Φρένο στους «Νότιους» βάζει η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου για το QE

Νέο εμπόδιο στις συζητήσεις για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση των μέτρων ανάκαμψης που ζητούν οι χώρες του Νότου, δημιουργεί η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία βρήκε ελαττώματα στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων (ποσοτική χαλάρωση) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και ζήτησε από την τελευταία να προσαρμόσει τις αποφάσεις της.

Τεχνικά, η απόφαση αυτή σημαίνει ότι εάν η ΕΚΤ δεν προσαρμόσει το πρόγραμμα στις συνταγματικές προδιαγραφές της Γερμανίας, η κεντρική τράπεζα της τελευταίας, η Bundesbank, θα πρέπει να πουλήσει τα κρατικά ομόλογα που έχει αποκτήσει σε βάθος χρόνου. 

Οι τεχνικές συνέπειες δεν είναι οι σημαντικές, αφού στην πραγματικότητα φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετά περιθώρια έτσι ώστε να επαναδιατυπωθούν οι αποφάσεις και να μην μείνει το πρόγραμμα «στον αέρα». 

Ωστόσο, οι σημαντικές συνέπειες είναι οι πολιτικές, καθώς η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έχει ισχυρή πίεση και δεν μπορεί -ακόμα κι αν το ήθελε- να ενδώσει στις απαιτήσεις των Γάλλων, Ισπανών, Ιταλών και των άλλων χωρών που πιέζουν για κοινό δανεισμό προκειμένου να χρηματοδοτηθούν επενδυτικές δαπάνες σε όλες τις χώρες, μέσω του υπό σύσταση Ταμείου Ανάκαμψης.

Ήδη, η Γερμανία, σε πλήρη σύμπνοια με Αυστρία, Ολλανδία, Δανία έχουν «θάψει» τα σχέδια για ευρωομόλογο, τα οποία υποστήριζαν εννέα χώρες μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Τώρα η μάχη έχει μεταφερθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, για το οποίο οι Νότιοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να προικοδοτηθεί με κεφάλαια από κοινό δανεισμό (κάτι σαν ευρωομόλογο) ο οποίος δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος κάθε χώρας χωριστά, αλλά την Ε.Ε. ως σύνολο, μέσω του κοινού προϋπολογισμού της.

Με το μέτωπο αυτό είναι φανερό ότι έχει συνταχθεί η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία έχει ανακοινώσει σειρά σημαντικών παρεμβάσεων, άνευ προηγουμένου, ενώ έχει δώσει το μήνυμα ότι η ΕΚΤ δεν θα αφήσει καμία χώρα να μείνει πίσω. Έτσι, η χρηματοδότηση της Ιταλίας βασίζεται μέχρι στιγμής στις πλάτες της ΕΚΤ, καθώς η χώρα μπορεί να εκδίδει ομόλογα με χαμηλό επιτόκιο, αφού οι αγορές γνωρίζουν ότι τελικά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα τα αγοράσει η ΕΚΤ.

Άλλωστε αναμενόταν ότι η ΕΚΤ θα προχωρούσε και σε αύξηση των ορίων του ειδικού προγράμματος μαζικής αγοράς κρατικών ομολόγων λόγων πανδημίας (το λεγόμενο Πρόγραμμα Πανδημίας – Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP)  το ύψος του οποίου αρχικά διαμορφώθηκε στα 750 δισ. ευρώ, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες σχεδιαζόταν η αύξησή του σε πάνω από 1 τρισ. ευρώ.

Ωστόσο, η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, παρότι δεν αφορά στο Πρόγραμμα Πανδημίας, αλλά το προϋπάρχον Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης που τέθηκε σε κίνηση λόγω της προηγούμενης κρίσης, περιορίζει τα περιθώρια ελιγμών του Βερολίνου και δίνει επιχειρήματα στην Άνγκελα Μέρκελ να αντισταθεί στις πιέσεις του Εμανουέλ Μακρόν.