To να καταφεύγει κανείς στο τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη “το γελαστό παιδί”, που στο συλλογικό φαντασιακό της Αριστεράς τις δύσκολες δεκαετίες του 1960 και 1970 είχε αποκτήσει επικολυρικές διαστάσεις, για να δικαιολογήσει την εγκατάλειψη των αριστερών αρχών με την προσχώρηση στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη του μνημονίου, μπορεί να θεωρηθεί και ιεροσυλία εάν δεν είναι κιτς.
Το έπραξε χθες το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Στέλιος Παππάς λέγοντας «το γελαστό παιδί δεν θα επιτρέψω να το σκοτώσουν οι δικοί μας». Προφανώς για τον κ. Παππά το γελαστό παιδί είναι ο κ. Τσίπρας και “οι δικοί μας” είναι οι κακοί της Αριστερής Πλατφόρμας.
Η αρχική εκδοχή του τραγουδιού του Μίκη Θεοδωράκη που φτιάχτηκε για την παράσταση “Μαγική Πόλη”, ήταν “σκοτώσαν οι δικοί μας το γελαστό παιδί”. Στην συνέχεια έγινε “σκοτώσαν οι εχθροί μας το γελαστό παιδί” και εν τέλει κατά την διάρκεια και μετά την χούντα “σκοτώσαν οι φασίστες το γελαστό παιδί”.
Όπως και να χει το τραγούδι απονονώθηκε από το αρχικό του πλαίσιο και απέκτησε στην φαντασία των αριστερών στα σκοτεινά χρόνια των διώξεων των παρακρατικών μηχανισμών και της χούντας, τον χαρακτήρα ύμνου για τον δικό τους ρομαντικό ανώνυμο αγωνιστή. Όση καλή θέληση και να έχει κανείς το γελαστό παιδί των πέτρινων χρόνων της Αριστεράς δύσκολα μπορεί να ταυτιστεί με τον επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, που διολισθαίνει στο νεοφιλελευθερισμό εγκαταλείποντας τις αρχές και τις αξίες της αριστεράς και παράλληλα τις ελπίδες και τις προσδοκίες των γελαστών παιδιών της σημερινής εποχής. Είναι δε ανοίκειο να θεωρούνται “φονιάδες του”, οι σύντροφοί του που θυσιάζουν εξουσία, οφίκια και υπουργικά προνόμια, προκειμένου να παραμείνουν στις αρχές και τις αξίες της Αριστεράς για τις οποίες εξελέγησαν.
Ο κ. Παππάς πάντως έδειξε ότι αναφέρθηκε στην αρχική εκδοχή του τραγουδιού που -σύμφωνα με την “Μηχανή του Χρόνου”- είχε βασιστεί στην μετάφραση από τον Βασίλη Ρώτα ενός μελοποιημένοη ποιήματος του Ιρλανδού ποιητή Μπρένταν Μπέχαμ για τον επαναστάτη Μάικλ Κόλλινς. Πρόκειται για τον επαναστάτη που ξεκίνησε από στέλεχος του Σιν Φέιν, του μετέπειτα πρωθυπουργού και ισόβιου προέδρου της Ιρλανδίας Ειμόν ντε Βαλέρα, δημιούργησε τον ΙRΑ και εξελίχθηκε σε διευθυντή της υπηρεσίας Πληροφοριών του ΙRΑ. Ο Κόλλινς χειρίστηκε τις διαπραγματεύσεις με την Αγγλική κυβέρνηση που οδήγησαν το 1920 στην συνθήκη ειρήνης για «Ελεύθερο Ιρλανδικό Κράτος υπό την κυριαρχία του βασιλέως της Αγγλίας». Η διατήρηση της κυριαρχίας όμως προκάλεσε εμφύλιο που διάρκεσε δύο χρόνια και κατά την διάρκειά του σκοτώθηκε το «γελαστό παιδί», ο Μάικλ Κόλινς. Ο Ντε Βαλέρα μετέτρεψε το Σιν Φέιν σε κόμμα το 1924 και συνέχισε τον αγώνα για πλήρη απαλλαγή της Ιρλανδίας από την αγγλική κυριαρχία.
Η ιστορία έγινε ευρύτερα γνωστή και στο ελληνικό κοινό, από την εξαιρετική ταινία του Νιλ Τζόρνταν του 1996 “Μάικλ Κόλλινς, ο επαναστάτης” με τον Λίαμ Νίσον πριν τον ανακαλύψει το Χόλυγουντ. Η ταινία σήκωσε μεγάλη συζήτηση στην Ιρλανδία γιατί παρουσίαζε μία εξωραισμένη εικόνα του Κόλλινς ως εμπνευστή και στρατιωτικού διοικητή του IRA που μετά την υπογραφή της συνθήκης για την οποία κατηγορήθηκε, προσπάθησε να αποφύγει και να λήξει τον εμφύλιο και σκοτώθηκε σε ενέδρα με ευθύνη του Βαλέρα.
Ο Νιλ Τζόρνταν προσπάθησε να παρουσιάσει μία διαφορετική αφήγηση των γεγονότων. Όμως ο ιρλανδικός λαός και η ιστορία, δεν δικαίωσαν τον Κόλλινς που συνθηκολόγησε, αλλά τον Βαλέρα ο οποίος συνέχισε τον αγώνα μέχρι την πλήρη ανεξαρτησία της Ιρλανδίας και στην συνέχεια από το 1937 έγινε επί 20 χρόνια πρωθυπουργός και κατόπιν ισόβιος πρόεδρος της Ιρλανδίας, μέχρι που παραιτήθηκε μόνος σε ηλικία 90 ετών το 1975 προκαλώντας θλίψη στους συμπατριώτες του.
Είτε με την δική μας εκδοχή του αριστερού γελαστού παιδιού, είτε στην πρωτότυπη του αμφιλεγόμενου ιρλανδού επαναστάτη είναι ατυχής ο παραλληλισμός που επιχείρησε ο κ. Παππάς. Αντίθετα μοιάζει να ξεκινά από προπαγανδιστική διάθεση για να περάσει μέσα από την διαστρέβλωση στο κιτς. Για να επιβεβαιώσει αυτό που έγραφε ο Κωστής Παπαγιώργης: “εκεί που πνίγεται ένας Αιγέας οι επίγονοι στήνουν βατήρα καταδύσεων”.