Δάσος Φράξου: Ο άγνωστος παράδεισος με τη σπάνια φύση

Αν κάτι δεν λείπει από την Ελλάδα είναι η ικανότητά της να σε εκπλήσσει ανά πάσα στιγμή. Να σου προσφέρει σε κάθε γωνιά της μικρά φιλέματα αισθητικής ανάτασης και μοναδικές εικόνες που ξαφνικά πετάγονται μπροστά σου από εκεί που δεν το περιμένεις. Όπως για παράδειγμα αυτή η αναπάντεχη ανοιχτή σιδερένια πόρτα που εμφανίζεται ξαφνικά στο πλάι του δρόμου, με την απότομη κατηφόρα στην είσοδο, η οποία σε προσκαλεί σε ένα μαγικό ταξίδι που όμοιό του δεν θα συναντήσεις σε κανένα άλλο μέρος της ελληνικής επικράτειας.

Παρκάρεις το αυτοκίνητο σε ένα ξέφωτο και βγαίνοντας είναι σαν να περνάς σε μια άλλη διάσταση. Οι ήχοι των πουλιών θα σε καταπλήξουν με την ποικιλία και την έντασή τους. Οι πυκνές φυλλωσιές θα σε ζαλίσουν με το θρόισμά τους. Και το δάσος που απλώνεται γύρω σου θα σε καλέσει να χαθείς εντός του, αποκαλύπτοντας μπροστά στα έκπληκτα μάτια σου ένα σπάνιο θέαμα που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από ένα ντοκιμαντέρ του National Geographic από κάποιο ανεξερεύνητο μέρος του πλανήτη.

Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης
Και όμως απέχεις περίπου 30 χιλιόμετρα από το Μεσολόγγι και βρίσκεσαι σε ένα χώρο που όσοι έχουν καταφέρει να φθάσουν έως εκεί και να περιηγηθούν εντός του, δηλώνουν μαγεμένοι. Το δάσος του Φράξου είναι το μοναδικό στο είδος του στην χώρα μας σε ενιαία μορφή και τόσο μεγάλη έκταση. Μάλιστα από το 1985 αναγνωρίστηκε ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης με τεράστια οικολογική σημασία ενώ παρουσιάζει και ιδιαίτερη αισθητική αξία, όντας ένα δάσος που ξυπνά έντονα συναισθήματα και βάζει σε υπερδιέγερση όλες τις αισθήσεις των επισκεπτών του.
Το δάσος που συναντάμε στις μέρες μας είναι ότι έχει απομείνει από ένα πολύ μεγαλύτερο σε έκταση οικοσύστημα. Από τα 80 χιλιάδες στρέμματα που κάλυπτε κάποτε, σήμερα λόγω της εκμετάλλευσης και των έργων αποξηράνσεων και απαλλοτριώσεων που ξεκίνησαν από το 1930 και εντάθηκαν μετά τον πόλεμο, δεν έχουν μείνει παραπάνω από 460 στρέμματα. Στην σημερινή του μορφή αποτελείται από μία μακρόστενη έκταση η οποία στο κυρίως κομμάτι της είναι μία επίπεδη λωρίδα γης, χωρίς κάποιες υψομετρικές διακυμάνσεις, κάτι που καθιστά το δάσος μία εξαιρετική πρόταση για περιπάτους από άτομα κάθε ηλικίας και φυσικής κατάστασης.

Το όνομά του το έχει πάρει από το δέντρο που κυριαρχεί εκεί, τον στενόφυλλο φράξο (επιστημονικό όνομα Franxinus angustifolia). Πρόκειται για ένα μεγάλο δέντρο που αγγίζει και τα 30 μέτρα σε ύψος και το χαρακτηριστικό του είναι ότι επάνω στους κορμούς του αναπτύσσονται αναρριχητικά φυτά, δημιουργώντας μία σπάνια εικόνα ιδίως την άνοιξη. Το συγκεκριμένο δέντρο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, καθώς τα φύλλα του χρησιμοποιούνταν για την θεραπεία των πόνων από τους ρευματισμούς. 

Εκτός από τα δέντρα φράξου υπάρχει και μία τεράστια ποικιλία από άλλα είδη φυτών και δέντρων, μεταξύ των οποίων λεύκες, ιτιές, φτελιές και δάφνες, που όλα μαζί δημιουργούν ένα σχεδόν αδιαπέραστο τείχος βλάστησης. Στο δάσος αυτό βρίσκουν καταφύγιο και πολλά ζώα, ιδίως αμφίβια και πολλά ερπετά -προσοχή με τις οχιές τώρα την άνοιξη! Τα πουλιά δίνουν επίσης βροντερό το «παρών», καθώς στην περιοχή του δάσους υπάρχει απαγόρευση κυνηγιού, η οποία σε γενικές γραμμές τηρείται. Οι παλαιότεροι κάτοικοι ανέφεραν την ύπαρξη πολλών αρπακτικών όπως αλεπούδες και τσακάλια, αλλά και διάφορα άλλα ζώα όπως λαγοί, όμως αυτά τα τελευταία χρόνια, τείνουν να εκλείψουν λόγω κυρίως των φυτοφαρμάκων.
Το δάσος βρίσκεται σε ελώδες έδαφος με αποτέλεσμα αρκετά σημεία του τον χειμώνα να πλημμυρίζουν αν και οι ανάγκες για ύδρευση των καλλιεργειών που το περιβάλλουν του έχουν στερήσει μεγάλο μέρος από τους υδάτινους πόρους του και έχουν σχεδόν στερέψει και τις πηγές που υπήρχαν εντός του. Εκτός από την έλλειψη σε νερό το δάσος αντιμετωπίζει και άλλες πιέσεις από την ανθρώπινη δραστηριότητα, είτε αυτό αφορά την παράνομη υλοτόμηση είτε έχει να κάνει με την ανεξέλεγκτη βόσκηση.

Η βόλτα μέσα στο δάσος είναι μία εμπειρία που θα σας μείνει αξέχαστη. Περπατώντας κάτω από τα τεράστια αιωνόβια δέντρα με τα πυκνά φυλλώματα, νιώθεις ότι έχεις μεταφερθεί σε μια άλλη διάσταση. Η βλάστηση είναι ασύλληπτη σε ποικιλία, οι αποχρώσεις του πράσινου εκτυφλωτικές, οι κορμοί και τα κλαδιά δημιουργούν ένα ονειρικό σύμπλεγμα που μοιάζει βγαλμένο από παραμύθι. Και όλα αυτά υπό τα κελαηδίσματα των αμέτρητων πουλιών που φωλιάζουν στα πανύψηλα κλαδιά και γεμίζουν με μια ασύλληπτη ποικιλία ήχων την περιήγησή σας στα μονοπάτια του δάσους.

Πρόκειται για ένα πραγματικό μνημείο της φύσης που θα μπορούσε άνετα να αποτελέσει πόλο έλξης για τουρισμό και αναψυχή στην ευρύτερη περιοχή. Όμως η κατάσταση στην οποία βρίσκεται δείχνει την απόλυτη σχεδόν εγκατάλειψη, με κορμούς να κλείνουν τα μονοπάτια, τα παγκάκια και τα τραπέζια να έχουν ξεχαρβαλωθεί και το όμορφο γεφυράκι να έχει απομείνει ένα κουφάρι από επικίνδυνα σίδερα. Είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα ένα τέτοιο υπερθέαμα φυσικής ιστορίας να έχει αφεθεί στην τύχη του, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις υποδομές αλλά και τις απαραίτητες επεμβάσεις που θα έπρεπε να γίνουν από τους ειδικούς και τους δασολόγους ώστε το δάσος να αποκτήσει και πάλι μία αναζωογονητική πνοή, να καθαριστεί και να φρεσκαριστεί ώστε να αναδειχτεί σε όλο του το μεγαλείο. 

Ακόμα και έτσι όμως, παρά την πανταχού παρούσα εγκατάλειψη, το δάσος του Φράξου είναι μία σπάνια εμπειρία που αξίζει να ζήσεις έστω και μία φορά. Η αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ένα παρθένο αρχέγονο τόπο είναι κάτι που σε καθηλώνει σε κάθε σου βήμα. Και όσο πιο βαθιά προχωράς στα μονοπάτια του, τόσο πιο πολύ νιώθεις ότι χάνεσαι σε ένα μαγικό κόσμο βγαλμένο από τις μυθικές ιστορίες των αρχετυπικών δασών. Εκεί χαμένος ανάμεσα σε σπάνιας ομορφιάς κορμούς και αδιαπέραστα κλαδιά, με τους ήχους των πουλιών να σε μεθούν και τον έξω κόσμο να μοιάζει τόσο μακρινός, το εκπληκτικό δάσος του Φράξου είναι μία ακόμα από εκείνες τις σπάνιες περιπτώσεις που η Ελλάδα δείχνει ότι παραμένει ανεξάντλητη και διαρκώς έτοιμη να σε καταπλήξει εκεί που δεν το περιμένεις. 

TIPS

•- Το δάσος Φράξου βρίσκεται σε απόσταση 280 χιλιομέτρων από την Αθήνα, περίπου 3 ώρες οδήγησης. Είναι πάνω στον δρόμο που ενώνει το Αιτωλικό με τον Αστακό, περίπου 3,5 χιλιόμετρα έξω από το χωριό Λεσίνι. Η πρόσβαση γίνεται από μία κατηφορική δίοδο (προσοχή στη μεγάλη λακκούβα που έχει σχηματιστεί τελευταία) η οποία μέσω μιας μεταλλικής πόρτας οδηγεί στο πάρκινγκ από όπου ξεκινούν τα μονοπάτια. 
•- Η καλύτερη εποχή για να το επισκεφτεί κανείς είναι η άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι, όταν τα δέντρα έχουν αυτό το έντονο σφριγηλό πράσινο της αναγέννησης της φύσης. Το καλοκαίρι αποτελεί μία ιδανική επιλογή για ανάπαυλα για όσους κινούνται στην περιοχή, προσφέροντας δροσιά κάτω από τα πυκνά φύλλα των δέντρων. Τον χειμώνα πάλι, τα γυμνά κλαδιά δημιουργούν μία πολύ υποβλητική ατμόσφαιρα κινηματογραφικού επιπέδου που αρέσει σε πολλούς.
•- Αποφύγετε τις απογευματινές ώρες το καλοκαίρι, καθώς τα κουνούπια κάνουν έντονη την ενοχλητική τους παρουσία. Έχετε μαζί σας πάντα κάτι για τα τσιμπήματα από τα διάφορα έντομα που αφθονούν εκεί.
•- Δυστυχώς, αυτό το διαμάντι της ελληνικής φύσης έχει αφεθεί στην τύχη του, με έντονα τα σημάδια εγκατάλειψης σε κάθε του σημείο. Το πετρόχτιστο μονοπάτι των 3,5 χιλιομέτρων προσφέρει την δυνατότητα ακόμα και σε άτομα με κινητικά προβλήματα να περιηγηθούν στον χώρο, αν και στην πρόσφατη επίσκεψή μας η πτώση δέντρων και η βλάστηση έχει κλείσει μεγάλα τμήματά του.
•- Υπάρχουν λίγα σημεία για πικ-νικ και παιχνίδια με τα παιδιά, τα οποία σίγουρα θα απολαύσουν ένα δάσος που είναι ότι πιο κοντινό στην εικόνα -κάποιες φορές και λίγο «σκοτεινή»- που έχουν αποκτήσει από τα παραμύθια και τις αφηγήσεις που έχουν ακούσει.
•- Για μπάνιο και φαγητό και βεβαίως διαμονή, υπάρχουν στην γύρω περιοχή διάφορες επιλογές, είτε προς την πλευρά του Αιτωλικού ή προς τον Αστακό. Όσοι επίσης θέλουν να γνωρίσουν μία άγνωστη αλλά πολύ ιδιαίτερη πλευρά της Ελλάδας, το Δέλτα του Αχελώου και ένα καλό SUV έχουν πολλά ιδιαίτερα μυστικά να σας αποκαλύψουν.
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Τριτάρης