που ζούσαν στο τροπικό δάσος έχει μειωθεί δραστικά, καταφέρνουν, χάρη στην αδιαπερατότητα της ζούγκλας, για αιώνες κατάφεραν να διατηρήσουν τον παραδοσιακό φυλετικό τρόπο ζωής τους. Τώρα όμως, απειλείται. Και ένας λόγος για τον οποίο ο Salgado πήρε αυτές τις φωτογραφίες, ήταν να απαθανατίσει ό,τι επιβιώνει πριν αυτό εξαφανιστεί. Ντοκουμέντα ενός παρόντος που απειλείται να γίνει παρελθόν.
Το βιβλίο “Amazonia” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Taschen στην τιμή των 100€ – για την XL έκδοση.
Για περισσότερες πληροφορίες στο taschen.com