Ο όμιλος Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp), ανάμεσα στους υπόλοιπους, είναι ένας ψηφιακός κόσμος όπου οι άνθρωποι μπορούν να αλληλεπιδρούν σε εικονικούς χώρους και είναι δεδομένο ότι έχει φέρει επανάσταση στην επικοινωνία, την εργασία και την ψυχαγωγία. Μέχρι τώρα, με τα λάθη και τις παραλείψεις τους, υπήρχαν σε όλον τον πλανήτη ομάδες που έλεγχαν -όσο ήταν δυνατό αυτό- τις αναρτήσεις των χρηστών. Ομως, ο όμιλος του Μαρκ Ζάκερμπεργκ ανακοίνωσε ότι τερματίζει την επαλήθευση πληροφοριών και γεγονότων και το αντικαθιστά με το σύστημα «σημειώσεων από την κοινότητα», παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιεί το X του Ελον Μασκ. Και κάπως έτσι, μεγάλη ανησυχία προκαλεί παγκοσμίως αυτή η απόφαση να σταματήσει τη χρήση προγραμμάτων «fact-checking», αφού τώρα πια χωρίς αυτό εντείνονται τα υπάρχοντα προβλήματα και θα δημιουργηθούν νέα.
Οπως γνωρίζουμε, η παραπληροφόρηση μπορεί να εξαπλώνεται όχι μόνο μέσω κειμένου και εικόνων, αλλά και μέσω εικονικών εμπειριών. Ετσι, οι χρήστες μπορεί να εκτίθενται σε ψευδείς ιστορικές αναπαραστάσεις ή σε εικονικά γεγονότα που κατασκευάζονται για να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη. Μέχρι τώρα, υπήρχε ένας έλεγχος από τα λογής hoaxes στον παγκόσμιο ιστό. Από εδώ και στο εξής, «χαιρετίσματα». Οι χρήστες θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν 3D μοντέλα, βίντεο και ψηφιακές αλληλεπιδράσεις με ελάχιστη τεχνική γνώση. Και κάπως έτσι θα διευκολύνεται η διάδοση ψευδών αφηγημάτων και η κατασκευή ψευδών γεγονότων που θα φαίνονται αληθοφανή, κάνοντας το έργο των «σημειώσεων από την κοινότητα» ιδιαίτερα δύσκολο.
Επίσης, η ανωνυμία στο meta μπορεί να ενισχύσει τη διασπορά ψευδών πληροφοριών – ειδήσεων. Οι χρήστες θα μπορούν να δημιουργούν -ακόμα πιο εύκολα- πολλαπλές ψηφιακές ταυτότητες, καθιστώντας δύσκολο ή και ανέφικτο τον εντοπισμό των υπεύθυνων και η παραπληροφόρηση θα κάνει πάρτι, σπιλώνοντας υπολήψεις και διαδίδοντας ψευδείς πληροφορίες. Θα μου πει κάποιος που γνωρίζει, «μα, η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα έχει αποτελέσματα στο τσεκάρισμα;». Σίγουρα, αλλά ας μην παραγνωρίζουμε το ότι οι αλγόριθμοι συχνά δυσκολεύονται να εντοπίσουν αμφιλεγόμενα ή ψευδή περιεχόμενα, ειδικά όταν πρόκειται για πολυδιάστατες ειδήσεις ή θέματα που αφορούν διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια. Υπό αυτή τη λογική, η συνωμοσιολογία και οι αστικοί μύθοι δεν θα μπορούν να διακρίνονται από τους χρήστες και κάπως έτσι θα παγιώνονται αντιλήψεις οι οποίες δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Ταυτόχρονα, η παραπληροφόρηση δεν περιορίζεται μόνο σε αγγλόφωνες κοινότητες και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι δυνατότητες fact-checking σε άλλες γλώσσες είναι περιορισμένες. Ολο αυτό αφήνει περιθώρια για την εξάπλωση ψευδών ειδήσεων σε περιφερειακές αγορές και όχι εξαιρετικά αναπτυγμένες χώρες, όπου η παραπληροφόρηση μπορεί να έχει σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις.
Μην τα πολυλογώ, η Meta βρίσκεται σε σταυροδρόμι: η αποτελεσματική καταπολέμηση της παραπληροφόρησης είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της αξιοπιστίας της, αλλά οι περιορισμοί και οι αντιφάσεις της νέας διαδικασίας fact-checking μέσω των ίδιων των χρηστών, θέτουν δύσκολα ερωτήματα για το μέλλον. Η επένδυση σε πιο εξελιγμένους αλγορίθμους θα μπορούσε -ίσως- να συμβάλει στη βελτίωση της κατάστασης, αφού η εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ της διαφύλαξης της ελευθερίας της έκφρασης και της καταπολέμησης της παραπληροφόρησης παραμένει ένα από τα πιο κρίσιμα και επίμονα προβλήματα της εποχής μας.
Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, όμως, δεν φαίνεται να νοιάζεται για όλα αυτά, αφού είναι προφανές πως επιζητά την εύνοια Τραμπ και φαίνεται πρόθυμος να προσαρμοστεί στις όποιες επιθυμίες του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ για να την κερδίσει. Η κίνηση της Meta προφανώς ευχαριστεί όλο και περισσότερο την επερχόμενη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ και των συντηρητικών συμμάχων της, σε πολλούς από τους οποίους δεν άρεσε η πρακτική της Meta να προσθέτει δηλώσεις αποποιήσεων ή προειδοποιήσεις σε αμφισβητήσιμες ή ψευδείς δημοσιεύσεις. Ο Τραμπ έχει επικρίνει εδώ και καιρό τον Ζάκερμπεργκ, ισχυριζόμενος ότι η δυνατότητα fact checking αντιμετώπιζε άδικα δημοσιεύσεις συντηρητικών χρηστών – δηλαδή, υποστηρικτών του. Στο τέλος Νοεμβρίου 2024, ο διευθύνων σύμβουλος της Meta δείπνησε με τον Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο, όπου συναντήθηκε επίσης με τον εκλεκτό του για τη θέση του υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο. H Meta δώρισε 1 εκατομμύριο δολάρια για να στηρίξει την ορκωμοσία του Τραμπ, όπως ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2024. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ζάκερμπεργκ ανέδειξε τον Κάπλαν, έναν μακροχρόνιο συντηρητικό και το υψηλότερο στέλεχος της Meta που βρίσκεται πιο κοντά στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, στον υψηλότερο πολιτικό ρόλο της εταιρείας. Και τη Δευτέρα 6/1/2025, ο Ζάκερμπεργκ ανακοίνωσε ότι ο Ντάνα Γουάιτ, επικεφαλής του Πρωταθλήματος Ultimate Fighting και στενός σύμμαχος του Τραμπ, θα ενταχθεί στο διοικητικό συμβούλιο της Meta.
Χρειάζεται κάποια άλλη εξήγηση για το πώς φτάσαμε στον ξαφνικό θάνατο του Fact-Checking και για το τι θα γίνει από εδώ και στο εξής, χωρίς κάποιον ουσιαστικό έλεγχο; Το μόνο βέβαιο είναι πως ο Μαρκ (ο) Ζάκερμπεργκ θα συνεχίσει να ζει μια ανέφελη ζωή, υπό τις ευλογίες του νέου Πλανητάρχη.
Γι’ αυτό, διαδώστε αυτό το κείμενο, πριν το κατεβάσουν!