Ο Διεθνής Δείκτης Συνταξιοδοτικού Χάσματος (International Pension Gap Index), που δημοσιεύθηκε από την UBS, αναλύει το υποχρεωτικό μέρος 25 συνταξιοδοτικών συστημάτων ανά τον κόσμο, εστιάζοντας στις παροχές που μπορεί να αναμένει ένας εργαζόμενος και στις πρόσθετες αποταμιεύσεις που απαιτούνται για τη διατήρηση ενός συνηθισμένου τρόπου διαβίωσης μετά τη συνταξιοδότηση.
Συγκεκριμένα, η μελέτη συγκρίνει τα συνταξιοδοτικά συστήματα με βάση την προσπάθεια αποταμίευσης που απαιτείται από έναν μέσο πολίτη, υπολογισμένη από το ποσοστό του τρέχοντος εισοδήματος (μετά τους φόρους) που πρέπει να αποταμιεύει κάθε χρόνο μια εργαζόμενη γυναίκα από την ηλικία των 50 ετών μέχρι τη συνταξιοδότησή της, υποθέτοντας ότι δεν έχει προηγούμενες αποταμιεύσεις.
Οι αναλυτές διαπίστωσαν ότι οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση ενός συνηθισμένου τρόπου ζωής κατά τη συνταξιοδότηση σε πολλά συστήματα.
Επιπλέον, ανέδειξαν τη σημασία του συνταξιοδοτικού προγραμματισμού και τόνισαν ότι οι επενδύσεις μπορούν συχνά να βοηθήσουν στην κάλυψη των συνταξιοδοτικών κενών.
Τα αποτελέσματα διαφέρουν σημαντικά από πόλη σε πόλη. Για παράδειγμα, οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις δεν απαιτούνται στο Άμστερνταμ, ενώ στο Τόκιο ανέρχονται στο πραγματικά αδύνατο 93% των μισθών.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το ιαπωνικό σύστημα δεν στοχεύει στην αντικατάσταση ενός υψηλού ποσοστού του εργασιακού εισοδήματος, ενώ το ολλανδικό το επιδιώκει – κάτι που αντικατοπτρίζεται και στα συγκριτικά υψηλά ποσοστά εισφορών συνταξιοδότησης.
Επίσης, οι Ιάπωνες περνούν 50% περισσότερο χρόνο συνταξιοδοτημένοι σε σχέση με τους Ολλανδούς συναδέλφους τους, καθώς συνταξιοδοτούνται νωρίτερα και ζουν περισσότερο.
Σε αντίθεση με τις Κάτω Χώρες, οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις είναι απαραίτητες για την εξασφάλιση ενός συγκεκριμένου επιπέδου διαβίωσης μετά τη συνταξιοδότηση στις περισσότερες πόλεις του κόσμου.
Το πόσο εξαρτάται από το σχεδιασμό του εκάστοτε συνταξιοδοτικού συστήματος. Ενώ ορισμένα απαιτούν χαμηλή προσωπική δέσμευση από τους συμμετέχοντες, άλλα δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην προσωπική ευθύνη – δηλαδή, δεν στοχεύουν στη διατήρηση ενός συνηθισμένου επιπέδου διαβίωσης.
Η Ελλάδα
Το ελληνικό σύστημα συνταξιοδότησης διαθέτει τρία συστήματα που διαχειρίζονται κρατικοί φορείς και καλύπτουν σχεδόν όλους τους εργαζόμενους. Η ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 67 έτη σε όλα τα συστήματα και συνδέεται με το προσδόκιμο ζωής του μέσου Έλληνα όταν φτάσει τα 65 έτη.
Το πρώτο σύστημα είναι η εθνική σύνταξη, το οποίο καταβάλλει μια κατ’ αποκοπήν σύνταξη προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό, αξίας περίπου 30% του μέσου μισθού.
Το πλήρες ποσό απαιτεί τουλάχιστον 20 χρόνια εισφορών και 40 χρόνια διαμονής στην Ελλάδα. Η πρόωρη συνταξιοδότηση ή η έλλειψη ετών εισφορών ή διαμονής οδηγούν σε χαμηλότερες συντάξεις.
Το δεύτερο σύστημα είναι η ανταποδοτική σύνταξη: ένα διανεμητικό χρηματοδοτούμενο σύστημα παροχών με εισφορές. Οι εισφορές είναι 20% των μισθών -με ανώτατο όριο περίπου 6 φορές τον μέσο μισθό- και χρηματοδοτούνται κατά το ένα τρίτο από τους εργαζόμενους και κατά τα δύο τρίτα από τους εργοδότες. Καταβάλλει συντάξεις εφ’ όρου ζωής, προσαρμοσμένες στην αύξηση των μισθών.
Για τον προσδιορισμό των συντάξεων, υπολογίζεται πρώτα ο μισθός αναφοράς χρησιμοποιώντας τον μέσο όρο των προηγούμενων μισθών προσαρμοσμένων στον πληθωρισμό (μέχρι το 2024) και προσαρμοσμένων στην αύξηση των μισθών (από το 2025) μέχρι το ανώτατο όριο εισφορών.
Δεύτερον, το ποσοστό αναπλήρωσης υπολογίζεται χρησιμοποιώντας ένα προοδευτικό χρονοδιάγραμμα ποσοστού συσσώρευσης – π.χ., 40 έτη υπηρεσίας οδηγούν σε ποσοστό αναπλήρωσης 50%, ενώ 20 έτη μόνο 16%. Οι παροχές μπορούν να αντληθούν χωρίς ποινή από τα 62 έτη, υπό την προϋπόθεση 40 ετών εισφορών.
Το τρίτο σύστημα είναι η επικουρική σύνταξη: ένα σύστημα καθορισμένων εισφορών που καταβάλλει ισόβια σύνταξη, καλύπτοντας κυρίως όσους άρχισαν να εργάζονται το 2022.
Οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι συνεισφέρουν έκαστοι το 3% των μισθών μέχρι το ίδιο ανώτατο όριο με την ανταποδοτική σύνταξη. Οι εισφορές επενδύονται σε στρατηγικές που εξαρτώνται από την ηλικία.
Αρχής γενομένης από το 2026, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να επιλέξουν μεταξύ τριών στρατηγικών. Το κράτος εγγυάται μια ελάχιστη απόδοση ίση με τον πληθωρισμό. Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 2022 εγγράφονται σε ένα πλασματικό σύστημα καθορισμένων εισφορών, όπου οι εισφορές κεφαλαιοποιούνται χρησιμοποιώντας τη μέση αύξηση των μισθών των συμμετεχόντων στο σύστημα.
Υπάρχουν μη υποχρεωτικά επαγγελματικά συστήματα, καθώς και εθελοντικές ιδιωτικές αποταμιεύσεις που παρέχουν φορολογικά οφέλη.
Υπάρχει, επίσης, ένα δίχτυ ασφαλείας με τη μορφή μιας κατ’ αποκοπήν σύνταξης για άτομα με πολύ χαμηλό εισόδημα που έχουν φτάσει στην ηλικία συνταξιοδότησης.
Πρόωρη συνταξιοδότηση
Στην ανάλυση της UBS, υπέθεσαν πως η μέση Ελληνίδα συνταξιοδοτείται στα 64 χρόνια της -που είναι πιθανό να είναι η ελάχιστη ηλικία πρόωρης συνταξιοδότησης μέχρι τότε- με περισσότερα από 40 χρόνια εισφορών.
Το καθαρό ποσοστό αναπλήρωσής της θα είναι 93%, κάτι που σημαίνει πως θα πρέπει να θέσει στην άκρη το 10% του καθαρού μισθού της. Το ποσοστό αποταμίευσης θα μηδενιστεί αν εργαστεί λίγα χρόνια περισσότερο.
Μεταρρυθμίσεις
Το ελληνικό σύστημα διαθέτει πλέον υποστηρικτικές διατάξεις. Οι παράμετροι του ανταποδοτικού συνταξιοδοτικού συστήματος πρέπει να τροποποιηθούν εάν οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις δείχνουν αύξηση των δημόσιων συνταξιοδοτικών δαπανών πάνω από ένα δεδομένο σημείο αναφοράς.
Ομοίως, η προσαρμογή των ισόβιων προσόδων από το παλαιό σύστημα επικουρικής σύνταξης εξαρτάται από την οικονομική σταθερότητα του συστήματος. Η κυβέρνηση εισήγαγε πολλαπλές μεταρρυθμίσεις μετά την κρίση δημόσιου χρέους της χώρας οι οποίες αναμένεται να αποδώσουν καρπούς και να οδηγήσουν σε μείωση των καθαρών δημόσιων συνταξιοδοτικών δαπανών, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Διαβάστε ακόμη
Goldman Sachs: Πρόβλεψη-σοκ για πτώση του ευρώ κατά 10% σε περίπτωση νίκης Τραμπ (διαγράμματα)
Ευλογιά των προβάτων: Ολική απαγόρευση μετακίνησης των ζώων για 10 ημέρες
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα