Ο Ντόναλντ Τραμπ εγκαινίασε μια νέα περίοδο εμπορικού πολέμου με τους σαρωτικούς δασμούς ύψους 25% που επέβαλε στις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό, προαναγγέλοντας και πιθανούς δασμούς με στόχο την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δύο χώρες της Αμερικής απαντούν με δασμούς-αντίποινα, ενώ και η Ε.Ε. δηλώνει έτοιμη να «απαντήσει με σθένος» σε περίπτωση που και αυτή γίνει στόχος.
Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι το πιθανότερο σενάριο στο εξής είναι η γενίκευση των δασμών και η διαμόρφωση μιας νέας κατάστασης στο διεθνές εμπόριο, η οποία μπορεί να πυροδοτήσει αλυσίδα προβλημάτων τα οποία θα μεταδίδονται από τη μια χώρα στην άλλη με βαθιές επιπτώσεις στη δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου, στα ποσοστά πληθωρισμού, στα επιτόκια και στη συνολική οικονομική δραστηριότητα διεθνώς.
Οι αποφάσεις του Τραμπ ξυπνούν στους ιστορικούς μνήμες από τη δεκαετία του 1930, όταν και πάλι από τις ΗΠΑ είχε ξεκινήσει με το νόμο Smoot-Hawley Tariff Act η επιβολή δασμών στις αμερικανικές εισαγωγές, που όμως όχι μόνο δεν έλυσαν τα προβλήματα των ΗΠΑ αλλά προκάλεσαν αντίποινα διεθνώς με καταστροφικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.
Η επιβολή δασμών το 1930 είχε ως στόχο την προστασία των αμερικανικών βιομηχανιών, όπως και σήμερα, αλλά οδήγησε σε αντίποινα δασμών από άλλες χώρες, οδηγώντας σε δραματική μείωση του διεθνούς εμπορίου και επιδεινώνοντας τη Μεγάλη Ύφεση.
Το παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε κατά περισσότερο από 50%, με σοβαρές συνέπειες για όλες τις οικονομίες, κυρίως τις εξαγωγικές.
Ο Δασμολογικός Νόμος του 1930, αύξησε τους δασμούς των ΗΠΑ σε πάνω από 20.000 εισαγόμενα αγαθά με σκοπό την προστασία των αμερικανικών βιομηχανικών και γεωργικών προϊόντων από τον ξένο ανταγωνισμό. Ήταν μια απάντηση στην οικονομική ύφεση που ξεκίνησε με το χρηματιστηριακό κραχ του 1929, με στόχο να θωρακίσει τους εγχώριους παραγωγούς καθιστώντας τα εισαγόμενα αγαθά ακριβότερα.
Όμως η σημαντικότερη συνέπεια του δασμολογίου Smoot-Hawley ήταν η δραματική μείωση του διεθνούς εμπορίου. Μετά τη θέσπισή του, οι εισαγωγές των ΗΠΑ έπεσαν κατά περίπου 66% από 4,4 δισ. δολάρια το 1929 σε 1,5 δισ. δολάρια το 1933, ενώ οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 61% από 5,4 δισ. δολάρια σε 2,1 δισ. δολάρια.
Αυτή η συρρίκνωση του εμπορίου δεν ήταν μεμονωμένη, συνέβαλε σε μια παγκόσμια μείωση του όγκου του εμπορίου κατά περίπου 66% μεταξύ 1929 και 1934.
Σε απάντηση στις αυξήσεις των αμερικανικών δασμών, πολλές χώρες επέβαλαν τους δικούς τους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα, οδηγώντας σε μια κλιμάκωση που κατέπνιξε περαιτέρω τις διεθνείς συναλλαγές.
Καθώς ο προστατευτισμός εξαπλώθηκε επιδεινώθηκε και η Μεγάλη Ύφεση.
Χώρες όπως η Γερμανία αντιμετώπισαν σοβαρές επιπτώσεις λόγω της εξάρτησής τους από το εξωτερικό εμπόριο και τα δάνεια από τις ΗΠΑ, τα οποία διακόπηκαν ως αποτέλεσμα των δασμών.
Ενώ η πρόθεση πίσω από τον νόμο Smoot-Hawley ήταν η προστασία των αμερικανικών θέσεων εργασίας και της παραγωγής, είχε δυσμενείς επιπτώσεις στο εσωτερικό της χώρας. Πολλοί αγρότες και παραγωγοί βρέθηκαν να πωλούν λιγότερα προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές λόγω της μειωμένης ζήτησης τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Η ανεργία στις ΗΠΑ εκτοξεύθηκε από περίπου 8% το 1930 σε πάνω από 25% το 1933.
Η οικονομική ύφεση και ο οικονομικός απομονωτισμός είχαν σημαντικές πολιτικές παρενέργειες με άνοδο του εθνικισμούς σε όλη την Ευρώπη.
Οι χώρες κατηγορούσαν η μία την άλλη για τις οικονομικές τους δυσκολίες, γεγονός που τροφοδότησε εντάσεις που αργότερα θα συνέβαλαν σε γεωπολιτικές συγκρούσεις που οδήγησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Διαβάστε ακόμη
Η αποδοχή οφειλών φέρνει κούρεμα προστίμων έως 50%
Τι αποκαλύπτει έκθεση της Κομισιόν: 15,5% και όχι 24% ο πραγματικός ΦΠΑ (πίνακας)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα