Οι θιασώτες της ελεύθερης αγοράς που απεχθάνονται τις κρατικές παρεμβάσεις, υποστηρίζουν πως μια υγιής αγορά αυτορυθμίζεται και παρακάμπτει τις όποιες αναπάντεχες δυσλειτουργίες. Αυτός είναι ο κανόνας και ενδεχομένως να αποδεικνύεται σε κάποιες προηγμένες χώρες όπου υπάρχει αυτοσεβασμός και αυτοσυγκράτηση από τους ίδιους τους επιχειρηματίες των διαφόρων κλάδων. Στη χώρα μας, ουδείς μπορεί να το υποστηρίξει αυτό, καθώς οι στρεβλώσεις και η έλλειψη ουσιαστικού ανταγωνισμού είναι το σύνηθες στην αγορά σε μια σειρά από κλάδους της οικονομίας από τότε που μπήκε στη ζωή μας η έννοια της ελεύθερης αγοράς. Τα παραδείγματα πλείστα όσα που συντείνουν στην άποψη της αρρύθμιστης αγοράς με φαινόμενα αισχροκέρδειας που αναγκάζουν τους καταναλωτές να ζητούν κρατική παρέμβαση για την προστασία τους.
Εσχάτως ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα, είναι ο χώρος των ασφαλιστικών εταιρειών με έντονο άρωμα εναρμονισμένων πρακτικών. Οι αυξήσεις στα ασφάλιστρα που ανακοινώνονται σχεδόν από το σύνολο των εταιρειών είτε για τα συμβόλαια υγείας είτε για τα συμβόλαια ακινήτων και αυτοκινήτων, είναι πολλαπλάσια του πληθωρισμού και οι ασφαλισμένοι νιώθουν -και είναι – εγκλωβισμένοι στις ενίοτε παράλογες απαιτήσεις των εταιρειών. Και οι εναλλακτικές είναι περιορισμένες καθώς δεν βρίσκουν ανταγωνιστικές τιμές στις άλλες εταιρείες αν επιθυμούν τις ίδιες ασφαλιστικές καλύψεις. Αφού λοιπόν οι εταιρείες δεν αυτορυθμίζουν την αγορά στην οποία δραστηριοποιούνται, μοιραία, έρχεται η απαίτηση για κρατική παρέμβαση για την προστασία των πολιτών από τις πρακτικές που μετέρχονται οι εταιρείες για να μείνουν αδιασάλευτα τα κέρδη τους.
Το ίδιο και στον μεγάλο βραχνά των τιμών στο ράφι και την ακρίβεια που πλήττει την αγοραστική δύναμη. Τα σούπερ μάρκετ εναλλάσσουν προσφορές τιμών σε συγκεκριμένα προϊόντα που αποτελούν μικρό μέρος των προϊόντων καθημερινής ανάγκης των νοικοκυριών, για να εμφανίζουν τον ανταγωνισμό σε λειτουργία και χρειάζεται η διαρκής παρέμβαση του κράτους για να βρεθούν σε χαμηλότερες τιμές περισσότερα προϊόντα.
Αλλά και στο άλλο σκέλος της ακρίβειας που αφορά στα ενεργειακά προϊόντα και πάλι η ελεύθερη αγορά εμφανίζεται αρρύθμιστη με αποτέλεσμα την αναγκαία κρατική παρέμβαση είτε με έκτακτες φορολογήσεις των υπερκερδών και στη συνέχεια την επιδότηση των καταναλωτών απ’ αυτούς τους φόρους για να αμβλυνθούν οι υπέρογκες χρεώσεις στο ρεύμα, το φυσικό αέριο και στα πετρελαιοειδή προϊόντα.
Θα αναρωτηθεί κανείς, «μα η Ανεξάρτητη Επιτροπή Ανταγωνισμού που συστήθηκε γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο τι κάνει;». Φέξε μου και γλίστρησα! Όταν αποφασίζει να ασχοληθεί με έναν κλάδο για τον οποίο υπάρχουν καταγγελίες ή υποψίες εναρμονισμένων πρακτικών για να ολοκληρώσει την έρευνα και να εξάγει πορίσματα και πρόστιμα όπου χρειάζεται, στην καλύτερη περίπτωση χρειάζονται δύο χρόνια. Οι δικαιολογίες γι’ αυτό πολλές. Από την έλλειψη προσωπικού, μέχρι την αναγκαιότητα για σοβαρή και τεκμηριωμένη πέραν πάσης αμφιβολίας έρευνα. Όμως επειδή το αποτέλεσμα είναι αυτό που μετράει και το μείζον είναι το τι πληρώνει σε ενεστώτα χρόνο ο καταναλωτής, αυτό είναι δυσμενές σε κάθε περίπτωση.
Ένα άλλο καθημερινό παράδειγμα είναι η τιμή του ψωμιού η οποία εξακοντίστηκε στα ύψη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης λόγω του αυξημένου κόστους του ρεύματος. Δύο χρόνια μετά κι ενώ έχουν δοθεί τόσες επιδοτήσεις στην τιμή του ρεύματος και των επαγγελματιών, έχουν πέσει οι τιμές κατακόρυφα στο ενεργειακό κόστος, οι τιμές σήμερα του ψωμιού συνεχίζουν να πωλούνται στις τιμές που διαμόρφωσαν οι φούρνοι στο pick της ενεργειακής κρίσης!
Οι τιμές παραγωγού στο λάδι φέτος όλοι λένε ότι έχουν πέσει σημαντικά. Είδε μήπως κανείς καμιά μείωση της τιμής στο ράφι; Προφανώς όχι, γιατί στη δική μας ελεύθερη αγορά ό,τι ανεβαίνει ποτέ δεν κατεβαίνει!
Επομένως οι υπέρμαχοι και οι θεωρητικοί της ελεύθερης και χωρίς παρεμβάσεις αγοράς, πρέπει να αναθεωρήσουν την άποψή τους γιατί απλά η πανάκεια του ανταγωνισμού είναι ξένη προς τα ειωθότα της Ελλάδος!