Το Αγιο Δισκοπότηρο από την κοιλάδα του Douro.
Σχεδόν κάθε συζήτηση για “απόλυτους οινικούς τόπους” μπορεί να φέρει πλήθος αντεγκλήσεων, όμως όταν η κουβέντα φτάνει στα κορυφαία γλυκά κόκκινα τα πράγματα γίνονται πολύ απλά. Η κοιλάδα του Douro δεν κόβει την ανάσα μόνο με την ομορφιά των αμπελώνων της -που φυσικά είναι αναγνωρισμένοι ως World Heritage Site από την Unesco- αλλά και με τις αξεπέραστες επιδόσεις των ενισχυμένων ερυθρών της, τα οποία προέρχονται από 3ψήφιο(!) αριθμό γηγενών, σπάνιων ποικιλιών.
Στην κορυφή της ιεραρχίας των δυνατότερων κρασιών στον κόσμο -των οποίων το αλκοόλ κυμαίνεται από το 19,5 έως το 20,5%- βρίσκονται τα τρομακτικής συμπύκνωσης και δομής Vintage Port, τα οποία πάντα προέρχονται από μια εσοδεία, αλλά σχεδόν ποτέ από ένα και μόνο αμπελοτόπι. Λαμπρότερη, single vineyard εξαίρεση ανάμεσά τους, το μυθικό Quinta do Noval Nacional.
O ευλογημένος αμπελώνας του Douro
Τα κτήματα (Quinta) που υπάρχουν στον αμπελώνα του Douro με τις τρομακτικές θερμοκρασιακές διαφορές είναι αμέτρητα και το Quinta do Noval συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κορυφαία των κορυφαίων. Οι αναφορές σε αυτό ξεκινούν από τις αρχές του 17ου αιώνα, όμως ο δρόμος προς την κορυφή άνοιξε διάπλατα το 1894 με την αγορά του από τον Antonio Jose da Silva.
Πηγή του μεγαλείου ο αμπελώνας των 1.920 στρεμμάτων, ο οποίος ξεκινά από τα 100 μέτρα και φθάνει στα 500, ενώ τα plot τα οποία τον απαρτίζουν κοιτούν και προς τα 4 σημεία του ορίζοντα. Ακόμα εντυπωσιακότερο όμως είναι το γεγονός ότι παρόλο το τεράστιο μέγεθός του είναι καταταγμένος ως αμπελώνας κλάσης Α, κορυφαίο επίπεδο στο 6βαθμο επίσημο σύστημα ιεράρχησης που δημιουργήθηκε το 1757!
Η περιοχή ήταν μία από τις πρώτες που καταστράφηκαν ολοκληρωτικά όταν η φυλλοξήρα έπληξε την Ευρώπη λίγο πριν την έλευση του 20ού αιώνα, με όλους του αμπελώνες -του Quinta do Noval συμπεριλαμβανόμενου- να έχουν ξαναφυτευτεί πάνω σε ανθεκτικά στην ασθένεια αμερικάνικα υποκείμενα. Ολα; Οχι ακριβώς, αφού ένα μικρό κομμάτι 20 στρεμμάτων που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την αγροικία του κτήματος ως εκ θαύματος δεν αρρώστησε ποτέ. Ετσι ακόμα και σήμερα όλα τα αμπέλια του -ηλικίας 40 έως 80 ετών- είναι αυτόριζα και φυσικά φυτεμένα με ντόπια σταφύλια, αποτελώντας ένα μοναδικό μνημείο εθνικής (Nacional!) κληρονομίας και υπερηφάνειας.
Η βασική ποικιλία του Port ονομάζεται Touringa Nacional, όμως παρόλο το όνομά του το Nacional δεν προέρχεται μόνο από αυτήν αλλά και από άλλα σπουδαία σταφύλια, όπως τα Touringa Franca, Tinta Roriz, Tinta Cao και Sousao. Αλλη μια ιδιαιτερότητα του ξεχωριστού αυτού κομματιού, με τον βορειοανατολικό προσανατολισμό, είναι οι τρομακτικά μικρές αποδόσεις, αφού τα αμπόλιαστα κλίματα δεν μπορούν παρά να προσφέρουν περισσότερα από 12hl/ha! Ως εκ τούτου με απλά μαθηματικά εύκολα εξηγείται ο χαρακτηρισμός του ως “το Άγιο Δισκοπότηρο” του Port, αφού η μέση ετήσια ποσότητα είναι μόλις 200-250 κάσες.
Επιπλέον, η παραγωγή του παραδίδει μαθήματα περφεξιονισμού, με τα σταφύλια να πατιούνται παραδοσιακά με τα πόδια μέσα σε τσιμεντένιες λαγάρες -αφού αυτή η old school μέθοδος θεωρείται αξεπέραστη ως προς την ικανότητα να ξεζουμίζει όλη τη δύναμη των ρογών χωρίς να προσδίδει στον μούστο υπερβολικές ή/και πικρές τανίνες- και την ωρίμανση να λαμβάνει χώρα σε μεγάλους κάδους 2.500 λίτρων από δρυ και καστανιά.
Περιττό να πούμε ότι σημαντικότερο μέρος αυτού του περφεξιονισμού είναι το γεγονός ότι παράγεται μόνο τις καλύτερες χρονιές, με μόλις 34 να έχουν κυκλοφορήσει από το παρθενικό 1931! Μάλιστα αυτό το κομμάτι των 2ha είναι τόσο μοναδικό που μπορεί να οδηγήσει σε τέλεια ωρίμανση το Nacional, όταν όλα τα άλλα κορυφαία κομμάτια αδυνατούν να το πράξουν, αλλά και να μην κάνει τα αμπέλια να “κελαηδήσουν” ακόμα σε μια καθολικά εξαιρετική χρονιά. Ετσι, υπάρχουν χρονιές που κυκλοφόρησε το εξίσου σπουδαίο Vintage της Quinta do Noval αλλά όχι το Vintage Nacional και το αντίστροφο!
Ολα τα Port προκύπτουν από το σταμάτημα της ζύμωσης με την προσθήκη αλκοόλης και την ενίσχυση του κρασιού ως το επίπεδο των 20 βαθμών. Το Nacional μετρά 19,5 και περίπου 85gr/lt υπολειπόμενων σακχάρων, όμως η φοβερή του δύναμη δεν προέρχεται από αυτά τα νούμερα -άλλωστε όλα τα κρασιά του είδους τόσο πάνω-κάτω “μετράνε”. Προέρχεται από τη φοβερή συμπύκνωση του φρέσκου φρούτου που εκφράζεται με κάθε πιθανή …μαύρη μορφή (μαύρα μούρα, δαμάσκηνο, blackcurrant) καρυκευμένη με γλυκά μπαχάρια, μέντα, βότανα και βρεγμένα φύλλα και τις εντυπωσιακές σε ποσότητα και ποιότητα τανίνες, στοιχεία που του επιτρέπουν αέναες περιπλανήσεις στον χρόνο.
Το 40χρονο δυναμικό παλαίωσης μάλλον αποτελεί κανονικότητα παρά εξαίρεση για κάθε εσοδεία του Nacional και αυτή η αρετή έρχεται να προσδώσει ακόμα μεγαλύτερη αξία στις ήδη απλησίαστες τιμές του μεγάλου κρασιού. Ετσι κι αλλιώς ακόμα και πρόσφατες χρονιές του Nacional ξεπερνούν τα €1.000, ενώ παλαιές φιάλες μπορούν να 5πλασιάσουν αυτό το ποσό! Και αν νομίζετε ότι επειδή θα πάρετε πολλές θα επιτύχετε και καλύτερη τιμή πλανάστε οικτρά, αφού ο οίκος Sotheby’s το 2018 πούλησε μία κάσα του περίφημου 1963 έναντι 45.980 λιρών (πλέον προμηθειών και ΦΠΑ)!
Τα θαύματα της φύσης μπορεί να είναι πολλά, ένα τέτοιου επιπέδου θαύμα όμως -όπου ένα μικροσκοπικό κομματάκι γης έμεινε αλώβητο ανάμεσα σε εκατομμύρια στρέμματα κατεστραμμένων αμπελώνων- είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Και εξίσου σπάνιο είναι και το αποτέλεσμά του, με το Quinta do Noval Nacional Vintage Port να αποτελεί όχι μόνο ένα από τα μεγαλύτερα κρασιά του πλανήτη αλλά και τον οινικό θεματοφύλακα ενός ολόκληρου έθνους.
Φωτογραφίες: www.quintadonoval.com @quintadonoval_official/Instagram