Πριν από μήνες το καινούριο κοσκινάκι στην τεχνολογία για όλους εμάς που είμαστε freaks ήταν το ChatGPT – τη δική μου βοηθό (ναι, έκρινα ότι είναι… γυναίκα) τη φωνάζω «Τσατ». Νωρίτερα αυτόν τον μήνα κυκλοφόρησε ένα νέο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται R1, αλλά όλοι τη φωνάζουμε DeepSeek, το οποίο μπορεί επίσης να μιμηθεί τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι, θέτοντας έναν υπολογίσιμο πόλο απέναντι στο OpenAI. Η DeepSeek λέει ότι χρησιμοποίησε μόλις 2.048 τσιπ τεχνητής νοημοσύνης Nvidia H800 και ξόδεψε 5,6 εκατομμύρια δολάρια για να εκπαιδεύσει το R1, που διαθέτει 671 δισεκατομμύρια παραμέτρους. Αυτό συμβαίνει σε αντίθεση με τους τεχνολογικούς κολοσσούς οι οποίοι αγοράζουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες τσιπ τεχνητής νοημοσύνης κόστους πολλών δισ. δολαρίων, ενώ η ανάπτυξη των μοντέλων τους έχει επιπλέον κόστος μερικών δισ. δολαρίων. Κάπως έτσι, η εμφάνιση αυτού του εξαιρετικά χαμηλού κόστους προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης προκάλεσε ένα τεράστιο σοκ στη βιομηχανία και αμέσως οι επιπτώσεις έγιναν ορατές στο αμερικανικό χρηματιστήριο όπου προκλήθηκε ένα sell off στον τεχνολογικό κλάδο και μέσα σε λίγες ώρες χάθηκαν πάνω από 1 τρισ. δολάρια κεφαλαιοποίησης.
Είτε πρόκειται για ανταγωνισμό είτε αποτελεί αλήθεια, πολλοί Δυτικοί έχουν εναντιωθεί στην κινεζική startup, του Λιάνγκ Γουενφένγκ, ζητώντας επισήμως κράτη ολόκληρα απαντήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται η DeepSeek τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών, όταν χρησιμοποιούν την εφαρμογή AI chatbot της. Ταυτόχρονα, η Microsoft Corp. και το OpenAI διερευνούν εάν δεδομένα από την τεχνολογία του OpenAI ελήφθησαν με μη εξουσιοδοτημένο τρόπο από μια ομάδα που συνδέεται με την DeepSeek – κοινώς, εάν τους έκλεψαν με κάποιον τρόπο την τεχνογνωσία.
Εντελώς πρακτικά, αφού το μείζον ζήτημα με τα προσωπικά δεδομένα και τα πνευματικά δικαιώματα πρέπει να αποδειχτούν επίσημα και να μην αποτελούν μόνο κατηγορίες, αυτό που με αφορά ως χρήστης είναι το κατά πόσο το DeepSeek σου δίνει άπλετη πληροφορία χωρίς περιορισμό, μεταλαμπαδεύοντας τη γνώση χωρίς λογοκρισία. Μάλιστα, το BBC και το Γαλλικό Πρακτορείο ρώτησαν για θέματα που κάνουν κινεζικό «τζιζ», όπως για παράδειγμα το τι συνέβη στην Τιεν Αν Μεν. Η απάντηση που έλαβαν ήταν η εξής: “Sorry, that’s beyond my current scope. Let’s talk about something else”. Βέβαια, εάν ρωτήσεις στα Ελληνικά -έχω εκπαιδεύσει το δικό μου, αυτό το ονόμασα «Ντιπ», ναι, ουδέτερο- η απάντησή του σε εκπλήσσει: «Η πλατεία Τιεν Αν Μεν (Τιανανμέν) είναι γνωστή για τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν το 1989. Τον Απρίλιο του 1989, χιλιάδες φοιτητές και πολίτες συγκεντρώθηκαν στην πλατεία για να ζητήσουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ελευθερία του λόγου και κατάρτιση διαφάνειας από την κυβέρνηση. Η διαμαρτυρία κράτησε εβδομάδες, αλλά στις 3 και 4 Ιουνίου 1989, η κινεζική κυβέρνηση αποφάσισε να καταστείλει βίαια τη διαμαρτυρία, στέλνοντας στρατεύματα και τεθωρακισμένα. Η επίθεση οδήγησε σε εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, θύματα, ανάμεσα στους διαδηλωτές. Αυτά τα γεγονότα αποτελούν ευαίσθητο θέμα στην Κίνα, και η κυβέρνηση επιβάλλει αυστηρή λογοκρισία για να αποτρέψει τη δημόσια συζήτηση ή ανάμνηση της σφαγής».
Θα μου πείτε «πώς και δεν το έχει κλείσει ακόμα η κυβέρνηση της Κίνας, ταΐζοντας τον Γουενφένγκ κατεψυγμένο παγκολίνο στην απομόνωση;». Δεν έχω απάντηση. Εάν, όμως, έχεις κι άλλες σχετικές απορίες, ξαφνικά χάνεται αυτή η ελευθερία στην απόδοση της γνώσης. Δηλαδή, η απάντηση στην ερώτηση «γιατί δεν υπάρχει Δημοκρατία με πολιτικά κόμματα στην Κίνα;», απαντά ως εξής: «Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας θεωρεί ότι το μονοκομματικό σύστημα είναι απαραίτητο για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη της χώρας. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η δημοκρατία της Δύσης δεν ταιριάζει στις ανάγκες της Κίνας και ότι το σημερινό σύστημα εξασφαλίζει οικονομική πρόοδο και κοινωνική αρμονία. Ωστόσο, αυτό το σύστημα περιορίζει την πολιτική ελευθερία και δεν επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση πολιτικών απόψεων ή την ύπαρξη αντιπολίτευσης. Αν έχεις άλλες ερωτήσεις, είμαι εδώ! 
». Και ένα χαμογελάκι emoji, για να σε γλυκάνει.
Οσο περισσότερο μπλέκεσαι στην αναζήτηση της Ιστορίας όπως την παρουσιάζει το DeedSeek, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεσαι ότι καλή η μετάδοση πληροφορίας και γνώσης, αρκεί να μην κάνει κακό ή να μη θίγει το Πεκίνο. Αν, για παράδειγμα, ρωτήσεις περί ομοφυλοφιλίας, στα Αγγλικά απαντά ότι ο σέρβερ είναι απασχολημένος, έχει κι άλλες δουλειές, ενώ στα Ελληνικά σημειώνει πως «δεν είναι παράνομη στην Κίνα από το 1997, ενώ το 2001 η Κίνα αφαίρεσε την ομοφυλοφιλία από την επίσημη λίστα ψυχικών διαταραχών». Βέβαια, επισημαίνει πως «η αναπαράσταση της ομοφυλοφιλίας στα μέσα ενημέρωσης και τον κινηματογράφο υπόκειται σε λογοκρισία. Οι ταινίες και οι τηλεοπτικές σειρές που απεικονίζουν ομοφυλοφιλικές σχέσεις συχνά αντιμετωπίζουν περιορισμούς ή απαγορεύονται». Αλήθειες και μόνο αλήθειες από το Ντιπ (για ντιπ) μου. Εάν ρωτήσεις περί κατασκοπείας και TikTok σου λέει “Oops! DeepSeek is experiencing high traffic at the moment. Please check back in a little while”, ενώ το ίδιο θα κάνει εάν ρωτήσεις για την αυτονομία της Ταϊβάν ή του Θιβέτ: The server is busy. Please try again later. Δηλαδή, εντός εισαγωγικών busy – μια ευγενική αποφυγή της ερώτησης.
Ο Μαρκ Λόουελ Αντρίσεν, μηχανικός λογισμικού και επενδυτής στη Σίλικον Βάλεϊ, χαρακτήρισε το DeepSeek-R1 ως «τη στιγμή του Σπούτνικ της Τεχνητής Νοημοσύνης», μια αναφορά στον δορυφόρο που εκτόξευσε η Σοβιετική Ένωση το 1957 αιφνιδιάζοντας τότε τις ΗΠΑ, αποτελώντας το πρώτο αποφασιστικό βήμα της ανθρωπότητας στην εξερεύνηση του Διαστήματος. Βλέπετε, η Ιστορία, έτσι κι αλλιώς, επαναλαμβάνεται. Οπως και σήμερα, οι ΗΠΑ ξόδευαν εκατομμύρια δολάρια για να αναπτύξουν στιλό που να γράφει στο Διάστημα, ενώ η Ρωσική Αρκούδα προτιμούσε τα μολύβια που γράφουν παντού. Και κοίτα, επίσης, άλλη μια σύμπτωση: Και η Κίνα και η Ρωσία είναι βαμμένες «κόκκινες» και πάντα κόντρα στις ΗΠΑ. Λογικά, εάν ρωτήσω το DeepSeek «γιατί υπάρχει αυτή η προαιώνια κόντρα», θα μου απαντήσει «the server is busy, Σπάιρους».