Οι τρελαμένοι καταναλωτές που βγήκαν από σχεδόν δύο χρόνια καραντίνας με το μάτι να γυαλίζει, πρόθυμοι να ξοδέψουν και το τελευταίο σεντ του εισοδήματός τους για να αναπληρώσουν τον χαμένο χρόνο, στέλνοντας το διανοητικό σύμπαν του Προυστ για βρούβες, ξαφνικά βρήκαν τοίχο.
Ή μάλλον βρήκαν σούπερ μάρκετ, που πλέον ρουφάει τον μισθό γρηγορότερα απ’ ό,τι μια μαύρη τρύπα το φως. Ο δρόμος προς την ηλεκτροκίνηση που αρχικά στρώθηκε με τα ροδοπέταλα των ματσωμένων early adaptors (sic) που συναγωνίζονταν σε ενθουσιασμό τους κατοίκους της Ιερουσαλήμ που έστρωναν τον δρόμο με βάγια στον Ιησού πριν από δύο χιλιετίες, δείχνει πλέον να ακολουθεί τον δικό του Γολγοθά.
Διότι πολύ απλά, πόσοι, διάολο, να είναι όσοι μπορούν να εκταμιεύσουν χαρωπά από 40, 50 χιλιάρικα και πάνω για να αγοράσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, SUV στην πλειονότητά τους, και μετά να πληρώνουν τον ψυχολόγο για να τους απαλλάξει από το άγχος που αποκόμισαν ύστερα από ένα ταξίδι με το ηλεκτρικό τους όχημα;
Όσοι και να είναι, σταδιακά λιγοστεύουν. Όχι επειδή τα ηλεκτρικά δεν είναι καλύτερα συνολικά αυτοκίνητα από τα θερμικά. Είναι. Ούτε επειδή πρόκειται για τη μεγαλύτερη εξαπάτηση στην ιστορία του καπιταλισμού. Η ηλεκτροκίνηση θα επικρατήσει. Απλώς προτού επικρατήσει η ηλεκτροκίνηση, επικράτησε η απληστία. Στοιχειώδες.
Είναι η φύση του συστήματος τέτοια. Ο καπιταλισμός, όπως και η ζωή, σιχαίνεται τα κενά. Με τη διαφορά ότι ο καπιταλισμός σιχαίνεται τα κενά ταμεία. Και όπου προκύψει η ευκαιρία να τα γεμίσει το κάνει, με ομολογουμένως θαυμαστή επιδεξιότητα. Το πιο αξιοθαύμαστο, ωστόσο, είναι ότι όποτε προκύψει πρόβλημα το σύστημα ξεγλιστράει με την ευλυγισία υδραργύρου.
Κι εδώ αρχίζει να φαίνεται στο (όχι και πολύ) βάθος το αδιέξοδο: η παγκόσμια παραγωγή αυτοκινήτων προβλέπεται να υπερβεί τις πωλήσεις κατά 6% φέτος. Τουτέστιν, πάνω από 5 εκατομμύρια οχήματα θα μείνουν στα αζήτητα.
Ποιος είναι ο τρόπος να ξεστοκάρεις; Ο πιο προφανής είναι να χαμηλώσεις το περιθώριο κέρδους. Θα το κάνουν; Εκτιμώ ότι θα το κάνουν τόσο ώστε να μη γίνει εύκολα αντιληπτό πόσο είχε ανέβει προηγουμένως το περιθώριο κέρδους. «Μη μας κρεμάσουν κουδούνια», είναι ο ψίθυρος που φαντάζομαι ότι θα διατρέχει τον χώρο. Το πρόβλημα ίσως να μην ήταν τόσο έντονο αν ήταν παροδικό. Ομως οι προβλέψεις για το 2024 και το 2025 είναι χειρότερες.
Για να μη γίνομαι μονομερής πρέπει εδώ να υπογραμμίσω ότι ένα μεγάλο μέρος των κερδών που έχουν αποκομίσει οι αυτοκινητοβιομηχανίες την τελευταία τριετία το έχουν επενδύσει σε έρευνα και εμβάθυνση της τεχνολογίας. Μπορεί συνολικά το κάρο να μπήκε μπροστά από το άλογο στο θέμα του εξηλεκτρισμού, αλλά συνάμα καμία από αυτές τις εταιρείες, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στο κουρμπέτι για σχεδόν έναν αιώνα, δεν ήταν τόσο υπερφίαλη που να μην έβλεπε ότι μόνο η επένδυση θα έφερνε αποτέλεσμα.
Και μπορεί κάποιες από αυτές μέχρι πρότινος να θεωρούσαν επένδυση (και) το lobbying που οδηγούσε τις κυβερνήσεις σε παρελκυστικές πολιτικές, αλλά εδώ πλέον έχει γίνει ξεκάθαρο ότι το θέμα επείγει. Το μοντέλο πρέπει να αλλάξει. Και εξαιτίας (πρωτίστως) της κλιματικής αλλαγής και επειδή η κοινωνία στρέφεται σε meta πρακτικές.
Αλλάζει με ραγδαίο ρυθμό. Και αλλάζει ακριβώς επειδή η τεχνολογία έχει πάρει τέτοια τροπή. Δεν υπηρετεί πλέον μόνο την ανάγκη για αλλαγή, είναι η αλλαγή. Τα όρια μεταξύ του αιτίου και του αιτιατού θολώνουν. Το κινητό τηλέφωνο δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες του ανθρώπου μόνο, γίνεται πλέον προέκταση της ύπαρξής του.
Η συνδεσιμότητα είναι πλέον τόσο κρίσιμη για τον Δυτικό άνθρωπο που αποκτά διαστάσεις στοιχειώδους αγαθού επιβίωσης. Επομένως και το αυτοκίνητο, ως μια πλατφόρμα που συνδυάζει τη μετακίνηση στον φυσικό χώρο αλλά και (για μερικούς εξίσου σημαντικό) στον κυβερνοχώρο είναι ένα απαραίτητο εξάρτημα του «υβριδικού» ανθρώπου.
Ο κλάδος, εν μέρει τουλάχιστον, το έχει καταλάβει. Και έχει επενδύσει τρισεκατομμύρια προς αυτή την κατεύθυνση. Η συνδεσιμότητα, η αυτόνομη οδήγηση, οι μπαταρίες επόμενης γενιάς με αυτονομία πάνω από 1.000 km και δυνατότητα φόρτισης σε ελάχιστα λεπτά θα είναι οι καρποί αυτών των επενδύσεων.
Των χρημάτων που, ωστόσο, σε μεγάλο βαθμό έχει καταστεί δυνατό να επενδυθούν επειδή τα κέρδη που αποκόμισαν αυτά τα χρόνια ήταν τεράστια. Υπό αυτή την έννοια θα πρέπει εφεξής ο καταναλωτής να αναμένει -και γιατί όχι, να απαιτεί- τον εκδημοκρατισμό αυτής της τεχνολογικής διαστολής, με όποιον τρόπο κι αν μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει εφικτό: με (πολύ) πιο προσιτά ηλεκτρικά αυτοκίνητα;
Με πλατφόρμες συνδρομής; Με σχετικά φθηνό μηνιαίο μίσθωμα; Με κάποιον τρόπο πρέπει να γίνει διάχυση, διαφορετικά τα 5 εκατομμύρια αυτοκίνητα που περισσεύουν φέτος θα πολλαπλασιαστούν τα επόμενα χρόνια. Και η επόμενη τεχνολογία που θα αναπτυχθεί θα είναι αυτή της διαχείρισης σκραπ.