–Χαίρετε, αν εξαιρέσει κανείς το θέμα της Κιβωτού του Κόσμου που απασχολεί -ή σχεδόν μονοπωλεί- το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, αναμφισβήτητα το θέμα των ημερών είναι οι εκλογές, πότε δηλαδή θα… πατήσει τελικώς το κουμπί ο Μητσοτάκης. Το κλίμα για προκήρυξη εκλογών δημιουργήθηκε περισσότερο από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις και ειδικά από εκείνη του Στράτου Φαναρά για το Mega ο οποίος θεωρείται ο πιο έμπειρος εξ όλων και είναι και ο μόνος που κάνει αναγωγή στο 100% των ψήφων όπως δηλαδή γίνεται σε όλα τα γκάλοπ στο εξωτερικό. Αν λοιπόν η κυβέρνηση είναι σήμερα με τις αναγωγές στο 36,5% που υποστηρίζει η έρευνα (26,3% ο ΣΥΡΙΖΑ και 14,2% το ΠΑΣΟΚ) τότε αλήθεια -λένε- τι άλλο περιμένει ο πρωθυπουργός αφού απέχει μία μονάδα από την αυτοδυναμία; Παρόμοια νούμερα δίνει και ο εξίσου σοβαρός δημοσκόπος Γεράκης – χωρίς να κάνει τελική εκτίμηση ψήφου. Αν έκανε κι αυτός όμως, κάπου εκεί περίπου θα οδηγούσαν, σε ένα 37% με μια διαφορά τελική 8-9 μονάδες από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Πότε οι κάλπες
-Το ερώτημα λοιπόν είναι πότε θα ξεκινήσει τη μακρά διαδικασία της κάλπης ο Μητσοτάκης γιατί, όπως ξέρετε, αυτήν την τετραετία θα είναι και διπλές λόγω απλής αναλογικής (λένε ότι και ο ίδιος ο Τσίπρας, εκ των υστέρων, παραδέχτηκε ότι ήταν μια μεγάλη ανοησία). Λοιπόν, τα πράγματα είναι απλά, για να έχουμε κυβέρνηση το Πάσχα ο Πρωθυπουργός πρέπει να «τελειώνει το θέμα» μέχρι (το πολύ) το τέλος του Ιανουαρίου, αφού με το ενδιάμεσο διάστημα μεταξύ πρώτης και δεύτερης κάλπης μεσολαβούν τρεις εβδομάδες υπηρεσιακής κυβέρνησης τουλάχιστον, άρα πάμε για… καλό Πάσχα. Δηλαδή, δεύτερη κάλπη ίσως Κυριακή των Βαΐων προκειμένου να πάει ο κόσμος μια και καλή στα χωριά του και να περάσει όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα εκεί.
Οι συνομιλητές του…
-Μου λένε λοιπόν συνομιλητές του ότι με την επιφύλαξη πως όταν δεν θέλει να γίνει κάτι γνωστό ο Μητσοτάκης είναι… μετρ της γριφολογίας, αυτή τη φορά το σκέφτεται σοβαρά να πάει σε κάλπες προ του Πάσχα γιατί μετά αρχίζουν διάφορα θέματα όπως οι πανελλήνιες, οι διακοπές, τα τριήμερα, οι καλοκαιρινές μπίζνες με τις οποίες ασχολείται η μισή Ελλάδα και αλλά τέτοια που δεν παραπέμπουν σε κλίμα πόλωσης και διλημμάτων που χρειάζεται για να πάει στις κάλπες. Επίσης, μου λένε, ότι… τα λεφτά, συντάξεις, επιδόματα, κ.λπ. θα πέσουν Ιανουάριο και Φεβρουάριο και τότε ο κόσμος θα τα θυμάται, μετά όλα «αλέθονται» και ξεχνιούνται. Βασικά απ’ όσο ξέρω δεν υπάρχει κανείς που να του λέει να τις κάνει αργότερα, δηλαδή Μάιο – Ιούλιο, γιατί δεν βλέπει κανείς οφέλη αλλά κινδύνους. Άλλωστε, η θεωρία ότι οι μεγάλες ηλικίες -που σαρώνει η ΝΔ- δεν μετακινούνται με τα χιόνια δεν ισχύει, γιατί τον Μάρτιο που μιλάμε για πρώτη κάλπη δεν χιονίζει στην Ελλάδα. Η δε θεωρία ότι οι πιτσιρικάδες -που πάει σχετικά καλύτερα ο ΣΥΡΙΖΑ- θα λείπουν διακοπές ή σε εποχιακές δουλειές το καλοκαίρι μάλλον τραβηγμένη ακούγεται.
Τελειώνετε…
-Ένα ακόμα στοιχείο ενδεικτικό είναι ότι όταν ένας υπουργός ρωτάει τον Κ.Μ. πότε να καταθέσει ένα νομοσχέδιο ή να βάλει μια εκδήλωση κ.λπ. παίρνει σταθερά την απάντηση «τον Ιανουάριο ή νωρίτερα». Βάζει κανείς στοίχημα ότι… αύριο κιόλας δεν θα βγει και θα παγώσει το σενάριο του χειμώνα ο Μητσοτάκης; Η απάντηση είναι όχι, αλλά αυτή τη φορά τα περιθώρια για τις εκλογές στενεύουν και ουδείς μπορεί να βεβαιώσει ότι κάποιο άλλο πραγματικά φθοροποιό θέμα (πλην υποκλοπών) δεν μπορεί να σκάσει.
Σταϊκούρας – Τραπεζίτες 1-0 (το πρώτο ημίχρονο)
-Κοντά στα παραπάνω (που προέρχονται από έγκυρες – πρωτογενείς πολιτικές πηγές) να προσθέσω και την εξής… σημειολογική παρατήρηση: Τον Χρ. Σταϊκούρα δεν τον γνωρίζω προσωπικά, αλλά μου φαίνεται μάλλον συμπαθής. Τον παρακολουθώ στην τηλεόραση όπου δίνει την εικόνα ενός συνετού, ευγενούς και συγκροτημένου ανθρώπου, ο οποίος δεν παρασύρεται, μετράει τα λόγια του και λέει μόνον αυτά που θέλει και με τον τρόπο που θέλει. Με δυο λόγια, δείχνει άριστη επιλογή να κάθεται δίπλα σου στις εξετάσεις, αλλά κάκιστη επιλογή για διακοπές στο Las Vegas. Για αυτό και ομολογώ ότι εξεπλάγην όταν πληροφορήθηκα τον τρόπο που μεταχειρίστηκε τους τραπεζίτες στη συνάντηση που είχε μαζί τους την περασμένη εβδομάδα (και η οποία υποτίθεται ότι θα επαναληφθεί αυτήν) καθώς κάποιες στιγμές δείχνει να έφτασε στα όρια του bullying. Σημειώστε πως οι τραπεζίτες μετά τη συνάντηση δεν τολμούσαν να πουν λέξη σε δημοσιογράφο για τους διαλόγους, γιατί «άσε μας τώρα, θα το καταλάβει και θα μπλέξουμε άσχημα». Από ό,τι κατάλαβα οι τραπεζίτες επιχείρησαν ένα κάποιο debate λέγοντας τα δικά τους επιχειρήματα, αλλά αναδιπλώθηκαν γρήγορα γιατί σε κάποιες στιγμές της συνάντησης η κουβέντα θύμιζε συζήτηση περί ποδοσφαίρου σε ψητοπωλείο της Λαμίας. Το ύστατο καταφύγιο των επικλήσεων στο πλαίσιο και τους κανόνες της ΕΚΤ φαίνεται πως έπεσε με την απειλή επιβολής έκτακτου φόρου στις τράπεζες. Μετά από όλα αυτά, τις επόμενες εβδομάδες αναμένετε πρωτοβουλίες από την πλευρά των τραπεζών.
Στο Λονδίνο ο Μητσοτάκης για επενδύσεις και Τατόι
-Μέχρι το 2040, οι δανειακές ανάγκες της χώρας ποτέ δεν θα ξεπεράσουν το 10% του ΑΕΠ ακόμη κι αν υιοθετήσουμε το υπερσυντηρητικό σενάριο του ΔΝΤ που προβλέπει μέσο ρυθμό ανάπτυξης 1,1% για τα επόμενα 20 χρόνια. Η Ελλάδα υλοποιεί μεταρρυθμίσεις ακόμη και μέσα στις κρίσεις, οι τράπεζες απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης των αγορών. Κατά συνέπεια, οι διαχειριστές κεφαλαίων και οι επενδυτικοί οίκοι πρέπει να αντιμετωπίζουν την Ελλάδα ως μια χώρα που έχει ήδη δεδομένη την επενδυτική βαθμίδα. Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα που εκπέμπουν σήμερα από το Λονδίνο ο Πρωθυπουργός και ο Αλέξης Πατέλης, στο road show της Morgan Stanley, ενώ οι διοικήσεις των εισηγμένων θα επιβεβαιώνουν τα λεγόμενά τους με τα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών τους. Η αγορά αναμένει με ενδιαφέρον τη συζήτηση του Πρωθυπουργού με τον Franck Petitgas, επικεφαλής της Morgan Stanley International, ενώπιον 240 επενδυτών στο πλαίσιο της οποίας ο Κ. Μητσοτάκης θα στείλει μηνύματα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων. Ακολουθεί το roundtable των CEO των ελληνικών τραπεζών και το απόγευμα η συζήτηση του Άλεξ Πατέλη με τον Γιάννο Κοντόπουλο. Ωστόσο, υπάρχει και μια ακόμη συνάντηση του Πρωθυπουργού, αυτή με τον βασιλιά Κάρολο, στο επίκεντρο της οποίας αναμένεται να βρεθεί η ανάδειξη του κτήματος και των εγκαταστάσεων του Τατοΐου, για την οποία ο Κάρολος έχει εκδηλώσει προσωπικό ενδιαφέρον.
Στασινός και Ξιφαράς στο VAR του Μ.Μ. για το ΤΕΕ
-Κι αφού σήμερα η στήλη είναι πολιτικο-οικονομικό-επιχειρηματική, συνεχίζω στο ίδιο μοτίβο αναφέροντας πως με παρέμβαση Μ.Μ. αποφεύχθηκε ο κομματικός εμφύλιος μεταξύ δύο προβεβλημένων στελεχών της ΝΔ, του προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γιώργου Στασινού και του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κώστα Ξιφαρά. Η φιλοδοξία του τελευταίου να διεκδικήσει τον θώκο του τεχνικού κόσμου (για την οποία προ μηνός είχαμε γράψει), κόντρα στην υποψηφιότητα Στασινού, προκάλεσε ένα μίνι βραχυκύκλωμα στον κυβερνητικό και κομματικό μηχανισμό. Στο παρασκήνιο η κόντρα είχε αρχίσει να φουντώνει, γι΄ αυτό και χρειάστηκαν οι πυροσβεστικές παρεμβάσεις του Μ.Μ. για να μην επεκταθούν οι πρώτες φλόγες. Η υποψηφιότητα Ξιφαρά (σήμερα κατέχει τη θέση του Αντιπροέδρου του ΤΕΕ), αποσύρθηκε -όπως μαθαίνω- πριν από λίγες μέρες στο Μ.Μ., παρουσία των δύο ανδρών και του Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργό Γιάννη Μπρατάκου. Εκεί ξεκαθαρίστηκε, όπως λένε ασφαλείς πληροφορίες, ότι ο Πρωθυπουργός θα στηρίξει την υποψηφιότητα Στασινού, κάτι που έγινε αποδεκτό και από το στέλεχος της ΔΕΠΑ. Έτσι, ο Κ. Ξιφαράς μένει επικεντρωμένος στη μάχη για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας ενόψει και του δύσκολου χειμώνα και ο Γ. Στασινός απερίσπαστος να οργανώσει την επόμενη εκλογική μάχη για τη διεκδίκηση της Προεδρίας του ΤΕΕ σε δύο χρόνια.
Ο Γ. Ρέτσος κουνά μαντήλι στον ΣΕΤΕ
-Συνολικά 23 χρόνια ασχολείται με τα κοινά του τουρισμού -από διάφορα πόστα- ο Γιάννης Ρέτσος, σημερινός πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Electra Hotels & Resorts. Τώρα, ο ίδιος σκοπεύει να αποχωρήσει οριστικά από τα κοινά του κλάδου, με το τέλος της τρέχουσας θητείας του ως πρόεδρος του ΣΕΤΕ, όπως ανακοίνωσε το περασμένο Σάββατο στη γενική συνέλευση του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Σημειώστε πως οι επιδόσεις του τουριστικού κλάδου χαίρουν και ευρείας αναγνώρισης από τους πολίτες όπως προκύπτει και από το τελευταίο γκάλοπ Metron Αnalysis: Στο ερώτημα για το πώς αξιολογούν οι πολίτες το κυβερνητικό έργο, το 75% απαντά ως καλύτερο τομέα στο κυβερνητικό έργο την προσέλευση τουρισμού και ακολουθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
Καλυφθείτε: Έρχονται αυξήσεις στα τιμολόγια των τηλεπικοινωνιακών εταιριών
-Το ενεργειακό κόστος όμως καίει (γενικά) ακόμη και τους κολοσσούς των τηλεπικοινωνιών. Το μεγάλο θέμα συζήτησης στο ετήσιο συνέδριο της Morgan Stanley για τις τηλεπικοινωνίες στη Βαρκελώνη (TMT 2022) ήταν η εκτίμηση του Vodafone Group για υψηλότερο ενεργειακό κόστος κατά 300 εκατ. το 2023 και 500 εκατ. το 2024, ένα πολύ μεγάλο μέγεθος που υπολογίστηκε σε περίπου 5% των ενοποιημένων EBITDAaL του ομίλου. Η αύξηση θα προέλθει κυρίως από τη βρετανική αγορά όπου οι φόβοι για την πορεία των τιμών στην ενέργεια μεγαλώνουν διαρκώς. Στη Γερμανία, όπου επίσης το Vodafone Group έχει ισχυρή παρουσία, η εικόνα είναι καλύτερη καθώς υπάρχουν παρεμβάσεις στα τιμολόγια ρεύματος από την κυβέρνηση. Ανάλογα θέματα έχει και η ολλανδική KPN, ενώ σε καλύτερη κατάσταση είναι εταιρείες όπως η Tele2 και η Swisscom. Ο επικεφαλής του Vodafone Group έδωσε επίσης σήμα για ενοποιήσεις δραστηριοτήτων κυρίως σε Μ. Βρετανία αλλά και για εξαγορές, ενώ εκτίμησε πως το consolidation σε ευρωπαϊκές αγορές -όπου ο όμιλος έχει παρουσία- θα συνεχιστεί. Τώρα, το συμπέρασμα των αναλυτών ήταν πως αρκετοί τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε αυξήσεις τιμολογίων για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό, το κόστος από τις αυξήσεις μισθών και το ενεργειακό κόστος.
Καλυφθείτε Νο2: Έρχονται «φέσια» μικρομεσαίων στοιχηματικών
-Με εξαίρεση τις μεγάλες στοιχηματικές εταιρείες, η κατάσταση ορισμένων παρόχων στην ιντερνετική αγορά τυχερών παιχνιδιών εμπνέει ανησυχία. Ακούγονται πολλά για ξένη εταιρεία που έχει αφήσει μεγάλο φέσι από χορηγίες και εμπορικές καμπάνιες. Δεν είναι όμως η μόνη, καθώς την ίδια πρακτική φαίνεται να ακολουθούν και μικρότερου μεγέθους ιντερνετικοί πάροχοι, ενώ υπάρχουν και αναφορές για καθυστερήσεις στις πληρωμές κερδών σε παίκτες, σε σημείο που στην Επιτροπή Παιγνίων να έχει σημάνει «καμπανάκι». Βλέπετε, το άθλημα του ιντερνετικού τζόγου είναι απαιτητικό και όχι για όλους…
Ο maestro του ομίλου Στασινόπουλου (ή, έλα στον θείο…)
-Η αγορά σήμερα γνωρίζει τον Μιχάλη και τον Γιάννη, τους γιούς του Νίκου Στασινόπουλου του ανθρώπου που ακόμη και στα 93 του χρόνια, έχει αφήσει το στίγμα του στην ανάπτυξη του ομίλου, τη βιομηχανική οργάνωση, την εξωστρέφεια και την προσήλωσή του στην παραγωγή και τις εξαγωγές. Υπάρχει όμως και ο θείος. Ο Ευάγγελος Στασινόπουλος, μερικά χρόνια νεότερος, βρίσκεται στον όμιλο από την πρώτη μέρα που έπιασε δουλειά, ήταν ο «οικονομικός» εγκέφαλος πίσω από σημαντικές στρατηγικές κινήσεις σε επενδύσεις και κεφαλαιαγορές, όπως και σε θέματα νέων δραστηριοτήτων όπως η ναυτιλία και τα ακίνητα. Με την ενεργή συμμετοχή του σε όλες τις κρίσιμες αποφάσεις των τελευταίων 60 χρόνων, είναι ο αρχιτέκτονας της δομής του ομίλου, της μεγάλης αύξησης κεφαλαίου το 1999 αλλά και της μεταφοράς της έδρας το 2013. Επικοινωνεί με λίγα και εκλεκτά στελέχη, όλοι όμως αναγνωρίζουν και σέβονται τη μεγάλη αξία των επιλογών του. Οι δύο ανιψιοί, ο Μιχάλης και ο Γιάννης, τον ακούν προσεκτικά. Ζει στο εξωτερικό, είναι ενημερωμένος για τις διεθνείς εξελίξεις και με εξαιρετική διαίσθηση για τα μελλούμενα.
Η κατηφόρα της ΚΡΙ ΚΡΙ
-Συνεχίζεται χωρίς φρένο η μείωση της κερδοφορίας της ΚΡΙ ΚΡΙ. Στο εννεάμηνο του 2022 τα EBITDA μειώθηκαν στα 7,5 εκατ., από 19 εκατ. ευρώ (-60%) το ίδιο διάστημα πέρυσι. Την αύξηση εσόδων που καταγράφεται (και λόγω ανατιμήσεων) «πετσοκόβει» το ενεργειακό κόστος και η αύξηση των πρώτων υλών που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει η διοίκηση. Και εάν αυτό συμβαίνει λίγο πολύ με τις περισσότερες γαλακτοβιομηχανίες, δεν συμβαίνει το ίδιο με την αύξηση των υποχρεώσεων της ΚΡΙ ΚΡΙ κατά 38% στο ίδιο διάστημα, φθάνοντας στα 51,6 εκατ. από 37,1 εκατ. ευρώ πέρυσι. Η εταιρεία του Π. Τσινάβου προχώρησε προ διμήνου στην έκδοση ομολογιακού δανείου 6,5 εκατ. ευρώ, με το μεσοσταθμικό κόστος του δανεισμού της να ανέρχεται πλέον στο 2,12% (τέλος Σεπτεμβρίου 2022), από 1,72% το ίδιο διάστημα πέρυσι. Επιπλέον, υπάρχουν και σημαντικά αυξημένες υποχρεώσεις προς προμηθευτές, οι οποίες σύμφωνα με τη διοίκηση αποδίδονται στην εποχικότητα στον κλάδο του παγωτού.
Αναταραχή στην ΕΤΑΔ
-Αναβρασμός επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στην ΕΤΑΔ λόγω της επικείμενης λήξης της θητείας του νυν διευθύνοντος συμβούλου Στέφανου Βλαστού. Ο ίδιος κρατάει κλειστά τα χαρτιά του. Αξιόπιστες κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει η επιλογή του κατάλληλου προσώπου που θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει. Είτε όμως παραμείνει, είτε όχι, είναι γεγονός ότι η ΕΤΑΔ την τελευταία τριετία απεγκλώβισε ακίνητα που παρέμεναν αναξιοποίητα για δεκαετίες (Σκαραμαγκάς, Ανθοπωλεία Βουλής, Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, Μαρίνα Αθηνών, εκατοντάδες παλαιοί Αιγιαλοί, Ολυμπιακά Κέντρα Γαλατσίου, Πανθεσσαλικό και άλλα). Αυτή την εποχή για την ΕΤΑΔ έχουν ενδιαφέρον τα έργα ΑΠΕ και greenfields που αφορούν πρωτογενή τομέα. Το ίδιο συμβαίνει με τις αναπλάσεις σε Θεσσαλονίκη, Ναύπλιο, Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο και Κέρκυρα και Αθηναϊκή Ριβιέρα.
Σπρώχνονται (οι μισθωτές) για τα νέα malls της Lamda
-Δεν βιάζεται η Lamda για την είσοδο της δραστηριότητας των εμπορικών κέντρων στο Χρηματιστήριο. Το ΙΡΟ για τη Lamda Malls θα γίνει αργότερα μέσα στο 2023, κάτι που θα εξαρτηθεί από το γενικότερο περιβάλλον και τις συνθήκες στην αγορά. «Δεν βιαζόμαστε, θέλουμε να έχουμε καλές αποτιμήσεις. Θέλουμε να το κάνουμε σωστά, τη σωστή στιγμή. Κάνουμε πολύ στενό monitoring των συνθηκών της αγοράς. Τη δραστηριότητα των εμπορικών κέντρων ο όμιλος τη γνωρίζει πάρα πολύ καλά, έχουμε πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη, θα αναπτύξουμε αυτή τη δραστηριότητα και θα έχουμε δύο νέα εμπορικά κέντρα στο Ελληνικό», αναφέρουν τα στελέχη της εταιρίας. Με ενδιαφέρον αναμένει η αγορά και τις εξελίξεις που θα έρθουν για το εκπτωτικό χωριό στα Σπάτα που προστέθηκε τον περασμένο Αύγουστο στο χαρτοφυλάκιο του ομίλου (που περιλαμβάνει ακόμη το The Mall Athens, το Golden Ηall και το Mediteranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη). Με το εκπτωτικό στα Σπάτα η Lamda «χτίζει» περαιτέρω συνέργειες, ενώ το συγκεκριμένο εμπορικό έχει την ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τα άλλα δύο του Αμαρουσίου, πέραν του ότι είναι ανοικτό (οpen air), ότι λειτουργεί και 30 Κυριακές τον χρόνο, στην περίοδο δηλαδή της θερινής σεζόν. Αυτή την περίοδο του δ’ τριμήνου τα εμπορικά κέντρα του ομίλου, κατά τις πληροφορίες, έχουν πολύ ικανοποιητικά έσοδα, αναμένοντας φυσικά και την -πολύ δυνατή- για τα malls εορταστική περίοδο που φέτος θα είναι… κανονική. Υψηλό είναι το ενδιαφέρον των αλυσίδων και για τους δύο νέους σχεδιαζόμενους εμπορικούς χώρους στο Ελληνικό, το Vouliagmenis Mall και το Riviera Galleria στη μαρίνα, όπου έχει κατατεθεί εκδήλωση ενδιαφέροντος από ενοικιαστές (παλιούς και νέους υποψήφιους συνεργάτες του ομίλου) για το 92% και 71% αντίστοιχα της μικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας, πάνω από τους στόχους για φέτος. Πρόκειται για δραστηριότητες που επίσης θα ενταχθούν κάτω από τη Lamda Malls.