–Χαίρετε, «κάγκελα, κάγκελα παντού», τραγουδούσε ο Τζίμης Πανούσης και κάπως έτσι έχει εξελιχθεί η κατάσταση, καθώς δεν υπάρχει ορατότητα προς καμία κατεύθυνση και το μοναδικό δεδομένο είναι το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα. Ο πόλεμος δεν φαίνεται να τελειώνει κι όσο περνά ο καιρός οι αποστάσεις μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών διευρύνονται αντί να περιορίζονται. Σημεία σύγκλισης δεν φαίνονται στον ορίζοντα, τουλάχιστον προς το παρόν και η επιμήκυνση της σύγκρουσης είναι το χειρότερο σενάριο για την οικονομία. Την ίδια στιγμή η φορολόγηση -μέσω έκτακτης εισφοράς στα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας που προέκυψαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία- παραμένει γρίφος, ακόμη και για τους ειδικούς. Το μέτρο είναι αδύνατον να “μεταφραστεί” με ασφάλεια όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις σε κάθε εταιρία. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες μόλις εξυγίαναν τους ισολογισμούς από τα ΝΡLs, μπήκαν σε έναν νέο κύκλο αβεβαιότητας, ενώ ο τουρισμός (ιδίως) στη Βόρεια Ελλάδα, δεν αισθάνεται πολύ καλά τελευταία. Με αυτά και μ’ αυτά λοιπόν, οπλιζόμαστε με υπομονή… και περιμένουμε.
Η αρχή του τέλους ή το τέλος της αρχής;
-Στο μεταξύ, στην Κυβέρνηση παλεύουν μεθοδικά για την επενδυτική βαθμίδα που θα βοηθήσει να διατηρηθεί υπό έλεγχο η κατάσταση στην οικονομία, αν διατηρηθεί για πολύ το αβέβαιο περιβάλλον. Ξεκινούν, λοιπόν, αυτήν την εβδομάδα σε τεχνικό επίπεδο οι συζητήσεις με τους δανειστές (διάβαζε θεσμούς) για την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία. Η διαπραγμάτευση έχει γίνει δυσκολότερη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και μια ασφαλής εικόνα για το πώς εξελίσσεται δεν θα έχουμε πριν από τις 6 Απριλίου που η διαπραγμάτευση θα περάσει από το τεχνικό στο πολιτικό επίπεδο με συνάντηση Χρ. Σταϊκούρα – Θεσμών. Η πρόσφατη αναβάθμιση πάντως από την DBRS βοήθησε σημαντικά αφού μας χωρίζει πλέον μια “σκάλα” από την επενδυτική βαθμίδα, καθώς λαμβάνεται υπόψη η υψηλότερη υπάρχουσα αξιολόγηση της χώρας.
Δώδεκα χρόνια με το ΔΝΤ
-Στο μεταξύ, για να αρχίσουν τα πράγματα να μπαίνουν σε μια σειρά, σήμερα στον ESM συζητούν το ελληνικό αίτημα για πρόωρη εξόφληση των υπολοίπων δανείων που χρωστάμε στο ΔΝΤ. Περιμένουμε ότι θα εγκριθεί η εξόφληση, οπότε κλείνει για τη χώρα ο εξοντωτικός κύκλος που ξεκίνησε εκείνη την ηλιόλουστη ημέρα (23/4/2010) στο Καστελόριζο, όταν ο ΓΑΠ -με φόντο ένα αμέριμνο βαρκάκι- μας ανακοίνωσε ότι αποφασίσαμε να ζητήσουμε τη βοήθεια του ΔΝΤ.
Οι κεντρικές τράπεζες και η… βάρκα
-Προς το παρόν, πάντως, μας παρηγορεί ότι η θολούρα δεν είναι made in Greece. Υπάρχει ένα πρόβλημα που μπορεί να περιγράφει απλά, λέγοντας ότι οι κεντρικές τράπεζες… την έκατσαν τη βάρκα. Στην προσπάθειά τους να στηρίξουν τις οικονομίες από την κρίση του 2008 και μετά, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες τύπωσαν άφθονο χρήμα. Με τον τρόπο αυτόν διόγκωσαν τερατωδώς τους ισολογισμούς τους. Στις ΗΠΑ, όταν κεντρικός τραπεζίτης ήταν ο Bernanke, ο ισολογισμός της FED ήταν 2 τρισ. δολάρια. Σήμερα η FED διαχειρίζεται 8,5 τρισ. δολάρια. Στα 8 τρισ. ευρώ ανέρχεται και ο ισολογισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σήμερα, όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να ξαναμαζέψουν αυτό το χρήμα. Μοναδικό εργαλείο, τα επιτόκια. Ο Αμερικανός κεντρικός Τραπεζίτης Τζερόμ Πάουελ ανακοίνωσε την πρώτη αύξηση επιτοκίων του δολαρίου έπειτα από 3 χρόνια, προαναγγέλλοντας ταυτόχρονα πολλές ακόμη. Στη Βρετανία η κεντρική Τράπεζα προχώρησε στην τρίτη συνεχόμενη αύξηση επιτοκίων, αλλά εκεί έχουν τα δικά τους προβλήματα μετά το Brexit. Στην Ευρώπη, η Κριστίν Λαγκάρντ ανθίσταται, αλλά με διαρκώς λιγότερα επιχειρήματα. Στη Φρανκφούρτη κερδίζουν έδαφος τα επιχειρήματα των «γερακιών». Νέα εποχή ή, αν το προτιμάτε αγγλιστί, new era και για αυτό δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει.
Πού ρίχνουν το χρήμα Λιβανός, Τσάκος, Χατζηιωάννου, Προκοπίου
– Τέρμα όμως η μαυρίλα και οι θολούρες γιατί οι Έλληνες εφοπλιστές, που ξέρουν από θαλασσοταραχές, δεν κάνουν πίσω στα σχέδιά τους. Μπορεί να ενδιαφέρονται, κατά κύριο λόγο, για τα πλοία τους, αλλά όλο και περισσότεροι από αυτούς στρέφουν το ενδιαφέρον τους και προς τις στεριανές business. Και δεν εννοώ μόνο το real estate, όπου ορισμένοι έχουν… αυτοκρατορικές επενδύσεις, αλλά και τον πολλά υποσχόμενο τομέα της Ενέργειας. Για ορισμένους αυτό το «άνοιγμα» έχει άμεση συνάρτηση με την core ναυτιλιακή δραστηριότητά τους. Παράδειγμα, ο Πήτερ Λιβανός με την GasLog που ήταν από τους πρώτους που μπήκε με 20% στην Gastrade, την εταιρεία που ίδρυσε ο Όμιλος Κοπελούζου και «τρέχει» το μεγάλο project για το FSRU Αλεξανδρούπολης, το οποίο αφορά ουσιαστικά τη δημιουργία μιας νέας πύλης εφοδιασμού της χώρας και της ευρύτερης περιοχής με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Παράλληλα, όμως, διαθέτοντας κι έναν από τους μεγάλους στόλους πλοίων LNG Carriers, συμμετείχε στον διαγωνισμό για την πλωτή μονάδα του έργου και τον κέρδισε. Έτσι, θα μετατρέψει ένα από τα πλοία του σε FSRU και θα βγει διπλά κερδισμένος.
-Άλλοι εφοπλιστές κάνουν σημαντικά βήματα στον χώρο των ΑΠΕ. Μια χαρακτηριστική περίπτωση, όπως μαθαίνω, είναι ο Νίκος Τσάκος της ΤΕΝ που ποντάρει στα μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα κι όχι μόνο εδώ, αλλά και στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, στη Ν. Αμερική, όπου η οικογένεια Τσάκου κατέχει μεγάλες εκτάσεις γης. Στα ελληνικά ενεργειακά δρώμενα η εφοπλιστική οικογένεια δραστηριοποιείται μέσω της εταιρείας «Ενέργεια Υπερίωνας Α.Ε.», που εδρεύει στο γνωστό μέγαρο της ΤΕΝ επί της λεωφόρου Συγγρού. Η εταιρεία εξασφάλισε πρόσφατα από τη ΡΑΕ την άδεια για το στήσιμο mega φωτοβολταϊκού πάρκου στην περιοχή του Δομοκού, ισχύος 251,904 MW. Οι πληροφορίες λένε μάλιστα ότι ακολουθεί αντίστοιχο της ίδιας ισχύος στην ίδια περιοχή, με αποτέλεσμα να μιλάμε για project άνω των 500 MW, με τη συνολική επένδυση να εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα 500 εκατ. ευρώ. Το αδειοδοτημένο έργο μάλιστα θεωρείται πρωτοποριακό καθώς θα περιλαμβάνει και μονάδα αποθήκευσης ενέργειας με τη χρήση τεχνολογίας τετηγμένου άλατος και ατμοστροβίλου. Μιλάμε, δηλαδή, για προχωρημένα πράγματα…
-Άλλη μια περίπτωση ισχυρής εφοπλιστικής οικογένειας που δίνει το «παρών» στα ενεργειακά είναι αυτή των Χατζηιωάννου. Η κυπριακής καταγωγής οικογένεια, μέσω της εταιρείας «Αλασία Αναπτυξιακή», εξασφάλισε από τη ΡΑΕ, τον περασμένο Δεκέμβριο, δύο άδειες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση συσσωρευτών αποθήκευσης ισχύος 50 MW η καθεμιά και συνολικής ισχύος 100 MW που προορίζονται για συγκεκριμένες τοποθεσίες στο Κορωπί. Η «Αλασία Αναπτυξιακή» που διαθέτει μακρά διαδρομή (από το 1973) σε διάφορα πεδία της αγοράς, έχει ως μετόχους τον γνωστό εφοπλιστή Πόλυ Χατζηιωάννου (με ποσοστό 69,15%), τη Χρυστάλλα Χατζηιωάννου (με ποσοστό 10,25%), την Ελένη Χατζηιωάννου (με ποσοστό 10,15%), τη Μαρία Χατζηιωάννου (με ποσοστό 10,15%), τον Νικόλαο Χατζηιωάννου (με ποσοστό 0,15%) και τον Στέλιο Χατζηιωάννου (με ποσοστό 0,15%). Φιλόδοξα σχέδια (και) για ενεργειακά projects στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά ακούω ότι έχει και ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου, εάν βέβαια τον αφήσουν τον άνθρωπο να τα πάρει. Από ό,τι λέγεται, ο Προκοπίου -λόγω και της στρατηγικής θέσης των Ναυπηγείων- σκέφτεται διάφορα, μέχρι και το στήσιμο FSRU, δηλαδή μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG, που τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι και της μόδας. Ούτως ή άλλως ήδη έχει στον στόλο του πλήθος LNG Carriers.
Χρηματιστήριο: Οι ελπίδες σε τράπεζες και ΟΠΑΠ
-Σήμερα το Χρηματιστήριο θα ανασάνει από την έλλειψη επιθετικών πωλήσεων από βραχυπρόθεσμους traders. Οι τράπεζες και ο ΟΠΑΠ θα κρατήσουν την ισορροπία στον Γενικό Δείκτη. Η μετοχή του ΟΠΑΠ, εδώ και πολλές μέρες, κινείται κόντρα στο πτωτικό ρεύμα. Με το μέρισμα και την επιστροφή κεφαλαίου που δίνει, ουσιαστικά προσφέρει περίπου 12% μερισματική απόδοση. Δεν υπάρχουν πολλές μετοχές στην Ευρώπη που να προσφέρουν στους θεσμικούς επενδυτές αντίστοιχες αποδόσεις. Τα καθαρά έσοδα προ φόρων (GGR) για τη χρήση του 2021 διαμορφώθηκαν σε 1,539 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξάνονται με ρυθμό +36% ετησίως. Στο τελευταίο τρίμηνο του έτους τα GGR ανήλθαν στα 498,5 εκατ. ευρώ, μέγεθος που συνιστά μια από τις καλύτερες επιδόσεις σε επίπεδο τριμήνου ιστορικά.
Shopflix.gr ο νέος παίκτης στην αγορά
-Μια αναταραχή πιάνω στην πιάτσα να επικρατεί ξαφνικά στον τομέα των διαδικτυακών αγορών. Την ανακατωσούρα έχει προκαλέσει η εμφάνιση του SHOPFLIX.gr που έχει μπει δυνατά στην αγορά. Ένας πολλά υποσχόμενος παίκτης που φέρνει κάτι καινούριο στην αγορά και ήδη ξεχωρίζει. Πίσω από το SHOPFLIX.gr υπάρχει μια έμπειρη ομάδα που τρέχει το marketplace και κατάφερε να προσφέρει στους πελάτες, εκτός από τη μεγάλη γκάμα, και πολύ δυνατή υπηρεσία στο delivery, με αποτέλεσμα ένα σημείο στο οποίο χρόνια τώρα ταλαιπωρούνταν οι Έλληνες καταναλωτές να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά. Η αγορά είναι μεγάλη και τα στατιστικά μιλούν από μόνα τους: Σε σχέση με την προ COVID-19 εποχή, το 77% των καταναλωτών δηλώνουν τώρα ότι αγοράζουν περισσότερο από το διαδίκτυο. Το SHOPFLIX.gr μπήκε γερά στο παιχνίδι και διεκδικεί σημαντική θέση.
Πήρε τα πάνω του ο Σαχίνης
– Τώρα που τελείωσε η εβδομάδα νερού που διοργάνωσε η ΕΥΔΑΠ, να παρατηρήσουμε ότι παρά τις φήμες και τις διαδόσεις των προηγούμενων εβδομάδων, ο Διευθύνων Σύμβουλος Χάρης Σαχίνης έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει την εταιρία και κερδίζει πόντους στην αξιολόγηση της διοίκησης του Υπερ-Ταμείου και του ΜΜ. Σε περίπου 3 εβδομάδες η ΕΥΔΑΠ θα ανακοινώσει τα αποτελέσματά της και εκεί θα αποδειχθεί η προσεκτική διαχείριση των διαθεσίμων της. Πέρυσι η ΕΥΔΑΠ έδωσε συνολικά 0,47 ευρώ ανά μετοχή ή 6,9% μερισματική απόδοση στη σημερινή τιμή. Η μετοχή της με κεφαλαιοποίηση της τάξης των 750 εκατ. ευρώ απέχει πολύ από τα υψηλά του 2022, αλλά δείχνει αντοχές στις χρηματιστηριακές αναταράξεις της εποχής. Τα ίδιά της κεφάλαια ξεπερνούν τα 800 εκατ. ευρώ και τα ταμειακά διαθέσιμα τα 471 εκατ. ευρώ, αγγίζουν δηλαδή το 65% περίπου της σημερινής της κεφαλαιοποίησης.
Κάτι αλλάζει σε Παρνασσό, Αχίλλειο και Βουλιαγμένη
– Για την ΕΤΑΔ πολλά έχετε ακούσει κατά καιρούς, αλλά τα τελευταία δύο χρόνια αναβαθμίστηκαν και ανασυστάθηκαν επιχειρηματικές μονάδες της εταιρίας που άφησαν πλέον πίσω το κακό τους παρελθόν και τώρα παρουσιάζουν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα στοιχεία, για πρώτη φορά στην ιστορία λειτουργίας τους καταγράφουν εντυπωσιακά έσοδα το Μουσείο «Αχίλλειο» της Κέρκυρας, η Ακτή Βουλιαγμένης, ενώ με ιστορικά έσοδα ρεκόρ πάει να κλείσει και η χιονοδρομική σεζόν 2022 για τον Παρνασσό.
Το bonus του 1 εκατ. ευρώ.
– Υπάρχουν εργοδότες που κατανοούν τη συγκυρία, την πίεση που δέχονται τα νοικοκυριά και τη σημασία και συμβολή των εργαζόμενων στην πορεία της εταιρίας. Το σημερινό παράδειγμα έρχεται από την Εύβοια: Ο όμιλος SABO, με έδρα το Βασιλικό Ευβοίας, κατασκευάζει βιομηχανικό εξοπλισμό σε πλήθος κλάδων όπως η ανακύκλωση και διαχείριση αποβλήτων, η βαριά βιομηχανία, οι ρομποτικές εφαρμογές και τα συστήματα logistics σε τρόφιμα, ποτά και φάρμακα, η κεραμοποιία, η κατασκευή έργων υποδομής και βιομηχανικών κτιρίων, και, πρόσφατα, η ναυτιλία. Εξάγει το 60% των προϊόντων του σε 50 χώρες. Παρά την εξοντωτική πανδημική κρίση, ο κύκλος εργασιών του SABO Group για το 2021 αυξήθηκε κατά 33% και ξεπέρασε τα 50 εκ. ευρώ. Η διοίκηση αποφάσισε να μοιράσει το 35% των κερδών προ φόρων ως bonus στους εργαζόμενους, παράλληλα με την αύξηση των μισθών για όλους και την παροχή ιδιωτικού προγράμματος δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για το σύνολο του προσωπικού. Εύγε, SABO.