Ποιες είναι οι σωστές ερωτήσεις για να ανοιχτεί το παιδί και να δομηθεί μια καλή σχέση με τους γονείς.
Το κουδούνι χτυπάει και από τις τάξεις ξεχύνεται ένα τεράστιο κύμα μικρών ανθρώπων που φορτωμένοι με σακίδια, φαγητοδοχεία και παγούρια τρέχουν προς την σιδερένια πόρτα του σχολείου. Οι γονείς περιμένουν και όταν το παιδί τους πλησιάσει, η πρώτη ερώτηση που του θέτουν είναι «πώς πήγε το σχολείο σήμερα;». Η απάντηση είναι πάντα η ίδια: «Καλά».
Ο διάλογος ανάμεσα σε γονέα και παιδί είναι σημαντικός για τη συναισθηματική ανάπτυξή του και το χτίσιμο μιας καλής επικοινωνίας. Οι ερωτήσεις μπορούν να λειτουργήσουν θετικά, καθώς μπορούν να «ξεκλειδώσουν» τους μικρούς, βοηθώντας τους να βρουν απαντήσεις σε ζητήματα που τους απασχολούν, ενισχύουν την επαφή με τους μεγάλους και ευνοούν την ενσυναίσθηση. Αρκεί, βέβαια, οι ερωτήσεις να είναι οι σωστές για κάθε ηλικία και να τεθούν την κατάλληλη στιγμή.
Σύμφωνα με ειδικούς όταν ένα παιδί βγαίνει από το σχολείο, βρίσκεται ακόμα σε κατάσταση «επιβίωσης», με τον εγκέφαλό του να είναι πλημμυρισμένος από ερεθίσματα. Η απόσταση από το σχολείο στο σπίτι λειτουργεί σαν γέφυρα από το χάος στη γαλήνη. Αν βομβαρδιστεί με ερωτήσεις, τότε η γέφυρα καταρρέει. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα άγχους ήταν χαμηλότερα στα παιδιά που οι γονείς τους τα υποδέχθηκαν με ήρεμη διάθεση, με μουσική και με χαλαρή συζήτηση ή και με σιωπή. Οι γονείς που σταμάτησαν να ρωτούν και αποφάσισαν να συνυπάρχουν με τα παιδιά τους, διαπίστωσαν με έκπληξη ότι εκείνα ανοίγονταν μόνα τους χωρίς προσπάθεια. Σαν να βίωναν «συναισθηματική αποσυμπίεση», τα παιδιά έχοντας πάρει το χώρο και το χρόνο τους, ένιωθαν έτοιμα να μοιραστούν όσα είχαν ζήσει στην τάξη. Αρκεί ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά και μια φράση όπως «χαίρομαι που σε βλέπω, μου έλειψες», είναι αρκετά για να δώσουν στα παιδιά τα εργαλεία που χρειάζονται ώστε να δημιουργηθεί ένα ασφαλές καταφύγιο χωρίς άγχος που θα καθορίσει και την υπόλοιπη ημέρα.
Τι να μην ρωτάτε
Η Μπόνι Χάρις, ειδικός σε θέματα γονικής μέριμνας και συμπεριφοράς παιδιών και ιδρύτρια του Κέντρου Γονικής Συμβουλευτικής στο Νιου Χάμσαϊρ στις ΗΠΑ, παραθέτει ορισμένες από τις ερωτήσεις που θα πρέπει να αποφεύγουν οι γονείς.
–Πώς ήταν το σχολείο; Είναι η αυθόρμητη ερώτηση κάθε γονέα. Αν, όμως, εκείνη η ημέρα ήταν δύσκολη για το παιδί; Μπορεί να μη θέλει να σας πει πώς πέρασε γιατί δε νιώθει άνετα, ή γιατί φοβάται την αντίδρασή σας. Ακόμα και στην περίπτωση που όλα πήγαν καλά, είναι πιθανό να μη θέλει να δώσει λεπτομέρειες.
–Πότε θα κάνεις τις εργασίες σου; Αυτό που ακούει το παιδί είναι ότι σας ενδιαφέρουν μόνο οι εργασίες του. Στην αρχή της σχολικής χρονιάς θέστε κανόνες σχετικά με τα μαθήματα που πρέπει να κάνει στο σπίτι, ώστε να μη νιώσει έλεγχο και να αναλάβει μόνος την ευθύνη των εργασιών.
–Τι μάθατε σήμερα; Το πιθανότερο σε αυτή την ερώτηση να λάβετε την απάντηση «τίποτα». Αξίζει σίγουρα να συζητηθεί τι αποκόμισε το παιδί από μία ημέρα στο σχολείο, αλλά η στιγμή που θα τεθεί η ερώτηση είναι σημαντική. Για αυτό το λόγο, προτιμήστε να συζητήσετε για το θέμα αυτό ενώ διαβάζετε μαζί τα μαθήματα, ή κατά τη διάρκεια του δείπνου.
Υπομονή και σωστές ερωτήσεις
Η παιδοψυχολόγος Μάρθα Ντέιρος Κογιάδο μιλώντας στο δίκτυο CNBC συνιστά στους γονείς να έχουν υπομονή και να περιμένουν πότε το παιδί θα είναι έτοιμο να μιλήσει. Αμέσως μετά το σχολείο να παρατηρούν πώς είναι το παιδί τους και να προσδιορίσουν το συναίσθημα που εισπράττουν. «Φαίνεσαι χαρούμενος. Κάτι όμορφο πρέπει να έγινε»: Αυτή και μόνο η φράση αρκεί για να βοηθήσει το παιδί να ανοιχτεί. Παράλληλα, ο γονιός μπορεί να δώσει ο ίδιος το παράδειγμα και να μιλήσει πρώτος για την ημέρα του στη δουλειά, περιγράφοντας ένα αστείο περιστατικό. Η ειδικός συστήνει να προτιμώνται ερωτήσεις με «τι», όπως «τι σε έκανε να γελάσεις σήμερα;», «τι σου άρεσε περισσότερο σήμερα;», «τι είπε η δασκάλα ή ο φίλος σήμερα;» γιατί διευκολύνουν το παιδί να μιλήσει.
Η Έιμι Μορίν, ψυχοθεραπεύτρια, κλινική κοινωνική λειτουργός και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Νορθίστερν στη Βοστώνη, μιλώντας στο ίδιο δίκτυο μοιράστηκε με τους αναγνώστες τις ερωτήσεις που θα μπορούσαν να θέσουν οι γονείς.
–Ποιο ήταν ένα λάθος από το οποίο έμαθες σήμερα; Με αυτόν τον τρόπο θεωρούμε κανονικά τα λάθη και δεν ασκούμε κριτική. Βοηθάμε τα παιδιά να δουν την αποτυχία ως μέρος της εξέλιξής τους και όχι κάτι που πρέπει να αποκρύψουν.
–Υπάρχει κάτι που θα έκανες διαφορετικά σήμερα; Μπορεί να πρόκειται για το απλό «ξέχασα το βιβλίο μου, οπότε θα φροντίσω να το βάλω στην τσάντα μου απόψε», αλλά πίσω από αυτή την ερώτηση κρύβεται η ανάπτυξη της αίσθησης προσωπικής ευθύνης.
–Ποιον βοήθησες σήμερα; Ερώτηση όπως αυτή μαθαίνει την αξία της ευγένειας και της συνεισφοράς. Όταν ένας γονέας την επαναλαμβάνει τακτικά, το παιδί αρχίζει να παρατηρεί τις περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να φανεί χρήσιμο. Η προσφορά βοήθειας γίνεται φυσική μέσα στην καθημερινότητά του. Τα παιδιά μαθαίνουν ότι ο αλτρουισμός δεν είναι καθήκον, αλλά ένας τρόπος να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και με τους άλλους.
Eισαγωγική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image