Στεγαστική κρίση: Μείζον κοινωνικό ζήτημα και «μάστιγα» για τις οικογένειες (πίνακες)

Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων και εν γένει του κόστους στέγασης, αποτελεί το «μείζον» θέμα συζήτησης και προβληματισμού στο σύνολο των συμπολιτών μας, ιδιαίτερα όσων σκέφτονται είτε να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους δημιουργώντας οικογένεια και αναζητούν ένα ακίνητο με ένα επιπλέον δωμάτιο, είτε για όσους έχει λήξει ή/λήγει το μισθωτήριο συμβόλαιο τους επόμενους μήνες και αναμένουν να ενημερωθούν για τις νέες «απαιτήσεις» του ιδιοκτήτη.  Η αύξηση των ζητούμενων τιμών ενοικίασης από το 2018 έως και το 2024 κυμάνθηκε από 43,2% έως 62,1% αν πρόκειται για οικογενειακή κατοικία, ενώ υπάρχουν και περιοχές που καταγράφονται μεγαλύτερες αυξήσεις. 

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό Φεβρουαρίου, τα ενοίκια κατοικιών σημείωσαν άνοδο 9,9%, συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία.

Πρακτικά αυτό σημαίνει πως εάν κάποιος κατέβαλε μηνιαίο ενοίκιο ύψους 700 ευρώ πέρυσι, φέτος καλείται να πληρώσει 769,3 ευρώ. Όλα μάλιστα δείχνουν πως θα ακολουθήσουν μεγαλύτερες αυξήσεις καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, οι τιμές ακινήτων και ενοικίων δεν έχουν φθάσει ακόμη στα ανώτερα τους επίπεδα.

Είναι ενδεικτικό πως ο δείκτης μισθωμάτων βρίσκονταν τον Σεπτέμβριο του 2011 στο 124,29 που αποτελεί και ιστορικό υψηλό ενώ σήμερα βρίσκεται στο 108,32, χαμηλότερα δηλαδή κατά 12,8% σε σχέση με το 2011.

Πλέον, το κόστος στέγασης οικογενειακής κατοικίας αγγίζει το σύνολο ενός «καλού» μισθού, ενώ για κατοικίες κατάλληλες για νέους ή/και φοιτητές το 60%-70%. Μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας αναγκάζεται να κάνει περικοπές ακόμη και σε βασικές ανάγκες του. 

Οι καθυστερήσεις σε λογαριασμούς στεγαστικών δανείων, ενοικίων ή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας είναι μια άλλη ένδειξη ότι το κόστος στέγασης είναι πολύ υψηλό. 

Σύμφωνα με την Eurostat, στην Ελλάδα το 47,3% (2022:45,5%) των ατόμων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφελείας, που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό στο σύνολο των 29 χωρών της Ε.Ε., όταν το μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 9,3%. Δηλαδή, περίπου ο μισός πληθυσμός της χώρας μας ζει σε νοικοκυριά που έχουν καθυστερήσεις σε έξοδα που είναι άμεσα σχετιζόμενα με τη στέγαση. 

Η πρώτη κουβέντα των ενδιαφερομένων ενοικιαστών όταν επικοινωνούν μαζί μας είναι: ‘’ξέρουμε ότι οι τιμές είναι σε υψηλά επίπεδα, τα διαθέσιμα ακίνητα είναι λιγοστά  και η ζήτηση είναι μεγάλη, αλλά παρακαλώ πολύ ενημερώστε μας αν υπάρξει μια ευκαιρία’’. 

Εννοώντας, αν βρεθεί κάποιο ακίνητο με 2 Υ/Δ, άνω του 1ου ορόφου, κατάλληλο για οικογένεια με μίσθωμα που να μην ξεπερνά τα 550€/μήνα – 600€/μήνα όσον αφορά το Ν.Αττικής. 

Σχεδόν μηδενική η διαθεσιμότητα κατοικιών έως 600 ευρώ

Τα διαθέσιμα προς μίσθωση ακίνητα (80-110τμ, άνω του 1ου ορόφου) με ζητούμενο μίσθωμα έως 600 € σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες σε ιστοσελίδες στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, αποτελούν το 5,64% (6,37% το 2024, 17,41% το 2023 και 19,96% το2022) του συνόλου των προς μίσθωση κατοικιών, στα Βόρεια Προάστια μόλις το 0,10% (0,22% το 2024,1,15% το 2023 και 0,71% το 2022), στα Νότια Προάστια το 0,67% (0,55% το 2024,1,43% το 2023, 4,03% το 2022), στα Δυτικά Προάστια το 11,04% (15,09% το 2024,23,3% το 2023, 35,58% το 2022), στο Υπόλοιπο Αττικής το 11,51% (11% το 2024, 17% το 2023, 27,20% το 2022) και στον Πειραιά το 7,23% (4,2% το 2024,15% το 2023, 35,46% το 2022).

Τα άνωθεν δεδομένα, αναδεικνύουν την ραγδαία αύξηση των ζητούμενων τιμών ενοικίασης στις περιοχές της Αττικής. Συγκεκριμένα, στο κέντρο της Αθήνας, η διαθεσιμότητα οικογενειακών κατοικιών με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, μειώθηκε κατά 71,7% σε σχέση με το 2022. Στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων, καταγράφεται μείωση της διαθεσιμότητας «οικονομικών» κατοικιών κατά 68,97% και στο Υπόλοιπο Αττικής κατά 57,68%. 

Ο Πειραιάς καταγράφει την μεγαλύτερη μείωση διαθεσιμότητας οικονομικών ακινήτων, αγγίζοντας το 79,61%. 

Συνοπτικά, σύμφωνα με τον κάτωθι πίνακα, καταγράφουμε τα παρακάτω στοιχεία όσον αφορά την διαθεσιμότητα «οικονομικών» ακινήτων κατάλληλα για οικογένεια :

• Στις περιοχές του κέντρου των Αθηνών, μόλις το 5,64% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών κατάλληλες για οικογένειες διατίθενται προς μίσθωση με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες. 
• Στις περιοχές των Βορείων Προαστίων, μόλις το 0,10% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών κατάλληλες για οικογένειες διατίθενται προς μίσθωση με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες.
• Στις περιοχές των Νοτίων Προαστίων, μόλις το 0,67% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών κατάλληλες για οικογένειες διατίθενται προς μίσθωση με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες.
• Στις περιοχές του Πειραιά, μόλις το 7,23% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών κατάλληλες για οικογένειες διατίθενται προς μίσθωση με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες.
• Στις περιοχές του Υπολοίπου Αττικής, μόλις το 11,51% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών κατάλληλες για οικογένειες διατίθενται προς μίσθωση με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€, σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες.

Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικία 80τμ-110τμ, άνω του 1ου ορόφου με 2-3Υ/Δ

Η διαθεσιμότητα κατοικιών σύμφωνα με το ζητούμενο μίσθωμα στο Ν. Αττικής

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στο σύνολο των περιοχών του Ν.Αττικής, η διαθεσιμότητα ακινήτων προς μίσθωση είναι πολύ μικρή έναντι των προηγούμενων χρόνων. Παράλληλα ,όπως προκύπτει και από το σύνολο των παρακάτω πινάκων, το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων 80τμ-110τμ άνω του 1ου ορόφου,  διατίθεται με ζητούμενες τιμές μίσθωσης άνω των 800€/μήνα. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα Βόρεια Προάστια όπου το 96,81% (95,80% το 2024,93,11% το 2022) των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων, έχουν ζητούμενο μίσθωμα είναι άνω των 800€/μήνα, ενώ στα Νότια Προάστια το  93,84% (80,40% το 2024, 81,44% το 2022). Στο κέντρο της Αθήνας το 81,20% (81,16% το 2024,65,66% το 2022) των διαθεσίμων κατοικιών έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€/μήνα, ενώ στις περιοχές του Πειραιά το 83,72% (81,45% το 2024, το 47,46% το 2022) , των Δυτικών Προαστίων το 73,18% (52,36% το 2024, 50,31% το 2022)  και στο Υπόλοιπο Αττικής το 78,18% (το 78,39% το 2024, 56,97% το 2022). 

Σύμφωνα με τον κάτωθι πίνακα, καταγράφουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των διαθεσίμων κατοικιών κατάλληλα για οικογένεια έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€:

• Στις περιοχές του κέντρου των Αθηνών, 8 στα 10 σπίτια έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€ εκ των οποίων τα 4 πάνω από 1.000€ 
• Στις περιοχές των Βορείων Προαστίων, 9 στα 10 σπίτια έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€ εκ των οποίων τα 8 πάνω από 1.000€ 
• Στις περιοχές των Νοτίων Προαστίων, 9 στα 10 σπίτια έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€ εκ των οποίων τα 7πάνω από 1.000€ 
• Στις περιοχές του Πειραιά, 8 στα 10 σπίτια έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€ εκ των οποίων τα 3 πάνω από 1.000€ 
• Στις περιοχές του Υπολοίπου Αττικής, 8 στα 10 σπίτια έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€ εκ των οποίων τα 1 πάνω από 1.000€ 

Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικία 80τμ-110τμ, άνω του 1ου ορόφου με 2-3Υ/Δ

Σύμφωνα με τα άνωθεν κατανοούμε ότι το κόστος μίσθωσης κατοικίας κατάλληλη για οικογένεια, στο σύνολο σχεδόν των περιοχών του Ν.Αττικής αγγίζει έναν ολόκληρο «καλό» μισθό. Χωρίς να συνυπολογίζουμε τα κοινόχρηστα, το κόστος ενέργειας και τους λοιπούς λογαριασμούς. 

Άμεση η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής

Απαιτείται να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να κατανοήσουμε ότι το προσαυξημένο κόστος στέγασης δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τα κατώτερα οικονομικά στρώματα που βρίσκονται κοντά στον κίνδυνο φτώχειας ή/τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά ή μόνο τους νέους ηλικιακά, πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, αφενός υψηλότερα, αφετέρου όμως, πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς.

Οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας βρίσκονται προ των πυλών και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με διεύρυνση των δικαιούχων, με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα και τη προσβασιμότητα σε αγορά κατοικίας, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος.

Μέτρα που θα ελαφρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό της οικογένειας που μισθώνει τη κύρια κατοικία της, που πληρώνει ενοίκιο για τον φοιτητή της αλλά δεν δικαιούται το φοιτητικό επίδομα, στους νέους που δεν εμπίπτουν στο άνωθεν πρόγραμμα διότι έχουν υψηλότερες αποδοχές, που θέλουν να αγοράσουν σπίτι αλλά δεν διαθέτουν το ποσοστό της ιδίας συμμετοχής (δεν διαθέτουν αποταμιεύσεις) που ζητούν τα τραπεζικά ιδρύματα.

Η δημιουργία μέτρων φθηνού δανεισμού και μάλιστα μικρής κλίμακας με βάση την ανάγκη του σήμερα, δεν μπορούν να αποτελούν την ναυαρχίδα στεγαστικών πολιτικών μιας χώρας που είναι πρωταθλήτρια του κόστους στέγασης, που απαιτείται ένας ολόκληρος μισθός για τη μίσθωση οικογενειακής κατοικίας, που το 47,3% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, αλλά ένα από τα πολλά μέτρα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής – κάτι που δεν ισχύει στη χώρα μας.

Μη ξεχνάμε ότι η χώρα μας είναι από τις λίγες χώρες της Ε.Ε που δεν διαθέτει κοινωνικές κατοικίες (όχι εργατικές).Η κοινωνική κατοικία αντιπροσωπεύει μορφές παρεμβάσεων- κατασκευή, ρυθμιστικά μέτρα κλπ., της εθνικής κυβέρνησης ή/και των τοπικών αρχών στην αγορά κατοικίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων.

Η παροχή της στέγης αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και υπάγεται στον τομέα της κρατικής κοινωνικής πολιτικής.

Ευρωκοινοβούλιο(2021): Θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα η επαρκής στέγαση

Το 2021, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο καλείς τις χώρες της ΕΕ να αναγνωρίσουν την επαρκή στέγαση ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που επιβάλλεται μέσω της νομοθεσίας. Όλοι θα πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση σε αξιοπρεπή, «υγιεινή» στέγαση, με σύνδεση πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας, επαρκή αποχέτευση και αξιόπιστη ενέργεια.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (UN-Habitat) για το δικαίωμα στη στέγαση  

Ο καθένας έχει ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη στέγαση, το οποίο διασφαλίζει την πρόσβαση σε ένα ασφαλές, κατοικήσιμο και οικονομικά προσιτό σπίτι. Η στέγαση είναι κάτι περισσότερο από μια στέγη, είναι η ευκαιρία για καλύτερες ζωές και καλύτερο μέλλον.? 

Μέχρι το 2030, το UN-Habitat υπολογίζει ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα χρειάζονται πρόσβαση σε επαρκή στέγαση. Αυτό μεταφράζεται σε ζήτηση για 96.000 νέες προσιτές και προσβάσιμες κατοικίες κάθε μέρα.

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (15/2/2023) 

Το δικαίωμα στέγασης αποτελεί διεθνή υποχρέωση των κρατών μελών, την οποία πρέπει να λάβει υπόψη η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγματι, αυτό το δικαίωμα αναγνωρίζεται στην Παγκόσμια Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στην οποία ορίζεται ότι «Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες». 

Στον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης προβλέπεται ότι προκειμένου να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική άσκηση του δικαιώματος στην κατοικία, τα μέρη δεσμεύονται να λάβουν μέτρα με στόχο: την προώθηση της πρόσβασης σε κατάλληλη στέγαση, την πρόληψη και τη μείωση του φαινομένου των αστέγων με σκοπό τη σταδιακή εξάλειψή του, τη διαμόρφωση τιμών στέγασης προσιτών σε όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους.  

Το δικαίωμα στην κατοικία αναγνωρίζεται από τα Συντάγματα πολλών κρατών μελών και/ή αποτελεί το αντικείμενο συγκεκριμένων νόμων που αποσκοπούν στην αποτελεσματική εφαρμογή του.

*Θεμιστοκλής Μπάκας: Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates

Διαβάστε ακόμη

Κίνηση – έκπληξη από τον Ελον Μασκ: Η startup τεχνητής νοημοσύνης xAI απορροφά την πλατφόρμα X (Twitter)

Φορολογικές δηλώσεις 2025: Πάνω από 3,4 εκατ. ευρώ σε άμεσες επιστροφές φόρου

Τι σηματοδοτεί η εμβληματική συμφωνία του Τσάκου για τη ναυπήγηση 9 Shuttle tankers (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα