Είτε πρόκειται κατά τη διάρκεια της εργασίας, είτε της μετακίνηση, είτε της χαλάρωσής μας, το να περνάμε πολύ χρόνο σε μια καρέκλα μπορεί να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας.
Κάθισμα: η συνήθεια που μας κάνει να νιώθουμε παραγωγικοί, χαλαροί και μερικές φορές ακόμη και σημαντικοί, ειδικά όταν προσποιούμαστε ότι είμαστε απασχολημένοι, ενώ στην πραγματικότητα σκρολάρουμε στο κινητό μας. Τι θα σκεφτόσασταν όμως αν μαθαίνατε ότι η καρέκλα σας, αυτός ο πιστός θρόνος της άνεσης, μπορεί να είναι ο σιωπηλός σας εχθρός; Ναι, το πολύωρο κάθισμα δεν εξαντλεί απλώς την ενέργειά σας, αλλά αφαιρεί χρόνια από τη ζωή σας.
Σκεφτείτε το εξής: παλιά, οι άνθρωποι ήταν απασχολημένοι κυνηγώντας μαμούθ και μαζεύοντας μούρα. Τώρα, κυνηγάμε προθεσμίες και παίρνουμε γεύματα στα γραφεία μας, ενώ είμαστε κολλημένοι στις θέσεις μας για οκτώ ή και περισσότερες ώρες. Αυτή η μετατόπιση από την πρωτόγονη κίνηση στην παρατεταμένη καθιστική ζωή έχει κάνει τους ερευνητές να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Διαπίστωσαν, πιο συγκεκριμένα, ότι η πολύωρη παραμονή σε μια καρέκλα μπορεί να δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα στην υγεία μας.
Οι επιπτώσεις του παρατεταμένου καθισιού
Οι συνέπειες της παρατεταμένης καθιστικής συμπεριφοράς ξεπερνούν τις μικρές ενοχλήσεις -μπορεί και να αυξήσουν τον κίνδυνο θνησιμότητας. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Preventive Medicine έδειξε ότι το καθισιό για περισσότερες από έξι ώρες την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, ανεξάρτητα από τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.
Το πολύωρο κάθισμα, το οποίο μπορεί να “χαλάσει” το καρδιαγγειακό μας σύστημα με τρόπο που ούτε το πρωινό τρέξιμο δεν μπορεί να αναιρέσει πλήρως. Το σώμα μας είναι μια καλοκουρδισμένη μηχανή που προορίζεται να κινείται, όχι να σκουριάζει σε καθιστή θέση. Όταν καθόμαστε για μεγάλα χρονικά διαστήματα, η ροή του αίματός επιβραδύνεται, προκαλώντας τη συσσώρευση λιπαρών οξέων στις αρτηρίες. Αυτή η υποτονική κυκλοφορία μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για καρδιακές παθήσεις. Επιπλέον, όσο περισσότερο καθόμαστε, τόσο πιο αργός γίνεται ο μεταβολισμός μας. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα μας αρχίζει να μοιάζει με αρκούδα σε χειμερία νάρκη, εξοικονομώντας ενέργεια και αποθηκεύοντας λίπος σαν να έρχεται ο χειμώνας. Επιπλέον, το παρατεταμένο καθισιό μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία μας βάζει σε γρήγορη τροχιά προς την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2.
Όμως δεν είναι μόνο το σώμα μας που διαμαρτύρεται όταν καθόμαστε για πολύ ώρα. Ούτε το μυαλό μας είναι πολύ χαρούμενο γι’ αυτό. Μελέτες έχουν δείξει ότι το υπερβολικό καθισιό μπορεί να επιδεινώσει τα συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης. Αυτό συμβαίνει επειδή η σωματική αδράνεια επηρεάζει την παραγωγή ορμονών που προκαλούν ευεξία, καθώς ο εγκέφαλός είναι καλωδιωμένος για να απολαμβάνει την κίνηση.
Επανεξετάζοντας τη ρουτίνα
Ενώ οι κίνδυνοι του παρατεταμένου καθισιού είναι υπαρκτοί, υπάρχουν αποτελεσματικές στρατηγικές για την καταπολέμηση αυτών των επιπτώσεων και την ενίσχυση της συνολικής ευεξίας. Ακολουθούν ορισμένες αποδεδειγμένες μέθοδοι για περισσότερη δραστηριότητα στην ημέρα μας:
–Κάντε συχνά διαλείμματα: Στοχεύστε στο να στέκεστε όρθιοι ή να κινείστε για τουλάχιστον πέντε λεπτά κάθε ώρα. Σύντομες, απλές ενέργειες, όπως το τέντωμα, το περπάτημα ή ακόμη και η ορθοστασία ενώ μιλάτε στο τηλέφωνο, μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην κυκλοφορία και τη συμμετοχή των μυών.
–Χρησιμοποιήστε ένα όρθιο γραφείο: Η μετάβαση σε ένα γραφείο που είναι όρθιο μπορεί να σας βοηθήσει να ενσωματώσετε περισσότερη κίνηση στην εργάσιμη ημέρα σας. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η χρήση ενός όρθιου γραφείου μπορεί να μειώσει τον χρόνο που περνάτε καθιστοί έως και 60 λεπτά την ημέρα.
–Ενσωματώστε μικρο-ασκήσεις: Η ενσωμάτωση σύντομων ασκήσεων με το βάρος του σώματος, όπως τα καθίσματα ή οι ανυψώσεις γάμπας κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, μπορεί να ενεργοποιήσει βασικές μυϊκές ομάδες και να ενισχύσει το μεταβολισμό. Αυτές οι μικρές κινήσεις μπορούν να εκτελεστούν σε λίγα λεπτά και δεν απαιτούν ειδικό εξοπλισμό.
–Εκμεταλλευτείτε την τεχνολογία: Οι εφαρμογές και τα έξυπνα ρολόγια που σας υπενθυμίζουν να σηκώνεστε ή να κινείστε μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικά εργαλεία για τη δημιουργία υγιεινών συνηθειών. Ορίστε υπενθυμίσεις για να ενθαρρύνετε την τακτική κίνηση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
–Μείνετε δραστήριοι εκτός ωραρίου εργασίας: Αντιμετωπίστε τις παρατεταμένες περιόδους καθισιού με τακτική σωματική δραστηριότητα, όπως γρήγορο περπάτημα, ποδηλασία ή γιόγκα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τουλάχιστον 150-300 λεπτά δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα για τους ενήλικες.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image