Από το 1990 μέχρι σήμερα, 27 χώρες σε όλο τον κόσμο κατάφεραν να περάσουν το «κατώφλι» της κατηγορίας των χωρών υψηλού εισοδήματος (high income countries), όπως το έχει ορίσει η Παγκόσμια Τράπεζα. Και αυτό, παρότι το «κατώφλι» είναι αρκετά χαμηλό: μόλις 14.000 δολάρια ετησίως κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (gross national income,GNI).
Από τις 27 χώρες που πέτυχαν τη μετάβαση, οι 13 είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τις χώρες αυτές, η Παγκόσμια Τράπεζα της αποκαλεί «convergers» (συγκλίνουσες οικονομίες), αναγνωρίζοντας ότι -παρότι κατάφεραν να περάσουν στην κατηγορία υψηλού εισοδήματος- απέχουν ακόμα αρκετά από τις πιο ανεπτυγμένες και εισοδηματικά εύρωστες χώρες της Ευρώπης. Μία από τις «συγκλίνουσες οικονομίες» είναι και η Ελλάδα.
«Η Ελλάδα αποκαλείται συγκλίνουσα χώρα (converger), επειδή έγινε χώρα υψηλού εισοδήματος σύμφωνα με την ταξινόμηση της Παγκόσμιας Τράπεζας το 1996, μετά το οικονομικό θαύμα των δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70. Για αυτό την αποκαλούμε συγκλίνουσα, μαζί με την Τσεχία, την Εσθονία, την Ουγγαρία, τη Λετονία και άλλα μέλη της ΕΕ» εξηγεί ο επικεφαλής οικονομολόγος Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ivailo V. Izvorski, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε με αφορμή τη συμμετοχή του στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Πιο σκληρή προσπάθεια, κίνδυνος για «ολίσθημα»
Ο I. Izvorski σημειώνει ότι οι συγκλίνουσες οικονομίες έχουν ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουν, για να διασφαλίσουν πραγματικά υψηλά εισοδήματα τόσο για το κράτος, όσο και για τους πολίτες τους. Και προειδοποιεί ότι ένα «ολίσθημα» δεν είναι δύσκολο να συμβεί.
«Οι συγκλίνουσες χώρες πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να φτάσουν βαθύτερα στα υψηλά εισοδήματα και να αυξήσουν το κατά κεφαλήν εισόδημα» τονίζει. «Είναι πολύ δύσκολο να το κάνουν αυτό, αλλά είναι πολύ εύκολο να χάσουν το καθεστώς της συγκλίνουσας οικονομίας ή της οικονομίας υψηλού εισοδήματος.
Τι πρέπει να κάνουν, λοιπόν; Όλες αυτές οι χώρες, και αυτό ισχύει και για την Ελλάδα, πρέπει να έχουν μία πολύ πιο δυναμική οικονομία του ιδιωτικού τομέα, έναν ιδιωτικό τομέα που να βασίζεται όλο και περισσότερο στην καινοτομία. Στις συγκλίνουσες χώρες, οι περισσότερες επενδύσεις των ξένων επιχειρήσεων αφορούν απλώς στη δημιουργία παραγωγικών μονάδων, που αποτελούν τμήματα των μητρικών ομίλων. Η πρόκληση είναι να προχωρήσουμε από την ανάπτυξη απλών παραγωγικών μονάδων σε μία οικονομία της καινοτομίας.
Ξέρετε, κοιτούσα τις δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) στην Ελλάδα, οι οποίες είναι περίπου 1,5% του ΑΕΠ. Αυτό είναι σαφώς υψηλότερο από το ποσό που δίνεται σε χώρες όπως οι Ρουμανία, Μάλτα, Κύπρος ή Βουλγαρία, που διαθέτουν λιγότερο από 1% του ΑΕΠ για R&D. Αλλά είναι χαμηλότερο, φυσικά, από τα ποσά που δίνονται σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Αυστρία, η Γερμανία, όπου το αντίστοιχο ποσοστό είναι πάνω από 3%.
Η αύξηση του R&D δεν είναι μόνο καθήκον της κυβέρνησης, που μπορεί να κάνει κάποια προγράμματα Έρευνας και Ανάπτυξης κυρίως μέσω των πανεπιστημίων, αλλά είναι -σε μεγάλο βαθμό- καθήκον του ιδιωτικού τομέα. Εάν αυξηθούν τα έργα Έρευνας και Καινοτομίας, τότε μπορείτε να έχετε περισσότερη καινοτομία».
Η Ελλάδα θα επηρεαστεί αρνητικά από την επιβράδυνση της Ευρωζώνης
Η Παγκόσμια Τράπεζα δημοσίευσε πρόσφατα την έκθεση «Greater Heights: Growing to High Income in Europe and Central Asia», όπου αξιοποιεί παραδείγματα από τις συγκλίνουσες οικονομίες για να ενθαρρύνει 23 ακόμα χώρες της Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας να περάσουν από τα μεσαία στα υψηλά εισοδήματα. Οι συγγραφείς, μεταξύ των οποίων είναι και ο I. Izvorski, επισημαίνουν τη μεγάλη σημασία της εκπαίδευσης και των ιδιωτικών επενδύσεων.
Παράλληλα, όμως, ο I. Izvorski προειδοποιεί ότι η πιθανή επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, φέτος, λόγω του εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ και των τελευταίων γεωπολιτικών εξελίξεων, θα παρασύρει προς τα κάτω τις συγκλίνουσες οικονομίες και την Ελλάδα.
«Σίγουρα θα υπάρχει αντίκτυπος. Ειδικότερα για την Ελλάδα, οι εξαγωγές της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι περίπου 45%. Η Ελλάδα εξαρτάται πολύ από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις εξαγωγές της, τις επενδύσεις, τον τουρισμό. Όπως ξέρετε, η συναίνεση μεταξύ των εκτιμήσεων για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη έχουν μειωθεί αρκετά δραματικά από το 2024. Από ανάπτυξη 1,5%, τώρα οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ρυθμό μικρότερο από 1%, ίσως και 0,5% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Όλα αυτά σημαίνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από δύο χρόνια πολύ χαμηλής ανάπτυξης, είναι πιθανό να έχει ένα ακόμα έτος πολύ χαμηλής ανάπτυξης. Και αυτό θα επηρεάσει σαφώς αρνητικά όλες τις συγκλίνουσες οικονομίες.»
Διαβάστε ακόμη
Ivailo V. Izvorski (Παγκόσμια Τράπεζα): Η Ελλάδα πρέπει να προσπαθήσει πιο σκληρά (γραφήματα)
Αδήλωτος πλούτος στο φως χάρη στα POS – Τι δείχνουν τα νέα στοιχεία της ΑΑΔΕ
Επιφυλακτικά τα στελέχη της Fed για τα επιτόκια λόγω δασμών και πληθωριστικών κινδύνων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα