Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης όπως τον γνώρισαν – Η αθέατη πλευρά του επιχειρηματία-ηγέτη (pics + vid)
Από τη Μαρία Λεμονιά
Οι ρίζες και η οικογένειά του, η μητέρα του Χρυσή, η Μαριάννα της ζωής του, η αγαπημένη Κρήτη, η καθημερινότητά του και οι προκλήσεις. Πρόσωπα που έζησαν δίπλα του και συνεργάστηκαν μαζί του μιλούν για εκείνον, φωτίζοντας αθέατες πλευρές του, πτυχές του χαρακτήρα του που αναδεικνύουν τον άνδρα και τον άνθρωπο, μια σπουδαία προσωπικότητα, ένα φωτεινό πνεύμα που δικαίως πέρασε στην Ιστορία.
H ζωή του αγώνες και αγωνίες…
Από μικρό παιδί ατρόμητος, θαρραλέος και ανεξάρτητος. Στα 16 του το γενναίο Κρητικόπουλο μπήκε στο πλοίο από τα Χανιά και ήρθε στην Αθήνα για να τελειώσει το Γυμνάσιο στο 10ο Γυμνάσιο Αμπελοκήπων. Μέντοράς του ήταν η πολιτική προσωπικότητα της οικογένειας, ο αδελφός του Παύλος, Δ/ντής γραφείου του Σοφοκλή Βενιζέλου.
Η καθημερινότητα
Απλός, λιτός, δωρικός, αδιαφορούσε για τα υλικά αγαθά και την πολυτέλεια. Του αρκούσαν τα βασικά, τα απλά. Ενα πιάτο κρητικό «φαγί», το Πισκοπιανό κρασί της καταγωγής του, ένα κομμάτι γραβιέρα και τσικουδιά. Η παραγωγή της δικής του τσικουδιάς με τον παραδοσιακό κρητικό τρόπο, το καλύτερο φίλεμα στα αγαπημένα του πρόσωπα. Τα κυριακάτικα μεσημέρια το οικογενειακό τραπέζι στρωνόταν με αγάπη και φροντίδα και πάνω δέσποζε το ψητό αρνί από το κτήμα του. Ο στοργικός πατέρας έκοβε για να μοιράσει στα παιδιά και τα εγγόνια του. Η πρώτη μπουκιά προοριζόταν πάντα για την αγαπημένη σύντροφο της ζωής του, Μαριάννα.
Η αγάπη του για την πατρίδα του την Κρήτη
Αυθεντικός, γνήσιος Κρητικός δεν ξέχασε ποτέ τις ρίζες του και την αγαπημένη του Κρήτη. Στο γραφείο του δέσποζε η φωτογραφία του χωριού του της Επισκοπής, της πατρικής του οικίας και μια μαντινάδα «Ποτέ σου μην περιφρονείς τα κάτω σκαλοπάτια γιατί από ’κει ξεκίνησες και μπήκες στα παλάτια». Τα γαλάζια Σφακιανά του μάτια έλαμπαν στο άκουσμα της ντοπιολαλιάς του, τις μαντινάδες και τις ιστορίες του τόπου του. Μάλιστα ανέλαβε πολλούς «σασμούς» στη ζωή του. Αλλωστε από μικρό παιδί ήταν επιβλητικός και αγέρωχος. Συντοπίτες του λένε ότι «περπατούσε κι έτριζε η γης».
Σαν περιπέτεια
Αναπολούσε την κρητική φύση και αγαπούσε να κεντρώνει ο ίδιος τις συκιές, που στον ίσκιο τους ξαπόσταινε, να δίνει σχήμα στις ροδιές, να κορφολογεί τα δέντρα του και να γεύεται τους καρπούς τους.
Η μητέρα του Χρυσή
Η Κρητική μάνα Χρυσή ήταν κυρίαρχο πρόσωπο της οικογένειας γι’ αυτό και της είχε μεγάλη αδυναμία. Κάθε Τρίτη άφηνε τα πάντα για να βρεθεί κοντά της να απολαύσουν μαζί το ζεστό κρητικό φαγητό που είχε ετοιμάσει εκείνη.
Θέμα νοοτροπίας
Αυστηρός μα και ανθρώπινος ενέπνεε τον σεβασμό σε όλους. Οταν γινόταν σκληρός, με μια κουβέντα του, με ένα βλέμμα του κατάφερνε να εξισορροπεί τα πράγματα. Ακέραιος και δίκαιος έμπαινε μπροστά προκειμένου να αποδοθεί το δίκαιο. Σε κάθε πρόβλημα φίλου και συνεργάτη έδινε τη λύση.
Η φαμίλια
Η οικογένειά του ήταν η δύναμη και η προτεραιότητά του. Ρητή εντολή του: διέκοπτε τα πάντα όταν τον καλούσαν τα μέλη της πολυπληθούς οικογένειάς του. Παρά τις έντονες επαγγελματικές του υποχρεώσεις έσκυβε πάνω από όποιο παιδί του είχε ανάγκη την καθοδήγηση και τις συμβουλές του.
Ηταν τρυφερός με τα παιδιά και πάντα βοηθούσε τις ανάγκες νηπιαγωγείων, σχολείων, την ανέγερση παιδικών σταθμών, υποτροφίες κ.λπ. Προέτρεπε μάλιστα τα νέα ζευγάρια να κάνουν παιδιά, πολλά παιδιά. «Τα παιδιά είναι ευτυχία», έλεγε.
Το δεύτερο σπίτι του
Η πόρτα του γραφείου ήταν πάντοτε ανοικτή για όποιον είχε την ανάγκη του. Υποδεχόταν με την ίδια ζεστασιά είτε μεγαλοσχήμονες επιχειρηματίες, είτε υψηλούς επισκέπτες, είτε απλούς – καθημερινούς συντοπίτες του που του χάριζαν ακόμη και την κατσούνα τους. Το γραφείο του ήταν το βασίλειό του. Ηταν γεμάτο οικογενειακές φωτογραφίες από ευτυχισμένες στιγμές και σπουδαίες επιχειρηματικές επιτυχίες. Από ενθύμια του Πολεμικού Ναυτικού το οποίο υπεραγαπούσε και έλεγε ότι ήταν το καλύτερο κομμάτι της ζωής του. Τα πορτραίτα των γονιών του και των χαμένων αδελφών του δέσποζαν αλλά και του Ελευθερίου Βενιζέλου και των προγόνων του, αγωνιστών της Κρητικής Επανάστασης – ανάμεσα στις σημαίες της Κρήτης και της Ελλάδας.
Η δεύτερη οικογένεια
Εξάλλου υπήρχε και μια δεύτερη οικογένεια – Οι εργαζόμενοι της Motor Oil. Για τους εργαζόμενούς του υπήρξε Πατέρας – Δάσκαλος – Προστάτης. Κάποτε το Σωματείο του Διυλιστηρίου, βγαίνοντας από το γραφείο του είχε πει: «Ήρθαμε να δούμε το αφεντικό και συναντήσαμε τον πατέρα μας».
Μετά τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του από την τρομοκρατική οργάνωση της 17Ν μπήκε στο γραφείο του ψύχραιμος και δυνατός λέγοντας στους συνεργάτες του «Τώρα, πίσω στη δουλειά!».
Η μαντινάδα της ψυχής του
Έκανε όλους από Βασιλείς, Αρχηγούς κρατών, Έλληνες και ξένους να αγαπήσουν τον ξεχωριστό τόπο του, την Κρήτη. Όλα ξεκίνησαν το 1961 όταν αξιωματικός του ΠΝ με πλοίο της υδρογραφικής υπηρεσίας έλαβε εντολή να χαρτογραφήσει τη Νότια Κρήτη. Στο τέλος της αποστολής έβαλε την υπογραφή του στον ναυτικό χάρτη της Κρήτης που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Εκεί ανακάλυψε τους Καλούς Λιμένες, που επρόκειτο να είναι η αρχή για τη δημιουργία. Είναι ο γενάρχης των Βαρδήδων (ηρωικών πολεμιστών) και έμελλε όλοι οι πρωτότοκοι εγγονοί του να λάβουν το ηρωικό όνομά του. Ηταν περήφανος για την αδούλωτη γη των Σφακίων που δεν πάτησε τουρκικό πόδι.
Τα εγγόνια και το ναυτικό
Ο ίδιος περπάτησε τα παιδιά και τα εγγόνια του στην πατρογονική γη, προκειμένου να γνωρίσουν τις ρίζες και την ιστορία τους. Οι αρχές και αξίες του ΠΝ χαράχτηκαν στην καρδιά του και αποτέλεσαν την πυξίδα του στην πορεία της ζωής του. Ήταν οργανωτικό πνεύμα, με πειθαρχία και στοχοπροσήλωση και μετέφερε την εμπειρία της οργάνωσης και λειτουργίας του επιτελείου στις επιχειρήσεις. Μετά την αναγκαστική αποστρατεία του από τη Χούντα, πήρε υπό τη σκέπη του τους διωχθέντες αξιωματικούς οι οποίοι εργάστηκαν στις εταιρείες για να ζήσουν τις οικογένειές τους. Στα αναρίθμητα ενθύμια του γραφείου του, εξέχουσα θέση υπάρχει αυτό παλαιών συναδέλφων που τον ευχαριστούν.
Η Μαριάννα – Συνοδοιπόρος ζωής
Σημαιοφόρο και ναύαρχο της ζωής της τον αποκαλούσε η αγαπημένη του Μαριάννα, γιατί πάντα αναπολούσαν τα χρόνια της αγνής, άδολης αγάπης τους.
Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι τα χρήματα του τελευταίου μισθού από το Ναυτικό τα έδωσε χωρίς δεύτερη σκέψη για να αγοράσει δαχτυλίδι σε εκείνην. Κι ας ήταν τα χρόνια για τους ίδιους οικονομικά δύσκολα και υπήρχαν ανάγκες.
Ηταν εκείνος άλλωσε που την ενθάρρυνε στο κοινωνικό έργο της «Ελπίδας».
Συνοδοιπόρος, άνθρωπος που την ενέπνεε έμειναν αγαπημένοι μέχρι το τέλος της ζωής τους. Πήγαιναν στο γραφείο – στη Λεωφόρο Κηφισίας μαζί, το πρωί. Πρώτοι απ’ όλους. Εκείνος ασχολείτο με τα επιχειρηματικά του και εκείνη με το Ιδρυμά της και την Unesco. Τα μεσημέρια έτρωγαν πάντα μαζί και συζητούσαν τα της ημέρας τους. Ακόμη κι όταν εκείνη έλειπε σε υποχρεώσεις στο εξωτερικό, αποφάσιζε να επιστρέψει αυθημερόν προκειμένου να είναι στο πλευρό του. Βαρδής και Μαριάννα ήθελαν να είναι μαζί, να φροντίζει και να εμπνέει ο ένας τον άλλον.
Αγάπη για την πατρίδα
Πατριώτης, με βαθύ δημοκρατικό αίσθημα, εξορίστηκε από τη δικτατορία στην Αμοργό. Οι ντόπιοι τον αγκάλιασαν με μεγάλη αγάπη, του προσέφεραν ό,τι μπορούσαν χωρίς να λογαριάσουν το πολιτικό κόστος. Ποτέ του δεν ξέχασε την Αμοργό και τους Αμοργινούς, πάντα αρωγός και συμπαραστάτης τους. Στο μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας της Αμοργού, η Μαριάννα αφιέρωσε καντήλι στη χάρη Της με την ευχή να γυρίσουν γρήγορα σπίτι τους. Νοιαζόταν για την πατρίδα, πίστευε στην εθνική συνεννόηση και την εθνική ενότητα για να πάει η χώρα μπροστά. Διάβαζε ιστορικά βιβλία και πίστευε «εκ λαού άρξασθε». Συνομιλητής με όλες τις πολιτικές παρατάξεις, σεβόταν όλες τις πολιτικές θέσεις, έχοντας πάντα όμως ισχυρή άποψη και θέση για την πολιτική ζωή. «Δεν υπάρχουν εταιρείες χωρίς εργαζόμενους και εργαζόμενοι χωρίς εταιρείες» ήταν μια από τις φράσεις του. Η προτροπή του στους εργαζόμενους «να βοηθάτε την πατρίδα και τον συνάνθρωπο».
Το τάιμ άουτ
Αγαπημένο του χόμπι ήταν το μπριτζ με το οποίο ασχολείτο με την γνωστή παρέα των Ναυάρχων. Ενα πνευματικό παιχνίδι που αναδείκνυε την ευφυία και την οξύνοιά του.
Με την πάροδο των χρόνων αντικαταστάθηκε από την μπιρίμπα που αποτέλεσε την αγαπημένη του διαφυγή από τη αγχωτική καθημερινότητα. Οι «αντίπαλοί» του ήταν φίλοι επιχειρηματίες και συνδαιτυμόνες. Εχει μένει αξέχαστο το ενσταντανέ με τον ίδιο να παίζει τάβλι έχοντας ως αντίπαλό του την Εθελ Κένεντι.
Ο δύσκολος αποχωρισμός με τη Μαριάννα
Τα μεγαλύτερα χτυπήματα της μοίρας για εκείνον ήταν όταν έχασε τα αδέλφια του, τον Νίκο, τον Παύλο, τον Θόδωρο και την Αμαλία. Βίωσε βαρύ το πένθος, Κρητικό, σιωπηλό.
Όταν πέθανε η Μαριάννα αισθάνθηκε ότι έχασε τον μισό του εαυτό.
Εκείνος και εκείνη ήταν ένα…