Η Μεσόγειος έχει εξελιχθεί σε «σούπερ λεωφόρο δεδομένων» και αυτό καθιστά την περιοχή ευάλωτη σε πιθανές πράξεις δολιοφθοράς εκτιμά ο καθηγητής διεθνών σχέσεων και ασφάλειας της θάλασσας, Christian Bueger, που είναι παράλληλα ειδικός συνεργάτης του ΟΗΕ στο Ινστιτούτο UNIDIR και διευθυντής του διεθνούς δικτύου για την έρευνα της θαλάσσιας ασφάλειας SafeSeas.
Όπως εξηγεί ο Christian Bueger, το γεγονός ότι όλο και περισσότερα υποθαλάσσια καλώδια μεταφέρουν δεδομένα, αλλά και ηλεκτρική ενέργεια από την Ασία και τη Βόρεια Αφρική, μέσω του πυθμένα της Μεσογείου, στις ευρωπαϊκές αγορές αυξάνει τη στρατηγική σημασία της περιοχής και μπορεί να την καταστήσει στόχο του σύγχρονου υβριδικού πολέμου, μέρος του οποίου αποτελούν οι καταστροφές υποθαλάσσιων καλωδίων, όπως συμβαίνει ήδη στο Στενό της Ταϊβάν, στην Ερυθρά θάλασσα, αλλά και- πιο πρόσφατα- στη θάλασσα της Βαλτικής.
«Η περιοχή της Μεσογείου είναι εξίσου ευάλωτη, και με πολλούς τρόπους μία πράξη δολιοφθοράς θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Μέχρι στιγμής, οι μεσογειακές χώρες ήταν τυχερές. Αλλά είναι πολύ σημαντικό η Ελλάδα, η Ιταλία και οι άλλες χώρες- μέλη της Ε. Ένωσης, μαζί με τους εταίρους από τη Βόρεια Αφρική, να ερευνήσουν στενά τα τρωτά σημεία των υποθαλάσσιων διασυνδέσεων και στη συνέχεια να αρχίσουν να συνεργάζονται για την ανάπτυξη ενός καλύτερου καθεστώτος προστασίας. Ας μην ξεχνάμε ότι η Μεσόγειος είναι μια σούπερ λεωφόρος δεδομένων. Επίσης, υπάρχουν όλο και περισσότερα καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας που ξεκινούν από τη Βόρεια Αφρική και κατευθύνονται προς την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παρακολουθούμε στενά το συγκεκριμένο θέμα.»
Οι πρόσφατες καταστροφές σε υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών και ηλεκτρικής ενέργειας στη Βαλτική Θάλασσα προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις στις ευρωπαϊκές χώρες της περιοχής που ζήτησαν τη συνδρομή δυνάμεων του ΝΑΤΟ για να προστατευτούν οι υποδομές αυτές.
Finland’s national power grid operator said on Thursday it had asked a Helsinki court to seize the Eagle S oil tanker in a bid to secure the company’s claim for damages related to the breakdown of the undersea Estlink 2 electricity interconnector. https://t.co/8cg4b1PXHP pic.twitter.com/8C7q6iu0O7
— Reuters (@Reuters) January 2, 2025
Οι αρχές των ευρωπαϊκών αρχών δείχνουν προς Μόσχα και Πεκίνο ως υποκινητές των καταστροφών, ωστόσο από τις έρευνες δεν έχουν προκύψει ακόμα συγκεκριμένα αποτελέσματα.
«Υπάρχει ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνεχιζόμενες εντάσεις στη Βαλτική Θάλασσα συνολικά» επισημαίνει ο Christian Bueger. «Ας μην ξεχνάμε ότι η Ρωσία είναι ένας περιφερειακός γείτονας της Βαλτικής Θάλασσας μέσω του Καλίνινγκραντ. Αυτό έχει οδηγήσει όλα αυτά τα χρόνια σε μια σειρά μυστηριωδών περιστατικών. Και τώρα γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι, πιθανότατα, όλα αυτά δεν ήταν ατυχήματα, αλλά σκόπιμες πράξεις δολιοφθοράς. Αυτό σημαίνει ότι έχουν ως κύριο σκοπό να προκαλέσουν ένα αίσθημα αβεβαιότητας στους Ευρωπαίους πολίτες.»
Πάνω από το 90% της παγκόσμιας λειτουργίας του διαδικτύου και της μεταφοράς δεδομένων πραγματοποιείται μέσα από υποθαλάσσια καλώδια, ενώ τα τελευταία χρόνια οι υποθαλάσσιες διασυνδέσεις αναδεικνύονται σε σημαντική λύση για την πράσινη μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού μπορούν να μεταφέρουν ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ στη Βόρεια Αφρική.
Από τη Μεσόγειο διέρχονται 16 καλώδια που συνδέουν την Ευρώπη και την Ασία. Ξεκινούν από την Ερυθρά Θάλασσα και φτάνουν μέχρι τη Γαλλία, την Ιταλία ή προχωρούν ακόμη περισσότερο μέσω του στενού του Γιβραλτάρ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο κύριος τόπος εκφόρτωσης αυτών των καλωδίων αλλά και εκείνων που προέρχονται από τη Δυτική Αφρική, είναι το λιμάνι της Μασσαλίας, όπου 15 καλώδια συνδέονται με το επίγειο δίκτυο.
Ένα πλήθος άλλων μικρότερων καλωδίων παρέχει συνδέσεις. Σε αυτά περιλαμβάνονται διεθνή καλώδια, που τρέχουν, για παράδειγμα, από την Ιταλία στην Ελλάδα και από το Μαρόκο και την Αλγερία στην Ισπανία. Παράλληλα, υποθαλάσσια καλώδια συνδέουν τα νησιά της Μεσογείου με την ηπειρωτική χώρα.
Η Ελλάδα, αξιοποιώντας την ευνοϊκή της γεωγραφική θέση, φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε διεθνή κόμβο υποθαλάσσιων διασυνδέσεων.
Πρόσφατα, επίσης, Ελλάδα και Κύπρος συμφώνησαν για να προχωρήσει η κατασκευή του Great Sea Interconnector, που θα είναι το μεγαλύτερο υποθαλάσσιο καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης στον κόσμο.
Στην ερώτηση πώς μπορεί η Ελλάδα να περιφρουρήσει τις επενδύσεις αυτές, ο Christian Bueger επισημαίνει ότι η προστασία αυτών των υποδομών δεν μπορεί να είναι έργο μίας μόνο χώρας.
«Η προστασία των καλωδίων σε πρώτη φάση είναι ένα διακρατικό έργο» τονίζει. «Πρέπει να γίνει σε περιφερειακό επίπεδο. Είναι πολύ σημαντικό να συνεργαστεί η Ελλάδα με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάπτυξη μιας ευρύτερης περιφερειακής στρατηγικής. Με πολλούς τρόπους, αυτό συμβαίνει ήδη, στο πλαίσιο της συνδεσιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι πολύ, πολύ σημαντικό να συνεργάζονται στενά οι ευρωπαϊκές χώρες με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής σε αυτό το θέμα. Ας να μην ξεχνάμε, αυτές οι κρίσιμες υποδομές είναι σημαντικές για όλους μας. Οπότε υπάρχει κοινό συμφέρον όλων των χωρών στην περιοχή να συνεργαστούν για την καλύτερη προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών. »
With unknown perpetrators sabotaging undersea installations at an accelerating rate, undersea cables and pipelines are suddenly at enormous risk, columnist @elisabethbraw writes. https://t.co/PxtTBl90xS
— Foreign Policy (@ForeignPolicy) January 6, 2025
Όπως εξηγεί ο Christian Bueger τα υποθαλάσσια καλώδια αποτελούν εύκολο στόχο για τους επίδοξους σαμποτέρ.
«Τα καλώδια βασικά έχουν ένα ορισμένο επίπεδο προστασίας, αλλά μπορούν, παρόλα αυτά, να καταστραφούν σχετικά εύκολα. Για να τα προστατεύσουμε, το πρώτο βήμα είναι συνήθως η επιτήρηση, να γνωρίζουμε δηλαδή τι ακριβώς συμβαίνει έξω στη θάλασσα, πού βρίσκονται τα πλοία και να είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε όσο το δυνατόν ταχύτερα πού έσπασε ένα καλώδιο, ώστε να στείλουμε ένα πλοίο για να το επισκευάσει. Αν υπάρχει καλή επιτήρηση και έγκαιρη αντίδραση, μπορούμε να εντοπίσουμε αν η ζημιά ήταν εσκεμμένη ή όχι. Όσο πιο εύκολο και πιο εξελιγμένο είναι αυτό το σύστημα, τόσο λιγότερο θα θέλει κάποιος να καταστρέψει σκόπιμα ένα καλώδιο.»
*Στην κεντρική φωτογραφία ο Christian Bueger, διευθυντής δικτύου για τη θαλάσσια ασφάλεια SafeSeas
Διαβάστε ακόμη
Ακίνητα: Τα δύο deals των 8,5 εκατ. ευρώ στη Θεσσαλονίκη
Επτά κατηγορίες ασφαλισμένων που μπορούν φέτος να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 62
Νέο πακέτο ελαφρύνσεων φέρνει η μόνιμη υπέρβαση εσόδων από φοροδιαφυγή
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα