Γλαυκοκαρχαρίας, σκουατίνα, τίγρης, ακανθίας, αλωπίας, σκυλιορινίδες, προσκυνητής ή σαπουνάς… είναι μόνο μερικά από τα 47 είδη καρχαρία που μπορούν να βρεθούν στη Μεσόγειο. Παρότι οι καρχαρίες προτιμούν βαθιά και πιο ψυχρά νερά, δεν είναι σπάνιο να εντοπιστούν στα πιο ρηχά γύρω από την Ιταλία, ενώ στην Ελλάδα συχνότερη είναι η εμφάνιση ακίνδυνων ειδών όπως ακανθίες, γνωστότεροι ως σκυλόψαρα, σαπουνάδες και αγγελόψαρα.
Η υπεραλίευση, η παράνομη αλιεία και η αυξανόμενη εμπορία κρέατος καρχαρία, οδηγούν ωστόσο στη μείωση του πληθυσμού τους με πολλά από τα είδη να κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Οι απειλές είναι γνωστές, με νέα μελέτη να επιβεβαιώνει την πτωτική τάση του αριθμού τους.
Η έρευνα που διεξήχθη από το Τμήμα Κοινωνίας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και δημοσιεύθηκε στο Biological Conservation ήταν η πρώτη που εστίασε στις ενέργειες που ακολουθούνται για την προστασία των ειδών καρχαρία στις παράκτιες περιοχές 22 κρατών της περιοχής της Μεσογείου.
Οι ερευνητές κατέγραψαν συνολικά 208 μέτρα που συνδέονται με τους καρχαρίες και εφαρμόστηκαν, με τα πιο συχνά να αφορούν στην παρατήρηση, τον έλεγχο της ανθρώπινης δραστηριότητας και τις εκτιμήσεις γύρω από τις επιπτώσεις στον πληθυσμό τους.
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, οι χώρες της ΕΕ εφάρμοσαν περισσότερα μέτρα σε σύγκριση με τρίτες χώρες, με την Ισπανία να πρωτοστατεί ως προς τον αριθμό των ενεργειών που σχετίζονται με τη διατήρηση του καρχαρία.
Οι κυβερνήσεις ήταν υπεύθυνες για το 63% των μέτρων, ενώ σημαντική κρίνεται και η συμβολή μη κυβερνητικών οργανώσεων και ερευνητικών ομάδων.
Παρά τις συντονισμένες προσπάθειες, όμως, η υπεραλίευση και η παράνομη αλιεία, μεταξύ άλλων, παραμένουν κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν κενά σχετικά με τον αποτελεσματικό έλεγχο και την εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με την πρόοδο της διατήρησης των καρχαριών.
Επιπλέον, σύμφωνα με δεδομένα από ειδικούς και εκπροσώπους ΜΚΟ προκύπτει ότι καρχαρίες εξακολουθούν να αλιεύονται, συχνά για να καλυφθεί η ζήτηση για προϊόντα όπως τα πτερύγιά τους.
Στην κινεζική ιατρική, για παράδειγμα, τα πτερύγια καρχαρία εικάζεται ότι έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες, ότι βελτιώνουν την υγεία της επιδερμίδας και χαρίζουν ευεξία. Η σούπα από πτερύγια καρχαρία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, με την παράδοσή της να ξεκινά από την αυτοκρατορική Κίνα, όταν η οικογένεια του αυτοκράτορα την απολάμβανε αφού το υψηλό κόστος της ήταν απαγορευτικό για τον λαό. Σήμερα, εκτιμάται προσιτή και ολοένα περισσότεροι καταναλωτές την επιλέγουν, με αποτέλεσμα η ζήτηση να αυξάνεται. Όπως αναφέρει το WWF Ινδονησίας αυτή είναι μία από τις αιτίες που οι πληθυσμοί καρχαριών μειώνονται χρόνο με το χρόνο. Σύμφωνα δε με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ομάδα Διατήρησης Καρχαριών του WWF Ινδονησίας, ορισμένα εστιατόρια και ξενοδοχεία στην Τζακάρτα υπολογίζεται ότι σερβίρουν περίπου 12.633 κιλά πτερύγια καρχαρία, σε διάστημα ενός έτους.
Όπως επισημαίνει η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ συχνά παρατηρείται λιγοστός έλεγχος στους χώρους εκφόρτωσης αλιευμάτων, επομένως κρίνεται απαραίτητη η εντατικοποίηση των μέτρων για την προστασία τους. Ανάμεσα σε αυτά, η εκπαίδευση και τα κίνητρα στους αλιείς, με σκοπό τη χρήση εξοπλισμού που δεν απειλεί τα είδη καρχαριών.
«Οι καρχαρίες αποτελούν μέρος του θαλάσσιου οικοσυστήματος για εκατομμύρια χρόνια με μια εξελικτική ιστορία που προηγείται των δεινοσαύρων. Υπάρχουν πάνω από 1.000 είδη ελασμοβραγχίων παγκοσμίως και διαδραματίζουν ποικίλους οικολογικούς ρόλους, είτε ως κορυφαία αρπακτικά που διατηρούν υγιείς πληθυσμούς θηραμάτων είτε ως πηγή τροφής για άλλα αρπακτικά. Ωστόσο, πολλά είδη καρχαριών στη Μεσόγειο έχουν δει δραστική μείωση τις τελευταίες δεκαετίες με πάνω από τα μισά είδη να απειλούνται με εξαφάνιση, κυρίως εξαιτίας της υπεραλίευσης και των σχετικών πιέσεων, όπως τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα. Η εύρεση αποτελεσματικών τρόπων για τη διατήρησή τους είναι, επομένως, κρίσιμης σημασίας», τονίζει η Λύντια Κέλερ του βρετανικού Πανεπιστημίου και μέλος της επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN) για το Περιβαλλοντικό Δίκαιο.
Από την πλευρά του, ο Τζέισον Λόουδερ, από το ίδιο πανεπιστημιακό ίδρυμα προσθέτει ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις προσπάθειες των χωρών αναφορικά με τη διατήρηση του είδους. Όπως εξηγεί ο ειδικός αυτές μπορεί να οφείλονται σε περιορισμένη πρόσβαση σε πόρους, τη διαθεσιμότητα εμπειρογνωμόνων και τη γενική αναπτυξιακή πορεία της κάθε χώρας που μπορεί να αντιμετωπίζει άλλου είδους πιέσεις.
Ο Λόουδερ επισημαίνει ότι η επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων για αυτά τα είδη απαιτεί όχι μόνο κυβερνητική υποστήριξη αλλά και διαρκή πολιτική βούληση κατά τη διάρκεια των εκλογικών περιόδων και μια σταθερή μακροπρόθεσμη δέσμευση για αλλαγή.
Διαβάστε ακόμη
UBS: Υψηλό growth στην Ελλάδα και το 2025 – Οι εκτιμήσεις για την ευρωζώνη (πίνακας)
Ψάρι που θεωρείτο εξαφανισμένο επανήλθε στη φύση (vid)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα